Κάποια Χριστούγεννα στην πλατεία των αναμνήσεων

Χρονογράφημα από το Βουνίσιο

Ήταν και τότε Χριστούγεννα - παραμονές Πρωτοχρονιάς στην χιονισμένη Φλώρινα.Τα δημοτικά σχολεία είχαν κλείσει για τις εορτές των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανείων. Στην κεντρική πλατεία μας ξύπναγε το

πρωί η φιλαρμονική μπάντα του Δήμου καθώς παιάνιζε τους εορταστικούς ύμνους. Απο τα μεγάφωνα ακούγονταν Χριστιανικές ψαλμωδίες,τα κάλαντα, αρχιμηνιά αρχιχρονιά, Αγιος Βασίλης έρχεται κ.α. που δέν ακούμε πλέον την εορταστική περίοδο σήμερα .

Ο γιορτινός στολισμός στις πλατείες και στους δρόμους ήταν λιτός μα όμορφος. Ο δήμος στόλιζε τα υψίκορμα πεύκα που υπήρχαν στην κεντρική πλατεία, στην είσοδο της πόλης και στην πλατεία ηρώων με πολύχρωμους λαμπτήρες και μ ένα μικρό αστέρι στην κορυφή τους. Στην κεντρική πλατεία (εκεί που είναι τα σημερινά ξύλινα σπιτάκια) υπήρχε ένας τεράστιος Άγιος Βασίλης με την κλασσική ερυθρά ενδυμασία (στα δυτικά πρότυπα του Σάντα κλάουζ)που κρατούσε κάτω από την λευκή γενειάδα , τα κόκκινα μάγουλα και τα γαλανά του μάτια ένα καφέ τσουβάλι (υποτίθεται) με τα δώρα. Ήταν ένα τεράστιο στα παιδικά μας μάτια ακίνητο αγαλματίδιο κατασκευασμένο από γύψο( ; ) ή κάποιο εύπλαστο υλικό.Οι φάτνες με το Θείο Βρέφος τον Ιωσήφ και την Παναγία μας ήταν τοποθετημένες μία σε κάθε μεγάλη πλατεία . Στην πλατεία με τα κανόνια υπήρχε ένας πολύ όμορφος δημοτικός περιστερώνας όπου μετά τα κάλαντα με τους φίλους μου ταΐζαμε καλαμπόκι ή σιταράκια που φέρναμε να φάνε τα περιστέρια . Ερχόταν και ο πατέρας μου εκεί και μας δίδαξε τα μυστικά του «περιστερά» . Να τα αγαπάμε και να μην τα κυνηγάμε τα περιστέρια ή τα σπουργίτια όταν μας πλησιάζουν για να φάνε τα σποράκια που ρίχναμε στο παγωμένο χιόνι της πλατείας. ¨Ήταν το πρώτο μάθημα αγάπης για αυτά τα φτερωτά πλάσματα που φτερουγίζουν ακόμη αδέσποτα στους δρόμους ή στις στέγες της πόλης μας.

Στήν άλλη πλατεία υπήρχαν τα μεγάφωνα που λέγαμε τοποθετημένα στην λέσχη αξιωματικών όπου στο ισόγειο η τότε ΕΡΑ Φλώρινας ( η ΥΕΝΕΔ;) εξέπεμπαν επίσης εορταστικό πρόγραμμα με Χριστουγεννιάτικα ή Πρωτοχρονιάτικα τραγούδια τα οποία άκουγαν μέχρι και οι ξενιτεμένοι μας Φλωρινιώτες απο την Μελβούρνη της Αυστραλίας μέχρι την Γερμανία, το Βέλγιο , τις ΗΠΑ και το Τορόντο του Καναδά και τους στέλναμε «ραδιοφωνικά» τις ευχές μας στην άλλη άκρη του κόσμου .Πλησίον του περιπτέρου του κ.Νάτση Ιωάννη υπήρχε μία μεγάλη πινακίδα με τον «οδικό χάρτη των φωτιών» που ανάβουμε παραμονές Χριστουγέννων φιλοτεχνημένη με σχέδια και καλλιτεχνικά γράμματα από τον ορειβάτη, ζωγράφο, επιγραφοποιό αείμνηστο Ηλία Βυζάντη.

Τρέχαμε από νωρίς το πρωί στις γειτονιές με τρυγονάκια και αυτοσχέδιους κουμπαράδες για να ψάλουμε τα κάλαντα .Οι νοικοκύρηδες αναλόγως της οικονομικής επιφάνειας έδιναν μερικές δεκάρες, μία δραχμή , δύο δρχ, ένα τάληρο, ένα δεκάρικο ,ένα εικοσάρικο ...Μόνο συγγενείς έδιναν κανένα πενηντάρικο ή εκατοστάρικο. Στα χωριά ή σε φτωχόσπιτα που ψέλναμε τα κάλαντα μας δίναν αχλάδια, μήλα, μανταρίνια, πορτοκάλια, κάστανα, καρύδια, ρόδια, απίδια, μπισκότα, κουλουράκια, φρέσκα Χριστόψωμα ή κανένα κομμάτι λαχταριστό χωριάτικο ψωμί που έβγαζαν από το φούρνο με ελίτσες ...Μπορεί να ήμασταν ντυμένοι «σαν κρεμμύδια» μα το χιόνι, ο πάγος κυρίως το διαπεραστικό κρύο δεν μας πτοούσε με τίποτα να πούμε τα κάλαντα σε όσο περισσότερα σπίτια μπορούσαμε η όσο περισσότερα καυσόξυλα για τις φωτιές μπορούσαμε να μαζέψουμε για να ζεσταθούμε μέχρι να νυχτώσει.

Παραμονές Χριστουγέννων η Μητρόπολη κι αυτή για να βοηθήσει τους φτωχούς , τους άστεγους, τους γέροντες στο γηροκομείο, διοργάνωνε με τον ερυθρό σταυρό και φιλάνθρωπους φλωρινιώτες τον «έρανο της αγάπης» όπως ακριβώς το είχε θεσμοθετήσει ο Αυγουστίνος Καντιώτης . Θυμάμαι ήμουν μικρός στα κατηχητικά όπου μας πήγαν στο οικοτροφείο Θηλεων «η αγάπη» (πίσω από την τοπική εφορία προσκόπων και οδηγών Φλώρινας) όπου παρακολούθησα την αναπαράσταση της γέννησης του Θεανθρώπου. ¨Ήταν μία αναπαράσταση που δεν την ξαναείδα από τότε μέχρι σήμερα κι έμεινε ανεξίτηλα χαραγμένη στην μνήμη μου όπως και όταν με τους γονείς μου πηγαίναμε με ομίχλη και τσουχερό κρύο στον Ι.Ν. Άγιου Παντελεήμονα για το πρωινό όρθο των Χριστουγέννων ...

Η εορταστική ατμόσφαιρα επικρατούσε και στις βιτρίνες των καταστημάτων όπου ανάμεσα στα προϊόντα υπήρχαν πολύχρωμες μπάλες, φουσκωτοί (πλαστικοί) Αγιοβασίληδες η ελαφάκια, αυτοκόλλητα αγγελούδια , αστεράκια από χρυσόκολλες-χρωματιστά χαρτόνια, η με τα πρώτα ηλεκτρικά φωτάκια που αναβόσβηναν την νύχτα . Τα καταστήματα δώρων και παιδικών παιχνιδιών ήταν το επίκεντρο των επιθυμιών μας .Μετά τα κάλαντα της ημέρας «χαλβαδιαζόμασταν» με τις ώρες και περιεργαζόμασταν τις βιτρίνες με τα παιχνίδια . Ο ένας διάλεγε εκείνο το αυτοκινητάκι, ο άλλος εκείνα τα στρατιωτάκια, τα τουβλάκια, τα πυροσβεστικά και τα πρώτα πλέιμομπίλς ..... Το "must" εορτινό κατάστημα λίγο αργότερα αποτέλεσε το πασίγνωστο ¨τικ τακ¨ όπου στις βιτρίνες ήταν τοποθετημένα πρωτότυπα δώρα για μικρά η μεγάλα παιδάκια Το πρώτο κατάστημα «τικ τακ» ήταν ένα μικρό μαγαζάκι απέναντι από το ξενοδοχείο «Λύγκος». Εκεί συναντήσαμε τα πρώτα χνουδωτά αρκουδάκια, ελαφάκια και άλλα πανέμορφα δώρα. Μάλιστα από το συγκεκριμένο κατάστημα δώρων την πρωτοχρονιά ήρθε στο πατρικό μου ένας ( ντυμένος ) Αγιος Βασίλης και μου έφερε ένα τεράστιο πακέτο τυλιγμένο με αστραφτερό βυσσινομώβ περιτύλιγμα που περιείχε ένα τηλεκατευθυνόμενο μονοθέσιο της φόρμουλα ένα μάρκας ...φεράρι !.Ήταν τόσο μεγάλο όσο η τότε παιδική αγκαλιά μου. Το είχα «βάλει στο μάτι» επι εβδομάδες μα τα κάλαντα, το χαρτζιλίκι και ο κουμπαράς δεν έφταναν για να το αγοράσω . Είχα ξετρελαθεί σαν το πήρα στα χέρια μου και το έδειχνα με καμάρι στους φίλους που έρχονταν στο πατρικό σπίτι για να παίξουμε . Ήταν ένα από τα δύο αξέχαστα δώρα των γονιών μου .Το άλλο δώρο -ίσως για να μου θυμίζει τον χρόνο που κυλάει σαν το γάργαρο νερό στο βουνό- ήταν ένα βυσσινί παιδικό ρολόι από το κοσμηματοπωλείο-ωρολογοποιείο της οικογένειας Λουκίδη μα δυστυχώς το έχασα ένα καλοκαίρι ψαρεύοντας στο ποτάμι της πόλης.

Ο τελευταίος ( ντυμένος) Άγιος Βασίλης στην πλατεία των παιδικών μου χρόνων ήταν ..φωτογράφος. Στέκονταν εκεί που ήταν το αγαλματίδιο μπροστά από το Χριστουγεννιάτικο πέυκο , εκεί που είναι τα σημερινά ξύλινα σπιτάκια της πλατείας. ¨Ηταν αρκετά ευτραφής, μόλις που κούμπωναν τα κουμπιά στην κοιλιά του, με την κλασσική ενδυμασία στυλ Σάντα Κλάους, κρατούσε στο ένα χέρι μία κουδούνα σαν εκείνη του σχολείου, ενώ στο άλλο είχε ένα μικρό τσουβαλάκι καφέ χρώματος γεμάτο καραμέλες , τσίχλες, μπίλιες και σοκολατάκια. Καθόταν πάνω σε ένα ξύλινο κάρο με 4 ρόδες , εορτοστολισμένο με γιρλάντες, και από δίπλα του ήταν στέκονταν ο αείμνηστος φωτογράφος της πόλης ο κ. Λάζαρος Καλίντσης. Εκεί με έβγαλε φωτογραφία με μία πολαρόιντ φωτογραφική μηχανή Το κόστος εμφάνισης αν θυμάμαι καλά ήταν γύρω στις 500 δρχ ( σημερινά περίπου 1,5 ευρώ) !!!

Εκείνη η φωτογραφία αποτέλεσε το τέλος των αθώων παιδικών μου αναμνήσεων Κάπως έκλεισα στο άλμπουμ των αναμνήσεων τις εορταστικές ημέρες των Χριστουγέννων στην πλατεία της Φλώρινας

....Κάποτε αρχές της δεκαετίας του 1980 ...Πώς πέρασαν τόσα χρόνια φίλε ; ..Πώς άλλαξε τούτη η πόλη ;.....