Τo TEE για τα προβλήματα τροφοδοσίας του Α.Η.Σ Μελίτης

Ο ΑΗΣ Μελίτης, η πιο σύγχρονη λιγνιτική μονάδα της χώρας, αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα τροφοδοσίας με λιγνίτη και είτε λειτουργεί με μειωμένο φορτίο είτε παραμένει περιστασιακά εκτός λειτουργίας.

Η κατάσταση αυτή δημιουργεί μεγάλη ανησυχία, καθόσον είναι γνωστό ότι στη λεκάνη Φλώρινας υπάρχει ποσότητα λιγνίτη ικανή να τροφοδοτήσει δυο λιγνιτικές μονάδες στον ΑΗΣ Μελίτης και όχι μόνο μια.

Σημερινή κατάσταση - προοπτικές

Τα λιγνιτωρυχεία και τα λιγνιτικά κοιτάσματα που υπάρχουν στην περιοχή Φλώρινας και με βάση τις προ 15ετίας μελέτες μπορούν δυνητικά να τροφοδοτήσουν τον ΑΗΣ Μελίτης, είναι (με αντίστοιχο επικαιροποιημένο απόθεμα):

- Λιγνιτωρυχείο Βεύης (παραχώρηση ΒΙΟΛΙΓΝΙΤ), με απόθεμα » 90 εκατ. τον.

- Λιγνιτωρυχείο Αχλάδας (παραχώρηση Ρόζα), με απόθεμα » 55 εκατ. τον.

- Λιγνιτωρυχείο Κλειδιού (παραχώρηση ΔΕΗ), με απόθεμα » 30 εκατ. τον.

- Κοίτασμα Βεύης (παραχώρηση ΔΕΗ), με απόθεμα » 60 εκατ. τον.

- Κοίτασμα Λόφων-Μελίτης (παραχώρηση ΔΕΗ), με απόθεμα » 40 εκατ. τον.

Αθροιστικά τα δυο ιδιωτικά ορυχεία έχουν απόθεμα » 145 εκατ. τον. και οι τρεις παραχωρήσεις της ΔΕΗ » 130 εκατ. τον.

(Υπάρχει επίσης το κοίτασμα Μελίτης-Αχλάδας (παραχώρηση ΔΕΗ), με απόθεμα περίπου 22 εκατ. τον., που δεν θεωρείται επί του παρόντος οικονομικά εκμεταλλεύσιμο, λόγω υψηλής σχέσης εκμετάλλευσης).

Η κατάστασή τους σήμερα έχει ως εξής:

·Το Λιγνιτωρυχείο Βεύης (παραχώρηση ΒΙΟΛΙΓΝΙΤ), παραμένει κλειστό από το 2002, μετά την έκπτωση της ΒΙΟΛΙΓΝΙΤ ΑΜΕΤΒΕ από τα μισθωτικά της δικαιώματα. Το Μάιο 2006 προκηρύχτηκε από το ΥΠ.ΑΝ. δημόσιος πλειοδοτικός διαγωνισμός, ο οποίος κηρύχθηκε άγονος τον Αύγουστο 2009, οπότε ανακοινώθηκε δημόσια πρόσκληση για την ανάθεση με διαπραγματεύσεις του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης του λιγνιτωρυχείου. Το Φεβρουάριο 2010 το Υ.Π.Ε.Κ.Α. δημοσίευσε νέα πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για εκμίσθωση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης του δημοσίου λιγνιτωρυχείου Βεύης. Η πρόσκληση αυτή παραμένει ακόμα σε εκκρεμότητα. Ακόμα και αν γίνει άμεσα η ανάθεση, οι διαδικασίες αποκατάστασης των περιοχών εκσκαφής & απόθεσης του λιγνιτωρυχείου, οι διαδικασίες περιβαλλοντικής και μεταλλευτικής αδειοδότησης, καθώς και πρόσκτησης των απαραίτητων εκτάσεων αναμένεται ότι θα επιτρέψουν την επαναλειτουργία του λιγνιτωρυχείου σε διάστημα που μπορεί να κυμαίνεται από μερικούς μήνες σε περίπτωση συναίνεσης έως μερικά χρόνια σε περίπτωση αντιδικίας με την τοπική κοινωνία.

·Το Λιγνιτωρυχείο Αχλάδας (παραχώρηση Ρόζα), είχε μέχρι πρόσφατα σύμβαση με τη ΔΕΗ για να παραδίδει 3 εκατ. τόννους ±20% λιγνίτη ανά έτος. Από την Επιτροπή Ανταγωνισμού η διάρκεια της σύμβασης περιορίστηκε μέχρι το 2022, ενώ είχε υπογραφεί για το σύνολο του κοιτάσματος. Τα μισθωτικά δικαιώματα της «Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας ΑΕ» λήγουν το 2018, με δυνατότητα παράτασης μέχρι το 2023. Για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος Αχλάδας είναι απαραίτητη η άμεση μετεγκατάσταση του Δημ. Διαμερίσματος Αχλάδας, που ήδη έχει αρχίσει να γίνεται περίκλειστο από την εκμετάλλευση. Υπάρχουν προβλήματα και αντιδράσεις φορέων της τοπικής κοινωνίας που σχετίζονται με την έγκριση περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας του λιγνιτωρυχείου.

·Το Λιγνιτωρυχείο Κλειδιού (παραχώρηση ΔΕΗ), παραμένει ανενεργό από τα μέσα του 2008, λόγω προβλημάτων ευστάθειας της εξωτερικής απόθεσης. Έκτοτε τα φαινόμενα αστάθειας έχουν γενικευθεί και έχει εκδηλωθεί κατολίσθηση και στο χώρο εκσκαφής. Για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος Κλειδιού είναι απαραίτητη η μετεγκατάσταση του Δημ. Διαμερίσματος Κλειδιού. Υπάρχουν προβλήματα και αντιδράσεις φορέων της τοπικής κοινωνίας που σχετίζονται με την έγκριση περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας του λιγνιτωρυχείου.

·Τέλος στα κοιτάσματα των περιοχών Βεύης (παραχώρηση ΔΕΗ) και Λόφων-Μελίτης (παραχώρηση ΔΕΗ), δεν έχουν γίνει ούτε προκαταρκτικές ενέργειες για την εκμετάλλευσή τους, καθόσον αυτή συναρτάται με την εξέλιξη του διαγωνισμού για το Λιγνιτωρυχείο Βεύης (παραχώρηση ΒΙΟΛΙΓΝΙΤ).

Με βάση τα πιο πάνω δεν είναι καθόλου περίεργο που ο ΑΗΣ Μελίτης έκλεισε ελλείψει λιγνίτη, αφού η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί είναι τροφοδοσία μιας μόνο μονάδας από ένα μόνο (ιδιωτικό) ορυχείο. Αυτή ακριβώς είναι η κατάσταση που, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα, εξέταζε η μελέτη του 1995-96 και την απέρριπτε επειδή δεν θα εξασφάλιζε την απρόσκοπτη τροφοδοσία, τόσο από πλευράς ποσότητας όσο και ποιότητας !

Επισημαίνεται ότι το ορυχείο που τροφοδοτεί τον ΑΗΣ Μελίτης είναι από τα δύο ιδιωτικά αυτό που έχει τα μικρότερα αποθέματα και εξαντλείται με ρυθμό ταχύτερο του προβλεπόμενου, γεγονός που θα επιβαρύνει και μελλοντικά τη λειτουργία του ΑΗΣ Μελίτης.

Συμπεράσματα - Προτάσεις

·Η διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του ΑΗΣ Μελίτης είναι πολύ σημαντική για τη χώρα, αλλά και τη Δυτική Μακεδονία ειδικότερα, καθόσον πρόκειται για την πλέον σύγχρονη λιγνιτική Μονάδα της χώρας, ηλικίας μόλις 8 ετών, με σύστημα αποθείωσης και μειωμένες εκπομπές ρύπων. Δεν είναι κατανοητό και ούτε οικονομικά αποτελεσματικό το να λειτουργούν με πλήρες φορτίο εξαιρετικά παλαιές Μονάδες, όπως π.χ. η Πτολεμαΐδα ΙΙ, ηλικίας 52 ετών, και να μην λειτουργεί ο ΑΗΣ Μελίτης.

·Στο Λιγνιτωρυχείο Αχλάδας πρέπει να κινηθεί άμεσα και εξαιρετικά κατεπειγόντως η διαδικασία μετεγκατάστασης του Δημ. Διαμερίσματος Αχλάδας, προκειμένου να γίνει το ταχύτερο η εκμετάλλευση του κοιτάσματος κάτω από τους Οικισμούς. Οι σχετικές διαδικασίες να γίνουν σε απόλυτη προτεραιότητα. Η παρούσα κατάσταση δεν εξυπηρετεί ούτε τους κατοίκους, (που υφίστανται ήδη τις επιπτώσεις από τη μεταλλευτική δραστηριότητα), ούτε τον εκμεταλλευτή, (που ήδη δεν έχει πρόσβαση στο κεντρικό τμήμα του κοιτάσματος), ούτε τη ΔΕΗ, (που ήδη έχει τον ΑΗΣ Μελίτης σταματημένο ελλείψει λιγνίτη), ούτε την αειφορία της περιοχής Αχλάδας.

·Η επαναλειτουργία του λιγνιτωρυχείου Βεύης είναι ιδιαίτερα επείγουσα, προκειμένου να συμβάλλει στην τροφοδοσία του ΑΗΣ Μελίτης, όπως προβλεπόταν από τις μελέτες με βάση τις οποίες κατασκευάστηκε. Επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι δεν πρόκειται για διάνοιξη νέου λιγνιτωρυχείου σε «παρθένα» περιοχή, όπως π.χ. στην Ελασσόνα & τη Δράμα, αλλά για επαναλειτουργία ενός υφιστάμενου εδώ και δεκαετίες λιγνιτωρυχείου, που λειτούργησε πάντα ως ιδιωτική επιχείρηση, που η επαναλειτουργία του υποστηρίζεται από τη μεγάλη πλειοψηφία της τοπικής κοινωνίας και που βρίσκεται σε διαγωνιστική διαδικασία για ανάθεση από την άνοιξη 2006. Η Κυβέρνηση καλείται να βρει επιτέλους τις λύσεις στα όποια προβλήματα ή εμπόδια υφίστανται στη διαδικασία ανάθεσης που επέλεξε.

·Η επαναλειτουργία του λιγνιτωρυχείου Βεύης επίσης είναι ιδιαίτερα επείγουσα, προκειμένου να συμβάλλει στην καταπολέμηση της ανεργίας στη Δυτική Μακεδονία, στην αύξηση του ΑΕΠ από δημιουργία οικονομικής δραστηριότητας στον πρωτογενή τομέα, στην αύξηση των δημοσίων εσόδων από μισθώματα-ΦΠΑ-φόρο μισθωτών υπηρεσιών και λοιπούς έμμεσους & άμεσους φόρους και στην άμβλυνση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από δυνατότητα αποκατάστασης του εγκαταλειμμένου επί εννιά χρόνια λιγνιτωρυχείου. Ιδιαίτερα μάλιστα στις δύσκολες σημερινές οικονομικές συνθήκες που αντιμετωπίζει η χώρα και που οι επενδύσεις, ιδίως του ιδιωτικού τομέα, είναι απολύτως επιθυμητές, είναι ανεπίτρεπτη πολυτέλεια να διατηρούμε κλειστά τα δικά μας ορυχεία και να εισάγουμε καύσιμα προκειμένου να καλύψουμε τις ανάγκες μας (λιγνίτη από τη Βουλγαρία, λιθάνθρακα από τη Ρωσία, φυσικό αέριο από Αζερμπαϊτζάν, Ρωσία, Αλγερία, Κατάρ, κ.λπ.). Δεν είναι κατανοητό το να «φρενάρει» η ανάπτυξη στη Δυτική Μακεδονία και να κατευθύνεται στο εξωτερικό. Στην παρούσα φάση πρέπει να εξεταστούν και οι δυνατότητες επαύξησης της τροφοδοσίας από το λιγνιτωρυχείο της ΛΑΡΚΟ στα Σέρβια, που είναι σε λειτουργία, είναι ελληνικό και πολύ πιο κοντά από τη Βουλγαρία.

·Η επαναλειτουργία του λιγνιτωρυχείου Βεύης επίσης είναι ιδιαίτερα επείγουσα, προκειμένου να επιτρέψει την αξιοποίηση του τμήματος του κοιτάσματος που έχει παραχωρηθεί στη ΔΕΗ. Η ορθολογική εκμετάλλευση και η πλήρης απόληψη του κοιτάσματος της Βεύης μπορεί να γίνει μόνο με συνεργασία των δυο παραχωρησιούχων. Η ανάπτυξη δυο ξεχωριστών εκμεταλλεύσεων στις αντίστοιχες παραχωρήσεις θα είναι μη ορθολογική και θα οδηγήσει μόνο στην κατασπατάληση του εθνικού ορυκτού πλούτου.

·Ιδιαίτερα επείγουσα είναι επίσης η επαναλειτουργία του λιγνιτωρυχείου Κλειδιού προκειμένου να συμβάλλει στην τροφοδοσία του ΑΗΣ Μελίτης.

·Επισημαίνεται ότι για την εκμετάλλευση των λιγνιτωρυχείων Κλειδιού και Βεύης απαιτείται η έγκαιρη μετατόπιση της σιδηρ. γραμμής και της εθνικής οδού Φλώρινας-Αμυνταίου, καθώς και γραμμής Υ.Τ. εκτός των περιοχών εκμετάλλευσης.

·Για το πεδίο Λόφων-Μελίτης θα πρέπει να συνταχθούν οι απαραίτητες μελέτες και οριστική οικονομοτεχνική αξιολόγηση, προκειμένου να υπάρχουν όλα τα στοιχεία για τον σχεδιασμό και τις όποιες επιλογές εκμετάλλευσης.

·Τέλος, όπως και το 1999 διατύπωνε το TEE/Τμήμα Δυτ. Μακεδονίας, η περιοχή Φλώρινας διαθέτει πλούσια λιγνιτικά κοιτάσματα, που αποτελούν εθνικό πλούτο και θα πρέπει να αξιοποιηθούν στο σύνολό τους με τον πλέον ορθολογικό και ωφέλιμο τρόπο για την κοινωνία και την εθνική οικονομία. Σύμφωνα δε με τις μελέτες που συντάχθηκαν το 1995-96, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα, η συνολική εκμετάλλευση οδηγεί μονοσήμαντα στην επαναδημοπράτηση το συντομότερο και της Μονάδας Μελίτη ΙΙ από τη ΔΕΗ, που θα επιτρέψει την αντικατάσταση παλαιών λιγνιτικών Μονάδων.

Για τη Δ.Ε. του ΤΕΕ/ΤΔΜ

Ο Πρόεδρος

Μαυροματίδης Δημήτρης

Σημείωση:

Το παρόν κείμενο αποτελεί απόφαση της Διοικούσας Επιτροπής του Τμήματος Δυτικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, μετά από σχετική εισήγηση της Μόνιμης Επιτροπής Ενέργειας του Τμήματος