Η επιστροφή της ραπτομηχανής της… μαμάς (;)

Της Έφης Κηπουροπούλου, φιλολόγου, Δρ. Παιδαγωγικής.

Άντρας ντυμένος με κοστούμι, όρθιος σε ένα δωμάτιο επαγγελματικού χώρου. Γυναίκα, ντυμένη με ταγιέρ μπαίνει με νωχελική κίνηση. Κοιτάζει χαμηλά. Στέκεται μπροστά στον άνδρα σε απόσταση αναπνοής. Η γυναίκα του λέει με ήρεμη βραχνή φωνή: 

«Μην κουνηθείς». Σκύβει. Ο άντρας ενεός. Η γυναίκα τού σιάζει το ρεβέρ  του παντελονιού του με χάρη. Σηκώνει το κεφάλι και κοιτάζοντάς τον του λέει με την ίδια βραχνάδα στη φωνή: «Σ’ έφτιαξα για τώρα». Σηκώνεται. Τον κοιτάζει και του λέει: «Αλλά πρέπει να το τελειώσουμε στο σπίτι μου». Γυρνάει με αυτοπεποίθηση στον άντρα την πλάτη και φεύγει συνοδευόμενη από τον ήχο των τακουνιών της. Ο άντρας στην ίδια στάση, ακίνητος και έκπληκτος. Και αμέσως μετά η φωνή του αφηγητή: «Ραπτομηχανή Singer. Εύκολη και γρήγορη». Και η διαφήμιση ολοκληρώνεται με την ιδιαίτερα πια μπάσα φωνή του αφηγητή: «Singer. Κόβει και ράβει στο σπίτι».

Όπως είναι φανερό, πρόκειται για την ολοκαίνουργια διαφήμιση της ραπτομηχανής Singer. Μια διαφήμιση στην οποία λανθάνουν μπόλικα σεξιστικά νοήματα «κομμένα και ραμμένα» πάνω στην στερεοτυπικά δυναμική γυναίκα που δεν είναι πια νοικοκυρά φορώντας την ποδιά της και τριγυρίζοντας στην κουζίνα, αλλά μια γυναίκα ντυμένη κομψά, με τακούνια, φουλ make up, εργαζόμενη (πιθανότατα με χρέη γραμματέως), με καστανά μαλλιά και όχι ξανθά (μια ξανθιά γυναίκα ενδεχομένως να μην έπειθε στον διαφημιστικό κόσμο ότι θα «έκοβε και θα έραβε» στο σπίτι της). Ο λόγος υπαινικτικός, με λανθάνουσες σημασίες. Και η γυναίκα του 2012 σε συνδυασμό ρόλων μέσω ενός δημόσιου λόγου έστω και του διαφημιστικού, που μας γυρνάει, κατά την ταπεινή μου άποψη,  σε παλαιότερες δεκαετίες. Ακόμα και για τον χώρο της διαφήμισης. Όπου η γυναίκα ήταν το απόλυτο αντικείμενο σεξιστικής χρήσης των διαφημιστών, και η οποία συνδυαζόταν με τις επιδόσεις της ως νοικοκυράς στο σπίτι. Τότε, όμως, ας πούμε ότι ήταν ακόμα νωρίς για την ελληνική κοινωνία να αναθεωρήσει τα περί εκμετάλλευσης της γυναίκας. Σήμερα όμως; Αλλάζουν τα πράγματα, επειδή απλώς η γυναίκα της διαφήμισης δε φοράει την ποδιά αλλά ταγιέρ και τακούνια;

Η περίφημη περίοδος κρίσης που διανύουμε δίνει την ευκαιρία σε επιχειρήσεις να προωθήσουν εκ νέου τα προϊόντα τους που βρίσκονταν για πολλά χρόνια στο ράφι. Ένα τέτοιο προϊόν είναι και η ραπτομηχανή, η εικόνα της οποίας τουλάχιστον για μένα μάλλον νοσταλγικές μνήμες δημιουργούσε μέχρι τώρα. Λόγω της κρίσης η ένδυση είναι από τους χώρους που έχουν πληγεί. Άρα, να μία καλή ευκαιρία να φτιάχνουμε ρούχα κατ’ οίκον, θα μας πει η διαφήμιση. Σύμφωνοι. Αλλάζουν τα πράγματα και «η φτώχεια τέχνας κατεργάζεται». Ποια όμως στο τέλος επιβαρύνεται μέσα στην οικογένεια; Κουβαλώντας στην πλάτη της υποχρεώσεις και ρόλους οι οποίοι πολλαπλασιάζονται και δεν αφαιρούνται; Τουλάχιστον είχαμε γλυτώσει από τη ραπτομηχανή. Μέχρι πρότινος. Γιατί η ραπτομηχανή Singer επανήλθε δριμύτερη αυτή τη φορά. 

Η κρίση είναι γένους θηλυκού, δυστυχώς. Επιβαρύνει για πολλούς και πολύ σημαντικούς λόγους –τους οποίους δεν είναι της παρούσης να αναφερθούν αλλά τουλάχιστον υπονοούνται- κυρίως τη γυναίκα. Δεν επέστρεψε η ραπτομηχανή της μαμάς. Η ραπτομηχανή της …κρίσης επέστρεψε για να κόψουμε και να ράψουμε τα λάθη και τα πάθη μας.