Το ποτάμι με τις λεύκες

Γράφει ο Λάζος ο βουνίσιος

Χρονογράφημα με αφορμή μία... παλαιά φωτογραφία

Σύμφωνα με τις παλιές δοξασίες της Φλωρινιώτικης πανάρχαιας παράδοσης η βίαιη κοπή δένδρων (πεύκα, βελανιδιές, λεύκες, φλαμουριές κ.α ) θεωρούταν πράξη ιεροσυλίας. Οι αρχαίοι Λυγκηστές 

αλλά και οι μεταγενέστεροι Φλωρινιώτες πίστευαν πώς αυτός που περιποιείται ένα δένδρο κάνει πράξη ιερή και  λαμβάνει ανάλογες ευεργεσίες στην διάρκεια της ζωής του. Αντιθέτως όποιος αποφάσιζε να κόψει βίαια ένα δένδρο από την αυλή του σπιτιού ή της γειτονιάς του ένα  μεγάλο κακό  θα συναντούσε στην πορεία της ζωής του (τραυματισμός, θάνατος, σοβαρή αρρώστια του ιδίου ή των συγγενικών προσώπων του, με οικονομική συμφορά στην δουλειά του) ή εάν επρόκειτο για κατοίκους μίας πόλης ή χωριού η τιμωρία ερχόταν με άλλη μορφή όπως πλημμύρα, κατολίσθηση, καταπλακώσεις σπιτιών από βράχια και άλλες θεομηνίες. Δυστυχώς αυτές οι δοξασίες, ήθη και παραδόσεις ή ...δεισιδαιμονίαι (όπως θέλετε πέστε το) δεν δίδαξαν απολύτως τίποτα στους σημερινούς Φλωρινιώτες και εκατομμύρια άλλους.

Παρατηρώ προσεχτικά παλιές φωτογραφίες ή ζωγραφικούς πίνακες της παλιάς Φλώρινας και διαπιστώνω κάθε φορά μία σημαντική "μικρή" λεπτομέρεια την οποία κάποιοι μυστήριοι τύποι την έχουν "ξεριζώσει" κάνοντας ένα πρόχειρο "κοντράστ" με την σημερινή εικόνα της πόλης μου. Η λεπτομέρεια αφορά υψίκορμα δένδρα κυρίως οι λεύκες αλλά και οι κλαίουσες ιτιές που χαϊδεύουν τα νερά του ποταμού ο οποίος διασχίσει όλη την πόλη. Είμαι θα έλεγα από τους τελευταίους τυχερούς που πρόλαβαν να απολαύσουν το μαγικό θρόισμα, την δροσιά το καλοκαίρι ή την τεράστια κορμοστασιά των υπερήφανων λευκαδιών που υπήρχαν κάποτε στο αστικό ποταμό μας. Διαβαίνοντας τις παρόχθιες γειτονιές σήμερα κάποια από τα υψίκορμα αυτά δένδρα υπάρχουν σιωπηλά, σκόρπια κατά μήκος του ποταμού ή σε διάφορα σημεία της περιοχής. Εναπαμείνουσες λεύκες (ένα όμορφο ψηλό δένδρο υπο ..εξαφάνιση θα έλεγα σήμερα)  υπάρχουν ακόμη πίσω από το ερειπωμένο μηχανοστάσιο του Σ.Σ. Φλώρινας, στην συνοικία πεταλωτήριο, στην πλατεία σχολείων, στα "καβάκια" πλησίον της πλατείας ηρώων, στην περιοχή του Αγίου Νικολάου - πρώην ζωολογικού κήπου, ψηλότερα πλησίον της φοιτητικής εστίας, στα ΤΕΙ ακόμη και σε πρώην λιβάδια στην είσοδο της πόλης (βενζινάδικα) στην εκκλησία Αγία Παρασκευή και σε άλλες γειτονιές. Αντιθέτως και είναι απορροίας άξιον από την γέφυρα του Α΄και Β΄δημοτικού σχολείου μέχρι την άνω γέφυρα ΦΣΦ Αριστοτέλης προς οδό Αιμιλιανού έχουν ξεπατωθεί - ξεριζωθεί στην κυριολεξία όσες λεύκες υπήρχαν για λόγους "ανάπλασης" εξωραϊσμού τσιμεντοπλακωστρώσεως λόγους πεζοδροποιίας και άλλους άγνωστους δι εμέ λόγους δια τους οποίους οι τέως και νυν δήμαρχοι πήραν τα αλυσοπρίονα ή τα..τσεκούρια εξαλείφοντας [πανύψηλες λεύκες και πανέμορφες κλαίουσες ιτιές που βλέπω στις εκθέσεις παλαιών φωτογραφιών στο σημερινό βαρόσι της Φλώρινας, σε άλμπουμ ή ζωγραφικούς πίνακες σαν ένα οικογενειακό κειμήλιο στο πατρικό μου, στο διαδίκτυο, σε παλαιές κάρτ ποστ άλ ή αλλού. Με το που ξεπατώθηκαν τα δένδρα αυτά από τα "δημοτικά αλυσοπρίονα"  μέχρι σήμερα χάθηκε οριστικά ένα κομμάτι θα έλεγα της παλιάς Φλώρινας, των παιδικών ή εφηβικών  χρόνων, μία πανέμορφη εικόνα της πόλης αυτής που δυστυχώς την αντικρίζουμε σε εκθέσεις φωτογραφιών όπως προαναφέρθηκε. Χάθηκε η υπερήφανη παρουσία των δένδρων αυτών τα οποία μας χάριζαν την ομορφιά, την δροσιά, το θρόισμα καθώς κατέβαζε ο αστικός ποταμός εκείνο το χαρακτηριστικό όλο το έτος αεράκι με την δροσερή αύρα του..... Δένδρα τα οποία ενέπνευσαν τους πρωτεργάτες εικαστικούς κυρίως ζωγράφους τούτης της πόλης, τους λογοτέχνες, τους ποιητές μέχρι και τους ρομαντικούς.. κανταδόρους μιας οριστικά απερχόμενης εποχής. Διαβαίνω συχνά το αστικό ποτάμι και στην θέση εκείνων των υπερήφανων δένδρων ή των όμορφων κλαίουσων ιτεών υπάρχουν νεοφερμένα επίσης όμορφα αλλά μικρά δενδράκια θερμοκηπίων- φυτωρίων που αγόρασαν και φύτεψαν βιαστικά κάποιοι δήμαρχοι ή εκείνες οι περιβόητες επιτροπές ποιότητας της ζωής των δημοτών τούτης της πόλης. Η εικόνα στο φωτογραφικό κάδρο άλλαξε, άλλαξε οριστικά η χλωρίδα τα δένδρα των παρόχθιων οδών.Τα υψίκορμα δένδρα οι λεύκες στον αστικό ποταμό γέρασαν αναπολούν μαζί μου στιγμές του περασμένου αιώνος που έζησαν πλάι στα ασταθή- ορμητικά  ύδατα του αστικού ποταμού μας.  Παλιές φωτογραφίες μαρτυρούν επίσης και μία άλλη λεπτομέρεια. Οι παρόχθιες γειτονιές ήταν κατάφυτες από αυτά τα δένδρα. Τα παραδοσιακά μονώροφα σπίτια μόλις που διακρίνονται στις παλιές φωτογραφίες. Σήμερα ανυψώθηκαν άψυχες πολυκατοικίες συντροφιά με ετοιμόρροπα ή ημιδιατηρητέα σπίτια, τσιμέντα, πλακάκια, μοντέρνας αρχιτεκτονικής κτήρια, άναρχη ανομοιομορφία προσόψεων σπιτιών συμπληρώνουν ένα άχαρο πάζλ παντελώς αποκομμένο από την ιστορία και το παρελθόν της παλιάς Φλώρινας στις όχθες του ποταμού. Μαρτυρία σύγχρονη μιας ακατάσχετης αντιπαροχής του νεοκλασικού, του παλιού, του όμορφου του ωραίου με το νεοεισερχόμενο, το κακόγουστο γκράφιτι, το "βαρβαριστί μοντέρνο", το ξένο στοιχείο αποκομμένο, το παντελώς άσχετο με την πανάρχαια ιστορία της Φλώρινας. Πολυκατοικίες, τσιμέντα, πλακάκια, σίδερα.... Το Βαρόσι είναι ασφυκτικά μικρό για να αποδώσει το μεγαλείο του παρελθόντος τούτης της πόλης. Κι όμως εκεί όπως και στο έρημο ζωολογικό κήπο Φλώρινας ένας με δύο "σοφοί δήμαρχοι  παρέα με άλλους γραμματισμένους καλαμαράδες" αποφάσισαν να πάρουν τα αλυσοπρίονα να κόψουν να ξεπατώσουν να ξεριζώσουν  τις υψίκορμες λεύκες ή τις κλαίουσες ιτιές της Φλώρινας....

Υ.Γ. Αυτά δεν νομίζω να εφαρμόζονταν σε κάθε πολιτισμένη πόλη του κόσμου