Τραγικό δίλημμα

Γράφει η Φοίβη

Δεν μπορούμε να λύνουμε τα προβλήματα της ζωής παρά μόνο λύνοντάς τα. Η φράση μπορεί να φανεί αυτονόητη, ωστόσο ξεπερνά, όπως δείχνουν τα πράγματα, την αντιληπτική δύναμη πολλών. Κι’αυτό, γιατί πρέπει να αποδεχόμαστε την ευθύνη
για ένα πρόβλημα για να μπορέσουμε να το λύσουμε. Δεν μπορούμε να λύσουμε ένα πρόβλημα αν πούμε: «Αυτό δεν είναι δικό μου πρόβλημα». Δεν μπορούμε να λύσουμε ένα πρόβλημα αν ελπίζουμε ότι κάποιος άλλος θα το λύσει για μας. Μπορώ να λύσω ένα πρόβλημα μόνο όταν πω: «Αυτό είναι δικό μου πρόβλημα και εναπόκειται σε μένα να το λύσω». Δεν έχει έτοιμες λύσεις η μαγικές συμβουλές που βγάζει κάποιος μάγος από το τσεπάκι η το καπέλο του και τις οποίες αν τις ακολουθήσεις γίνονται όλα πάλι ωραία και καλά. Πίσω από την αφελή αυτή πεποίθηση, κρύβεται πολλές φορές η ελπίδα ο άλλος να σου λύσει το πρόβλημα, χωρίς εσύ να αναλάβεις την ευθύνη με την δέσμευση και την προσωπική σου συμμετοχή σε όλη αυτή την πορεία της ζωής.

Πόσο μακρυά μπορούν να φτάσουν ψυχολογικά ορισμένοι άνθρωποι προκειμένου να αποφύγουν την ανάληψη ευθυνών για προσωπικά τους προβλήματα, ενώ είναι πάντα κάτι λυπηρό, γίνεται κάποτε κάτι σχεδόν γελοίο. Βεβαίως υπάρχουν και δρόμοι και τρόποι και λύσεις. Μόνο που το κάθε πρόβλημα είναι εξατομικευμένο και πρέπει ο καθένας να χαράξει τον προσωπικό του δρόμο. Και κατά τον Κάφκα: «Οι δρόμοι φτιάχνονται ενώ περπατάς».

Η λύση του όποιου προβλήματος θα είναι το αποτέλεσμα διεργασιών που απαιτούν προσωπική συμμετοχή και ανάληψη ευθύνης. Και τότε μπορεί να γίνουν θαύματα[!] όπως  στην περίπτωση του Ορέστη. Από τα αρχαία κείμενα γνωρίζουμε ότι η Κλυταιμνήστρα και ο εραστής της σκότωσαν τον Αγαμέμνονα, τον πατέρα του Ορέστη και σύζυγό της Κλυταιμνήστρας. Ο Ορέστης βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα τραγικό δίλημμα: να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα του σκοτώνοντας τους δολοφόνους η όχι? Σε καταφατική απάντηση θα έπρεπε να σκοτώσει και την μητέρα του, πράγμα που τελικά πραγματοποίησε.

 Οι θεοί τον τιμώρησαν στέλνοντας τις Ερινύες που τον ακολουθούσαν σε κάθε του βήμα, ψιθυρίζοντάς του συνεχώς στο αυτί. Ο Ορέστης πλήρωνε το τίμημα της πράξης του τριγυρνώντας σαν τρελός για χρόνια ολόκληρα ώσπου μη αντέχοντας άλλο αυτό το βασανιστήριο, ζήτησε από τους θεούς να τον λυπηθούν και να τον απαλλάξουν από την κατάρα τους. Στην δίκη που έγινε, ο συνήγορος του Ορέστη, ο θεός Απόλλων, υποστήριξε ότι ουσιαστικά ο Ορέστης δεν είχε καμμία δυνατότητα επιλογής. Για όλα έφταιγαν οι θεοί. Κακώς κατηγορήθηκε και κακώς καταδικάστηκε. Ζήτησε την αθώωση του.

Τότε πήρε τον λόγο ο Ορέστης και διέκοψε τον Απόλλωνα λέγοντας: «Εγώ σκότωσα την μητέρα μου και όχι οι θεοί». Οι θεοί εντυπωσιάσθηκαν από την γενναία αποδοχή εκ μέρους του Ορέστη της ευθύνης της πράξης του και αποφάσισαν να τον απαλλάξουν από την κατάρα μεταμορφώνοντας τις Ερινύες σε Ευμενίδες που σημαίνει «Φορείς Χάριτος» και από τυραννικές φωνές έγιναν φωνές σοφίας.

Κάθε ημέρα που περνά γινόμαστε λίγο πιο μεγάλοι. Το ερώτημα είναι αν γινόμαστε και λίγο πιο σοφοί η έστω λίγο πιο ώριμοι. Οφείλουμε όμως να γίνουμε! Έχουμε ευθύνη και χρέος απέναντι στον εαυτό μας και την κοινωνία όλη.