ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ Συνέκθεση εννέα εικαστικών καλλιτεχνών της πλατφόρμας long vehicle (μακρύ όχημα)

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ. Ξεκίνησαν από τα αυθόρμητα σχεδιάσματα στιγμιοτυπων  στην Αθήνα και εξελίχθηκαν σε καταγραφή της ζωντανής πραγματικότητας, μιας τόσο γονατισμένης μεγαλούπολης στην κρίσιμη χρονική συγκύρια της κρατικής χρεοκοπίας στην Ελλάδα

από τον Χρήστο Αλαβέρα. Πλέον συνεχίζεται ως μια καλλιτεχνική ροή δράσης με προσδιορισμούς από αυτές τις εικαστικές καταγραφές σε μια κίνηση δυναμικής πιστής στη τέχνη και τον άνθρωπο, στην αρμονική έκφραση των κύκλων του Αλμπέρτο Σένα. Με αφορμή τον Alberto Shena  ένα ακόμη εικαστικό ρεπορτάζ θα ξετυλιχθεί στο καπή  των Αγίων Σαράντα στην Αλβανία.

Σ’ αυτή την έκθεση, εμφανίζεται ακόμη μια προοπτική επικοινωνίας των Αλαβέρα Χρήστου, Βακιρτζή Βασιλείας, Βγόντζα Γιάννη, Κοιμτζίδου Λένας, Κοντοσφύρη Χάρη, Μακινατζή Θωμά, Παλιάτσιου Γιώργου, Μιλάκι Τόνι, Σένα Αλμπέρτο. 

Κι' αυτό παίρνει ακόμη μεγαλύτερη αξία από τη θέση της έκθεσης αυτής στο γενικότερο σκεπτικό στο οποίο εντάσσονται τα Εικαστικά Ρεπορτάζ σε μια συσχέτιση με την πλατφόρμα long vehicle (μακρύ όχημα). Σκοπός του είναι η αέναη καλλιτεχνική δράση ελεύθερων εικαστικών και άλλων δημιουργών με αφορμή ένα κοινό προσανατολισμό, έτσι ώστε η ελεύθερη σκέψη και η φαντασία να διαδίδονται σε μια μορφή πνευματικής σκυταλοδρομίας ανάμεσα σε διαφορετικούς καλλιτέχνες που τους ενώνει η ευαισθησία της ψυχής και η ανησυχία του πνεύματος, πιστεύοντας πως αυτά είναι τα κύρια συστατικά που μπορούν να προσδώσουν το στοιχειό που χρειάζεται ο κόσμος για να γνωρίσει την ισορροπία του κύκλου που μας καλεί να οραματιστούμε ο Αλμπέρτο Σένα.

Τα τέταρτα εικαστικά ρεπορτάζ εν Αθήναις πραγματοποιήθηκαν στους Αγίους Σαράντα στην Αλβανία. Το «Μακρύ όχημα », αυτή η συνεργατική πλατφόρμα καλλιτεχνών, το καλοκαίρι του 2013 συντόνισε μια εικαστική παρουσίαση στους πολύβουους Άγιους Σαράντα της Αλβανίας στο καπή της πόλης. 

Η παρουσίαση της έκθεσης κυρίως σχεδίων εξ αφορμής των εικαστικών  ολιγόλεπτων εντυπώσεων  του Χρήστου Αλαβέρα από τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης στην Αθήνα που κρατά κατά χιλιάδες σε μορφή σκίτσων μολυβιών,  λειτούργησε σαν μια τέχνη για την επιβίωση σε καιρούς ολέθρου. Μπόρεσε  να φανερωθεί πως παλεύεις ανοιχτά το ένστικτο του θανάτου που παρακινεί την Ιστορία. Μέσα στο μεσογειακό φως των Αγίων Σαράντα, στο φως της ταπεινής ζωής στο καπή της παραλιακής γειτονιάς του πεζόδρομου με την αναβλύζουσα κοινωνικότητα των ντόπιων οι καλλιτέχνες Γιώργος Παλιάτσιος, Αλμπέρτο Σένα και Χρήστος Αλαβέρας έστησαν μια εικαστική νοητικότητα πάνω στην συνχρονικότητα της ιστορίας καθιστώντας την Τέχνη ικανή να δείξει μια υπερβολικά ευνοϊκή και αντίξοη μοίρα της επιβίωσης και συνύπαρξης σε καιρούς οικονομικού πολέμου.

Το καπή είναι ένας απλός χώρος αντισυμβατικός για εικαστικά, γεμάτος παραθέσεις στους τοίχους και τα έπιπλα μιας καθημερινότητας λίγο προπαγανδιστικής με υπερβάλλοντα ασυγκράτητο συμβολισμό που θα μείωνε την σημασία των συνειδητοποιημένων εικαστικών σχολίων μιας αλλότριας ζωής του ανοργάνωτου καπιταλισμού στην Ελλάδα. Η σοσιαλιστική γραφικότητα του χώρου με τις αρχιτεκτονικές πρακτικότητες που πρόεκυψαν από την χρήση έκαναν τους δυο αλληλεπιδραστές (Γιώργος Παλιάτσιος, Χρήστος Αλαβέρας)

 να ενισχύσουν στην παράθεση των έργων την γυμνότητα τους, την επιτομή της κίνησης και την διεισδυτική παρεμβατικότητα των σχεδίων σε υπάρχουσες διακοσμητικές νηφαλιότητες του χώρου. Τα σχέδια από τον τοίχο  ρέουν πάνω στις προθήκες της  βιβλιοθήκης προσπαθώντας να δείξουν ότι η τέχνη δεν ολιγωρεί και δεν οριοθετεί την ανεξάντλητη αρχιτεκτονική της της προσαρμογή  στο δημόσιο χώρο.

Η Τέχνη, ως ένωση των αντιθέτων διχογνωμεί  τον εσωτερικό χώρο με τις λανθάνουσες σπιτικές ατμόσφαιρες του γηροκομείου σε αυτό το σημείο της πόλης, μεταξύ φτώχειας και επιβίωσης, μοναξιάς και συστροφής, μέρας και νύχτας, σκιάς και φωτός, ύπνου και ξύπνιου, νοσοκομείου και ξενοδοχείου, νεότητας και γεροντισμού, για να γίνει  συνώνυμη με την αλήθεια: η έκθεση στο καπή είναι αντιέκθεση.

Η επιτακτική  και αμείωτη ανάγκη της τέχνης για αλήθεια έκανε την ζωγραφική  παρέμβαση του Γιώργου Παλιάτσιου στη βιδωμένη οριζόντια πόρτα-εμπόδιο πρόσβασης από την σάλα στο επόμενο χώρο, να ικανοποιεί την προσδοκία κάθε εικαστικού να μας φανερώνουν μια εικόνα, σε αυτή την περίπτωση αυτής της επιζωγραφισμένης οριζοντιωμένης πόρτας εμποδίου. 

Η  διάδραση του ίδιου με την επικάλεση των παρευρισκόντων, ανάμεσα και ο δήμαρχος της πόλης Stefan Cipa, να σχεδιάσουν και να αναστοχαστούν την λειτουργία της τέχνης ζωγραφίζοντας σε μικρά χαρτάκια που επανατοποθετούν σε ένα παλιό συρτάρι τυπογραφείου, παρατίθεται σαν μια προθήκη της αμφιβολίας. Όλοι οι καλλιτέχνες της πλατφόρμας αποδέχονται εκείνη την πνευματική πραγματικότητα που αρνείται εκείνη την εκδοχή της τέχνης ως «Απατηλής πολυτέλειας». Α-κάδρα τα έργα λυμαίνονται το χώρο και τα αντικείμενα από-προσωποποιώντας τα όποια πολιτικά και πολιτιστικά έκδοχα χρησιμοποιεί ακόμα ο χώρος  νοσταλγώντας παλιές πολιτικές εφαρμογές προπαγάνδας.

Το ζωγραφικά πάνινο έργο της Βακιρτζή ρίχνεται  σαν τραπεζομάντιλο και οι κόκκινες εμβαθύνσεις του μετατρέπονται σε υποψιασμένα ακουμπίσματα  αιμοσταγών ποτηριών μιας άβολης εποχής τυραννίας τότε που έφτιαχναν την ιστορία με διώξεις και εκτελέσεις. 

Κάποια από τα έργα της αφομοιωμένα στο χώρο ενεργοποιούν την Απουσία η οποία λιγοστεύει την ικανότητα μας να καταλάβουμε  πως ανακατανέμονται οι δυνάμεις της απομόνωσης σε μια κοινωνία ενώ αντίθετα οι έγχρωμες υποθάλψεις της Λένας Κοιμζίδου με παιδιά που φορούν μάσκες ενεργού άνθρακα  για περιβαλλοντικές μολύνσεις  προειδοποιούν για την αδιακρισία του σύγχρονου ανθρώπου να εμπιστευτεί την ζωή του στο φυσικό περιβάλλον.

 Η βαρβαρότητα δεν είναι ποτέ προσωρινή. Ο Αλμπέρτο Σέννα εσωστρεφής διαβήτης, με το αριστερό χέρι στην καρδία και το άλλο στο λευκό τοίχο αγγίζει την περιφορά μιας κιμωλίας που θα σχηματίσει τελείους κύκλους ιχνηλατημένους από τη χαμένη ικανότητα των ανθρώπων στην αυτοσυγκέντρωση και της έκφρασης αυτού που νοιώθουν. 

Ο Σέννα συνεργάζεται με τον Γιώργο Παλιάτσιο και υπό τον ήχο της πνευστής μουσικής του αυτοσχέδιου  Ντίζι-ριντού, προτείνει συνεχείς επαναληπτικότητες ρουτινιάρικης φόρμας, έκδοχα  της συντροφικότητας των γερόντων σε  πολλές  παρτίδες σκακιού στα πεύκα της αυλής εκεί εν μέσω ενός κατά παραγγελία οπτιμισμού σε μια χώρα που η ψευδής τέχνη μεσουρανούσε τα χρόνια του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Το αντίθετο της ψευδούς τέχνης είναι η υποκριτική που πριν την δεκαετία του ΄30 ειχε ριζώσει στην Ελλαδα.

Ο Καμύ έψαχνε πάντα την πόρτα εξόδου  στον τοίχο όπου ήτανε στριμωγμένος. Η ανάπαυλα πίστευε  βρίσκεται στο κέντρο μιας μάχης. «Κάθε τοίχος είναι μια πόρτα εξόδου»  Με τέτοιες αδιάκριτες επιλογές οι αλληλεπιδράστες τοποθέτησαν  το μεγάλο σχέδιο του Θωμά Μακινατζή στριμωγμένο να μετακυλίει την ωχρά σε ένα άτερπνο σώμα, μαχόμενο με τις μορφές των σχεδίων Αλαβέρα, Κοντοσφύρη, Κοιμτζίδη που ξεχύνονται στο χώρο του σκρίνιου υποκινώντας, αναπτερώνοντας το έργο τόσων που αναιρούν καθημερινά τα σύνορα και τα πιο χοντροειδή προσχήματα της Ιστορίας. 

Ο πεσόντας του Μακινατζή παρασύρει όλα εκείνα τα σχεδιαστικά πορτραίτα από τις θήκες του σκρίνιου στις προθήκες  αγωνίας και  κινδύνου. Εκεί ανωνυμοποιούνται οι επώνυμοι και οι ανόμοιοι ομοιώνονται  για την αδιάλειπτη  μαρτυρία της εξαθλίωσης που προκαλεί η μνήμη της εικαστικης μαρτυρίας εν μέσω  οικονομικής κρίσης.

 Κάθε έξοδος σε οδηγεί σε έναν τοίχο με πόρτα. Το 1896 ο Καβάφης αναφέρεται στην « μυστική βοή των πλησιαζόντων γεγονότων» αυτό εκφράζει η ποταμίσια διάθρωση και ροη των τόσων σχεδίων που μπορούν να είναι γεγονότα που πλησιάζουν και διασπούν το σκρίνιο σε τολμηρή προθήκη της ιστορίας του παρόντος. Κάθε τι σπουδαίο έχει την ρίζα  του στον κίνδυνο και  επί κινδύνου τοποθετήθηκαν  σχεδία γυμνών ανθρώπων του Τόνι Μιλάκι στον ποθάλαμο των τουαλετών του χώρου. Αποδίδεται έτσι τιμή στην εικόνα του ανθρώπου που τίποτα δεν μπόρεσε μέχρι τώρα να την αλλοιώσει παρά μονό η βιολογική εξέλιξη. Η οικειότητα του σώματος ανάμεσα στους ανθρώπους είναι μια έξυπνη αλληλεπίδραση και αρκετά συκοφαντική για την αιδώ. Κατουράτε  άνθρωποι από εκεί που … συκοφαντείτε, σα δε ντρέπεστε!

Με την τελευταία έκθεση στους Άγιους  Σαράντα η πλατφόρμα αναπτύσσεται οριζόντια  από πόλη σε πόλη και η αναστοχαστικότητα καθώς και η εμβάθυνση στο εσωτερικό της είναι κάθετη. Από ένα πλαισιωμένο τοπίο εικόνας μεταβαίνει σε ένα πολιτισμικό παράδειγμα της εικόνας. Οι εγκαταστάσεις των συνεκθετών επιπλέουν σε ένα καθεστώς ετερότητας και χειμαρρώδους ομοιογένειας. Υποθέτουμε ότι μέχρι τώρα οι εκθέσεις του «μακρύ οχήματος» τοποθετούνται γεωγραφικά σε κοινωνίες που η εικαστική τους αφύπνιση διακρίνεται ιδιαίτερα σε δυο τομείς. Ο πρώτος τομέας είναι της πολιτικής τέλεσης  και ο δεύτερος μιας τελετουργίας για εμπορική ανταλλαγή. Στο πρώτο ανήκουν ανδριάντες και δημόσια γλυπτά υπενθύμισης ιστορικών γεγονότων και στο δεύτερο οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν τα υλικά με τέτοιο τρόπο μετασχηματίζοντας την υλικότητα τους με δεξιοτεχνικές μεθόδους, χωρίς υποχρεωτικά να χρησιμοποιούν τεχνολογίες ψευδαίσθησης, με παραδείγματα όλη εκείνη την διακοσμητική χρήση κατασκευασμένων εικόνων ζωγραφικής σε αστικά περιβάλλοντα, μια εικόνα δηλαδή πάνω από ένα καναπέ. Έτσι η πραγμάτευση εναλλακτικών κόσμων της τέχνης, τους οποίους δεν είναι υποχρεωμένος κάνεις να αναγνωρίζει με την πρώτη ματιά, υποδεικνύει κατευθύνσεις βελτίωσης του έργου τους με κριτικό αναστοχασμό. Στην περίπτωση των εκθέσεων «Εικαστικά ρεπορτάζ» το ζητούμενο αναδύει τα εξής χαρακτηριστικά: Ζωντάνια και συνθετική πολυπλοκότητα, τοπολογική εγκατάσταση, πολιτικό μήνυμα και αφηγηματικό χαρακτήρα, χωρικές προσαρμογές και συνεκθετικές οπτικές επινοήσεις των έργων.

Κοντοσφύρης Χάρης 

27 Αυγούστου 2013