Ο Κοινωνικός Μαζοχισμός

Ο όρος μαζοχισμός αναφέρεται στη διαταραγμένη επιθυμία του ατόμου να απολαμβάνει τον πόνο ή την ταπείνωση που προκαλείται από κάποια εξωτερική πηγή. Από τον 19ο αιώνα διάφοροι Ευρωπαίοι ψυχίατροι επισήμαναν την ύπαρξη της συμπεριφοράς σε σεξουαλικό επίπεδο και σύντομα ο όρος επεκτάθηκε και σε
άλλες εκφάνσεις της. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το φαινόμενο σε ομαδικό επίπεδο, όπου ένα σύνολο, όχι μόνο αποδέχεται δυσμενείς γι' αυτό καταστάσεις, αλλά αντλεί απόλαυση από αυτές. Ένα παράδειγμα αποτελεί η τρέχουσα Ελληνική οικονομική κρίση, όπου εδώ και 6 χρόνια ο λαός γίνεται μάρτυρας απανωτών υφεσιακών μέτρων, στα οποία από τη μια δυσφορεί και αντιδρά, από την άλλη, όμως, φαίνεται να τα επιλέγει συνειδητά.

Από το τέλος του 2009 οπότε εμφανίστηκαν οι επιπτώσεις της Ελληνικής κρίσης, κάθε 1-2 χρόνια λαμβάνουν χώρα βουλευτικές εκλογές με διάφορες αφορμές, στις οποίες ο λαός εκλέγει την επόμενη κυβέρνηση σε ένα επαναλαμβανόμενο σενάριο: πριν από τις εκλογές εκφράζονται πομπώδη λόγια και φρούδες ελπίδες για μεγαλεπήβολα μελλοντικά σχέδια, τα οποία μετά από αυτές μετατρέπονται σε ακριβώς αντίθετες πολιτικές. Πολλές φορές, μάλιστα, η χρονική διαφορά ανάμεσα στα ψεύτικα λόγια και τις αντίθετες πράξεις είναι τόσο μικρή, που κάποιος μένει έκπληκτος από το πόσο αφελώς κατέστη θύμα σκευωρίας. Αποκορύφωμα αποτελεί η περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο ξεκινώντας το 2012 με ποσοστό ψήφων 3% και υπερ-αισιόδοξες φιλολαϊκές εξαγγελίες, όταν σχημάτισε κυβέρνηση το 2015, ακολούθησε πολιτική που όχι μόνο ζημίωσε ανεπανόρθωτα την εθνική κοινωνία και οικονομία, αλλά εξέθεσε και διαπόμπευσε τη χώρα τόσο διεθνώς, όσο και στον ίδιο τον εαυτό της.

Το φαινόμενο της επιλογής και ανοχής της τραγελαφικής κατάστασης από την πλειοψηφία της Ελληνικής κοινωνίας εξηγείται μόνο από την ύπαρξη μιας εσωτερικής μαζοχιστικής τάσης αυτοκαταστροφής, με βάση την οποία αντλεί απόλαυση από την συνολική ταπείνωση, την πρόκληση του δημοσίου αισθήματος και την επιδείνωση των εσωτερικών ζητημάτων. Εναλλακτικές εξηγήσεις, όπως ότι κάθε Ελληνική οικογένεια διατηρεί κάποιο συμφέρον ή ότι οι ξένες δυνάμεις είναι οι βασικοί υπαίτιοι, δεν εξαντλούν το φαινόμενο. Τα πραγματικά αίτια οφείλονται στην έλλειψη βαθύτερης πολιτικής παιδείας και κοινωνικής ευαισθησίας και συγκεκριμένα στο γεγονός ότι ο Έλληνας πολίτης δεν ελέγχει συνειδητά τα εγχώρια πράγματα, δεν συμμετέχει ενεργά σε πραγματική παραγωγή πλούτου και απώλεσε τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά του έθνους. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι παράλληλα με την μαζοχιστική τάση, καλλιεργείται και η αντίστοιχη σαδιστική, στην οποία ο ίδιος μετατρέπεται σε θύτη απέναντι στους ομοίους του, γεγονός που επιτείνει και περιπλέκει περαιτέρω την κατάσταση.

Βαγγέλης Τσούκας