Σάββατο 23 Ιουνίου 2012

Το ιερό φίδι-φύλακας της Φλώρινας


Από τα διάφορα είδη φιδιών που υπάρχουν στη Φλώρινα, ένα ξεχώριζε, το φίδι-φύλακας, ένα σπάνιο είδος φιδιού, που σήμερα δεν υπάρχει πια. Ή τουλάχιστον κανείς δεν έχει συναντήσει τέτοιο φίδι στις πλαγιές των λόφων της Φλώρινας τα τελευταία χρόνια. Είναι γεγονός ότι το φίδι αυτό υπήρχε και μάλιστα του έδωσαν και υπερφυσικές δυνάμεις, έτσι όπως πάντα 

γίνεται με όλα τα παράξενα στην όψη ζωντανά.
Το φίδι-φύλακας ήταν χοντρό φίδι, περίπου δυο μέτρα μήκος, χρώμα σκούρο γκρίζο, κεφάλι στρόγγυλο με εξογκωμένα μάτια και μουστάκια. Έμοιαζε με τέρας και προκαλούσε φόβο. Όμως το φίδι αυτό δεν ήταν δηλητηριώδες και ήταν ακίνδυνο για τον άνθρωπο. Μάλιστα ήθελε να ζει πάντα κοντά στα καλλιεργημένα αμπέλια, κοντά στον άνθρωπο. Οι αμπελουργοί το είχαν ονομάσει φύλακα, καθώς πίστευαν ότι το φίδι αυτό φύλαγε τα αμπέλια τους. Και πράγματι, ο κλέφτης σταφυλιών, που πήγαινε με χίλιες προφυλάξεις να κλέψει σταφύλια, όταν το έβλεπε μπροστά του τρέπονταν σε φυγή. Έτσι στη Φλώρινα «ο φόβος, από το φίδι-φύλακα, φύλαγε τα αμπέλια» θα μπορούσαμε να πούμε, αλλάζοντας λίγο το γνωστό απόφθεγμα: «ο φόβος φυλάγει τα αμπέλια». 
Το τερατόμορφο αυτό φίδι δεν το σκότωναν οι αμπελουργοί γιατί η ύπαρξή του είχε δεθεί με μια προφητεία, ότι αν σκοτώσουν το φίδι-φύλακα στη συνέχεια θα καταστραφεί και η περιοχή στην οποία ζούσε και φύλαγε. Και επειδή όλοι ήθελαν να αμπέλια τους, κανείς δεν επιχειρούσε να το σκοτώσει. Τέτοιες περιπτώσει υπάρχουν άπειρες στην ελληνική Λαογραφία με ζώα και τόπους που έχουν υπερφυσική δύναμη. Και αυτό το άρθρο από την σκοπιά της Λαογραφίας γράφεται. Παρόλα αυτά όμως με το φίδι-φύλακα της Φλώρινας, η προφητεία επαληθεύτηκε. Παρακάτω θα αναφερθούν μερικές περιπτώσεις τέτοιων φιδιών, η θανάτωσή τους και το αποτέλεσμα των υπερφυσικών δυνάμεων που τους έδινε ο λαός.
Ένα τερατόμορφο φίδι-φύλακας ζούσε στο Ουρδέσι, τότε που όλη η πλαγιά ήταν γεμάτη με πανέμορφα αμπέλια, τότε που οι Φλωρινιώτες με πολύ μεράκι δούλευαν τα αμπέλια τους. Το φίδι αυτό περιφερόταν στα αμπέλια, φύλαγε τα αμπέλια κατά την άποψη των αμπελουργών. Στο Ουρδέσι είχε και ο παππούς μου ένα αμπέλι, ο ίδιος όμως δεν το έσκαβε, αλλά έβαζε εργάτες από την φτωχογειτονιά Τσιφλίκι. Κάθε μεσημέρι η γιαγιά μου τους πήγαινε φαγητό. Στη μέση του αμπελιού υπήρχε μια τεράστια κερασιά, που όταν ήμουν μικρός μου άρεζε να σκαρφαλώνω στα κλαδιά της και να αγναντεύω από ψηλά τον κάμπο της Φλώρινας. Μια φορά οι εργάτριες κάθισαν κάτω από την κερασιά να φάνε. Έστρωσαν μια παλιά κουβέρτα και πεινασμένες άρχισαν να τρώνε το ταρατόρι και τις πίτες που είχε φέρει η γιαγιά μου. Το φίδι όμως ήταν πάνω στην κερασιά. Κάποια στιγμή έπεσε επιθετικά κάτω στο έδαφος. Η κίνηση του ήταν ακριβώς όπως ένα αμορτισέρ αυτοκινήτου, σαν μια μεγάλη σούστα. Με το «παφφ» γύρισαν οι εργάτριες να δουν τι γίνεται και όταν το είδαν τρομοκρατήθηκαν και σκόρπισαν προς κάθε κατεύθυνση, όπως τα κοτόπουλα, όταν το γεράκι βυθίζεται πάνω από το κοτέτσι. Παρά το τρόμο που πήραν κανείς δεν πήρε την τσάπα να το σκοτώσει. Το φίδι-φύλακας έφυγε ανενόχλητο μετά την επίδειξη που έκανε. Μια φορά το είδα και εγώ, καθώς πηγαίναμε στο αμπέλι με τον πατέρα μου. Ήμουν μικρός και είχα κουραστεί από το περπάτημα, γι αυτό ο πατέρας μου με είχε πάρει στους ώμους. Τότε θυμάμαι που πέρασε το φίδι δίπλα από τα πόδια του πατέρα μου χωρίς να τον ενοχλήσει. Εγώ που κοίταζα από ψηλά είχα παγώσει βλέποντας το τεράστιο φίδι. Το φίδι δεν επιτίθονταν, μόνο τρομοκρατούσε με την θέα του. Από πότε ήταν αυτό το φίδι στο Ουρδέσι δεν ήξερε κανείς, όλοι έλεγαν ότι υπήρχε από πολύ παλιά. Η ατυχία όμως κάποτε ήρθε. Ίσως να ήταν την άνοιξη του 1959, που ο στρατός έκανε άσκηση στο Ουρδέσι. Ένα Σύνταγμα πεζικού ακροβολίστηκε και άρχισε να κάνει επιθέσεις για να καταλάβει το ύψωμα. Με τις λόγχες επί των όπλων, οι στρατιώτες έτρεχαν σε πυκνές σειρές. Κάποια στιγμή συναντήθηκαν με το φίδι-φύλακα και με μανία το έκαναν κομμάτια. Όταν οι αμπελουργοί έμαθαν για το θάνατο του φιδιού θεώρησαν ότι κάτι κακό θα συνέβαινε στο Ουρδέσι. Και πράγματι το πανέμορφο Ουρδέσι που ήταν γεμάτο καλλιεργημένα αμπελάκια, εγκαταλείφτηκε μετά το 1965 από τους αμπελουργούς, καθώς η νοοτροπία των κατοίκων της πόλης άλλαξε και κανείς δεν ενδιαφερόταν για τα αμπέλια. Σε λίγα χρόνια το μεγαλύτερο μέρος έγινε μια άγρια δασώδης περιοχή. Το Ουρδέσι με τα αμπέλια του χάθηκε, έτσι όπως ήθελε η προφητεία του φιδιού-φύλακα.    
Ένα άλλο παρόμοιο φίδι-φύλακας ζούσε στην περιοχή της Γεωργικής Σχολής. Κάποτε όμως κάποιος, που έβοσκε λίγα πρόβατα εκεί κοντά το συνάντησε. Πήρε την γκλίτσα του και άρχισε να το κυνηγά. Αυτός φαίνεται πως δεν γνώριζε για την προφητεία, που ήταν συνδεδεμένη με την ύπαρξη του φιδιού και του χώρου. Κάποιες γυναίκες όμως, που τον είδαν έβαλαν τις φωνές: «...μη το φίδι». Αλλά αυτός με μανία το σκότωσε. Λίγα χρόνια αργότερα η Γεωργική Σχολή έκλεισε και η προφητεία επαληθεύτηκε. Η Γεωργική Σχολή έκλεισε και εκεί στεγάστηκαν τα ΤΕΙ.
Αυτά πίστευε ο λαός, τα οποία εγώ δεν πιστεύω. Απλώς τα καταγράφω, έτσι όπως θέλει η Λαογραφία. Η απλοϊκότητα των ανθρώπων τότε συνέδεε τα γεγονότα με άλλα γεγονότα και πάντα τα ταίριαζαν, έτσι που να επαληθεύεται η προφητεία. Έτσι επί αιώνες ζούσε το φίδι-φύλακας στις πλαγιές της Φλώρινας. Τελικά όμως αφανίστηκε, και μαζί του και η προφητεία.
21ος αιώνας και εμείς ξεφύγαμε πολύ από τα πιστεύω των προγόνων μας. Ξεφύγαμε και βαδίζομε έναν άλλο δρόμο, πιο ρεαλιστικό, τον δρόμο της επιστήμης και της τεχνολογίας. Παρόλα αυτά όμως, αν ποτέ περπατώντας στα μονοπάτια των βουνών της Φλώρινας, συναντήσετε κανένα τερατόμορφο φίδι-φύλακα, μη το σκοτώσετε. Αν υπάρχει, ίσως να είναι και το τελευταίο. 
Δημήτρης Μεκάσης

23 σχόλια:

  1. Τα φίδια αυτά που μοιάζουν περισσότερο με θηλαστικά είναι γνωστά από την αρχαιότητα, ονομάζονται Πωρείες ή Πωρίες και αναφέρονται σε πολλά αρχαία κείμενα ως θεραπευτικά. Αναφέρεται ότι χρησιμοποιούνταν στα Ασκληπεία για να θεραπευτούν πολλές ανθρώπινες νόσοι. Δεν είναι μυθολογία ή παραμύθι τα "φίδια" αυτά. Απλώς μετά την δεκαετία του ΄80 οι εμφανίσεις τους έχουν μειωθεί στο ελάχιστο. Υπήρχαν σε όλη τη Μακεδονία με άπειρες μαρτυρίες για την ύπαρξή τους, και θα τολμούσα να πω ότι η περιοχή της Φλώρινας ήταν η κυρίως περιοχή τους. Το ξαναλέω.. τα φίδια αυτά δεν είναι μύθος..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. αγαπητέ Δημήτριε με τις υπέροχες ιστορίες ....Εγώ που περιπλανιέμαι συχνά στα βουνά δέν το συνάντησα ακόμη. Ειδικά αυτήν την περίοδο που όλοι οι όφειςμικροί ή μεγάλοι στα βουνά μας ξετρυπώνουν εκ των φωλεών τους για την αναπαραγωγική διαδικασίαν , μόνο δενδρογαλιές συναντάω Άμα όμως καμία με ενοχλήσει καμία την ραβδίζω με την γκλίτσα μου .Δυστυχώς ο όφις που περιγράφεις δέν υπάρχει. Αντιθέτως μέσα στην πόλη συναντάω ουκ ολίγους και μάλιστα ...δίποδους ή τετράπους ( σέρνοντε και με τα χέρια και με τα πόδια) Εύχομαι καλό θέρος...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πολύ καλό το κείμενο, μπράβο, απλά θα ήθελα να συμπληρώσω ότι η διαφορά του ενός απλού φιδιού "ζμία" στη ντοπιολαλιά και του φιδιού που αναφέρει το συγγραφέας "σμόκ" είναι το μήκος και το πάχος αυτού. Ο συγγραφέας μας δεν έχει ζήσει στα χωριά μας,(τα καλοκαίρια γινόμασταν "Caw Boy" (κοινώς βόσκαμε τις αγελάδες μας), για να αναφέρει ότι κυρίως τα καλοκαίρια τα φίδια "σμοκ" πολλές φορές διπλώνονται στα πόδια των αγελάδων εκεί που βόσκουν αμέριμνες και πίνουν το γάλα τους, στη συνέχεια τις αφήνουν και απομακρύνονται. Πριν 4 μέρες στο δρόμο Φλώρινας Κλαδοράχης βρήκα σκοτωμένο "σμόκ" πάνω στην άσφαλτο του δρόμου δίπλα στο μνημείο των κρεμασμένων. Σας ευχαριστώ. Η αναφορά σε φίδι "ζμία" και "σμόκ" είναι απλά για να συννενοούμαστε και όχι κάτι άλλο, επειδή κάποιοι είναι έτοιμη σχολιάσουν εθνικιστικά, ίσως πρώτη φορά ακούνε !!! ή το βλέπουν γραμμένο ότι στη Φλώρινα υπάρχει ντοπιολαλιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Δεν μιλάμε για φίδια "σμοκ".. Τα φίδια αυτά που λέμε είναι πολύ μεγάλα.. καμία σχέση.. αμάν πια..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ο τρίτος σχολιαστής έχει άγνοια περί τίνος πρόκειται.. δεν είναι κακό όμως αυτό. Απλά ο άνθρωπος δεν γνωρίζει..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. 2 καρδερίνες ντοπιολαλούν και άλλες τόσες λαλούν σάν όφεις ή τις σαύρες ....Εγώ γνωρίζω πώς να σκοτώσεις τους όφεις κατακέφαλα με την γνωστή αρχαία μέθοδο του ροπαλοφόρου Ηρακλέως γενάρχη της Δυναστείας των Ηρακλειδών - Μεγάλου Αλεξάνδου . ¨Οχι δέν είμαι ο Άι Γιώργης ούτε ο ΄Πύθιος Αππόλων απλά είμαι ένας ..βουνίσιος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Oπως λέμε σμια και σμόκ ΊΣΟΝ κατακέφαλα ΑΜΟΚ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Πολύ καλό το αρθρό σας για αυτα τα φίδια μόνο που τα φίδια αυτά σύμφωνα με τις παραδόσεις και τις ιστορίες των παλιότερων ήταν εκτός απο φυλακες των αμπελιών ήταν και φύλακες των σπιτιών , σύμφωνα με τις ιστορίες των γεροντότερων κάθε σπίτι στα θεμέλια του κρύβει και ένα τέτοιο φίδι !!!!Προσωπικά έχω τις μαρτυρίες 2 γειτόνων μου στο πατρικό μου σπίτι που έχουν δεί αυτό το φίδι την δεκαετία του 90 !!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχω ακούσει και εγώ για φίδια που φυλάγουνε στα θεμέλια των σπιτιών. Θα ήθελα πολύ να μου απαντήσεις, αν το σπίτι που είχε φίδι φύλακα ήταν στην πόλη της Φλώρινας.
      Δ.Μ.

      Διαγραφή
  9. Από βλακείες... οι Φλωρινιώτες τίποτα άλλο.. το λέω για τον τελευταίο... γιατί φίλε μας λες ότι είσαι βουνίσιος;; Αυτό σημαίνει κάτι;; Εμείς δεν είμαστε βουνίσιοι;; Ή μήπως θέλεις να στο αποδείξουμε;; Βγάλε τις πάνες πρώτα..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Πόσο βλάκας είσαι ρε 7:10
    ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Άντε πάλι τα ίδια.. βρε 8:35 δεν μιλάμε για φίδια φύλακες των σπιτιών.. ούτε για τα σμοκ και τις ζμίες που λέει ο τρίτος.. Είναι τόσο δύσκολο επιτέλους να καταλάβετε για τι πράμα μιλάμε;; Μετά περίμενε από φλωρινιώτες να καταλάβουν.. βρε παιδιά διαβάσατε το αρχικό κείμενο;; Βρε τι έχουμε πάθει;;;; Και εκτός αυτού διαβάζουμε και κάποιες εξυπνάδες.. κουτοπόνηρες..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. όλά τα φίδια φύλακες τα 'έβγαλε ο Δημήτριος απο τις οπές και λαλάνε. Ούτε φακιρικά να έκαμνες φίλε Δημήτριε. Το διασκέδάζω πολύ με τα σχόλια τους ...λαλίστε κι άλλο σμοκια και ζμίες...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ο βουνίσιος φίδις είναι ο καλύτερος.. μπράβο βουνίσιε φίδι.. τους έσκισες.. και ο μυαλός σου πολύ δυνατός..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Το τερατόμορφο φίδι το έχουν δει και άλλοι. Περίπου το 1970 μια γιαγιά με τον γάιδαρό της και την εγγονή της περπατούσαν σε ένα μονοπάτι στο Βίτσι κοντά στο χωριό Τριαναταφυλλιά. Το φίδι τους εκοψε τον δρόμο. Η γιαγιά και η εγγονή συνήλθαν από τον τρόμο τους σύντομα, ο γάιδαρος όμως είχε μαρμαρωθεί από τον φόβο του και άρχισε να περπατά μετά από ένα τέταρτο της ώρας. Υπάρχουν αυτά τα τερατόμορφα φίδια, κυρίως στα βουνά, και βγάζουν ένα ανατριχιαστικό σφύριγμα, που μένει στα αυτιά σου. Είναι ακίνδυνα. Υπάρχουν,και αν υπάρχουν είναι ελάχιστα και λίγοι τα έχουν δει. Το τελευταίο περιστατικό ήταν πριν 40 χρόνια.
    Δ.Μ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Όλα δείχνουν ότι ο πρώτος σχολιαστής είχε δίκαιο. Τα φίδια αυτά μοιάζουν με πωρίες, τα φίδια του Ασκληπιού, του πρώτου ιατρού, από όπου και το σήμα το ιατρών όλου του κόσμου. Οι πωρίες είχαν θεραπευτικές ιδιότητες στην αρχαιότητα, ενώ στην Φλώρινα υπερφυσικές. Και οι δυο έννοιες είναι κοντά. Κρίμα που δεν υοάρχει πια αυτό το φίδι στις πλαγιές των βουνών της Φλώρινας, μιας πόλης σταυροδρόμι πολιτισμών.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Ρε ''βουνίσιε'' τι συμπεριφορά είναι αυτή; τι τρόπος είναι αυτός να απαντάς; έτσι κατάλαβε ο άνθρωπος τι να κάνουμε. Όλοι δεν μπορούμε να έχουμε το δικό σου τρόπο σκέψης και δράσης. Μακάρι να μην βρείς μιμητές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ευχαριστώ και ανταποδίδω Μιμητές δέν έχω την διάθεση να αποκτήσω.

      Διαγραφή
  17. Το άρθρο του Δημήτρη Μεκάση μας έδωσε την ευκαιρία να μάθομε κάτι παραπάνω για την πανίδα του τόπου μας. Εγώ θα πρότεινα, αντί να μαλώνομε με σχόλια, να δώσουμε πληροφορίες μέσα από τα σχόλια και να εντοπιστεί το φίδι φύλακας και να καλέσομε ένα τηλεοπτικό συνεργείο με σκοπό να γίνει ένα ντοκυμαντέρ. Για στεφτείτε τι προβολή για τον τόπο μας θα είναι αν το φίδι αυτό είναι πωρίας, δηλαδή το φίδι του Ασκληπιού.
    Δ.Μ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Συμφωνώ με τα γραφόμενα του 29-6-2012, όμως τα γραφόμενα του "Βουνίσιου" κατεβάζουν το επίπεδο του Μπλόκς με συνέπεια να συμπαρασύρει και τον γράφοντα Μεκάση, αθελά του βέβαια, σε άλλο επίπεδο. Ο Μεκάσης αν και ελάχιστα τον γνωρίζω, πρόκειται περί καθως πρέπει κύριο, σεβαστό στο κοινό της Φλώρινας, αξιοπρεπεί και ευγενέστατο άνθρωπο. Κύριε Μεκάση υποστηρικτές τύπου "Βουνίσιου" μόνο καλό δεν σας κάνουν. Πιστεύω ότι ο "Βουνίσιος" είναι ξενόφερτος, αφού οι τρόποι συμπεριφοράς του δεν συνάδουν με τους τρόπους των Φλωρινιωτών.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ξέφυγες αρκετά απο το κύριο θέμα αγαπητέ συνομιλητή. Το θέμα του κ.Μεκάση απο ότι αντιλαμβάνομαι δέν είμαι εγω ο βουνίσιος αλλα το φίδι που περιγράφει.Μάλλον άλλοι αποπροσανατόλισαν τα σχόλια του παρόντος άρθρου και πλέον αποχωρώ χάριν και μόνο του κ.Μεκάση .

      Διαγραφή
  19. υπαρχει το φιδι κ ζει στα τρια σημεια συνορα του χωριου λοφοι κ εχει μαλλια οχι μουστακια κ κερατα το χω πετυχει 6 φορες μεσα στο προηγουμενο καλοκαιρι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. το χω δει κ εγω... 4 φορές το πετυχα το περασμενο καλοκαιρι... μια φορά στην τοποθεσία 'μπαρατα' μια φορα στην τοποθεσία 'βαρμπα' κ μια στο 'σετσι καμεν'

      Διαγραφή