Τα γάντια

Γράφει ο Δημήτρης Μεκάσης

Τέλος Φθινοπώρου και το κρύο γινόταν πιο τσουχτερό. Το γνωστό Φλωρινιώτικο κρύο, που κοκκίνιζε τα μάγουλα και έκαμνε τις μύτες μας να τρέχουν. «Ντυθείτε καλά» τόνιζαν οι μάνες μας και μας φορούσαν χοντρές χειροποίητες μάλλινες μπλούζες, χοντρές κάλτσες πλεγμένες στο χέρι, το παλτό και το σκουφάκι. Έμεναν

μόνο τα χέρια γυμνά, που πάντα τα είχαμε στις τσέπες του παλτού ή των παντελονιών για να μην κρυώνουν. Όμως το κρύο έσφιγγε και τα χέρια μας χρειαζόταν προστασία.

Για τα χέρια υπήρχαν τα γάντια, τα μάλλινα γάντια που τα έπλεκαν οι γιαγιάδες μας. Καθισμένες δίπλα στην σόμπα άρχιζαν το πλέξιμο των γαντιών και εμείς κοντά τους θαυμάζαμε την μαεστρία τους, που με μερικά βελονάκια και ένα κουβάρι μαλλί σχημάτιζαν σιγά, σιγά το γάντι. Που και που, μας ζητούσαν να δώσουμε την παλάμη μας για να πάρουν μέτρα. Και μετά αυτές συνέχιζαν το πλέξιμο, τόσο άνετα, σαν να ήταν ένα παιχνιδάκι γι αυτές. Και όταν τα γάντια ήταν έτοιμα, τα φορούσαμε και δίναμε αρκετές γροθιές στα μαξιλάρια.

Και όταν έπεφτε το πρώτο χιόνι, άρχιζε ο χιονοπόλεμος. Τα γάντια στις τσέπες και με γυμνά χέρια φτιάχναμε τις μπάλες και τις πετούσαμε εδώ και εκεί. Τα χέρια πάγωναν και κοκκίνιζαν από το χιόνι. Φορούσαμε τα γάντια για να ζεσταθούμε, αλλά ο χιονοπόλεμος δεν μας άφηνε. Αρχίζαμε να φτιάχνομε μπάλες με τα γάντια, μέχρι που αυτά γινόταν μούσκεμα και τα χέρια κοκκίνιζαν και πονούσαν. Ποιος άντεχε το τσούξιμο των χεριών; Επιστροφή λοιπόν στο σπίτι με τα γάντια βρεγμένα, τα χέρια παγωμένα και κοκκινισμένα. «Χιονίστρες» φώναζαν οι μάνες μας και αμέσως γέμιζαν μια μικρή κατσαρόλα με άλμη από τα τουρσιά που είχαμε στην αποθήκη, και βουτούσαν τα χέρια μας στην άλμη. Τι θεραπεία και αυτή; Η άλμη ηρεμούσε τα χέρια και εξαφάνιζε τις κοκκινίλες μέσα σε πέντε λεπτά. Και όταν οι μάνες μας τελείωναν με τα χέρια μας, κρεμούσαν τα γάντια  στην σόμπα για να στεγνώσουν και αυτά.    

Οι γιαγιάδες έπλεκαν γάντια για όλη την οικογένεια. Κυρίως όμως για τα παιδιά και τις γυναίκες. Οι άνδρες συνήθως δεν φορούσαν γάντια. Τα γάντια των αγοριών ήταν μια σακούλα για όλα τα δάχτυλα και χωριστά για τον αντίχειρα. Για τα κορίτσια έπλεκαν τα κανονικά γάντια, χωριστά όλα τα δάχτυλα. Τα χρώματα ποικίλα. Κυρίως όμως κοκκινωπά και καφετιά. Οι γριές φορούσαν μαύρα γάντια. 

Γάντια έφτιαχναν και οι γουναράδες προβιάς της πόλης μας. Από προβιά, με το δέρμα από έξω και την γούνα από μέσα, έκαμναν μια σακούλα για όλα τα δάχτυλα και χώρια για τον αντίχειρα. Και αυτά τα γάντια ήταν για τα παιδιά, αλλά λίγοι τα προτιμούσαν, επειδή κόστιζαν αρκετά.

Γάντια πουλούσαν και τα καταστήματα νεωτερισμών, και μάλιστα καλά δερμάτινα γάντια για άνδρες και γυναίκες. Αυτά τα γάντια ήταν πολυτελείας και τα φορούσαν μόνο με τα καλά τους ρούχα. Ήταν τα γάντια των Κυριακών και εορτών για τους περισσότερους. Αλλά και οι σημαιοφόροι, οι παραστάτες και οι διμοιρίτες φορούσαν στις παρελάσεις λευκά λεπτά γάντια, που τα αγόραζαν από τα καταστήματα νεωτερισμών. Αυτά τα γάντια ήταν τα σχολικά γάντια των παρελάσεων.

Αργότερα κυκλοφόρησαν και τα γάντια εργασίας, για να προστατεύουν τα χέρια τους όσοι έκαμναν χειρωνακτικές εργασίες. Γάντια υφασμάτινα, γάντια πλαστικά, γάντια μιας χρήσεως. Τότε κυκλοφόρησαν και τα γάντια της κουζίνας. Τα λαστιχένια γάντια της νοικοκυράς, για να πλένει τα πιάτα, χωρίς να χαλά την επιδερμίδα των χεριών της, αλλά και το γάντι φούρνου, ώστε να βγάζει το ταψί από τον ηλεκτρικό φούρνο, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να κάνει έγκαυμα στο χέρι της.    

Αρχικά, τα γάντια επινοήθηκαν για να μας προφυλάξουν από το κρύο. Από τα γάντια του χειμώνα δημιουργήθηκαν αρκετές αλληγορικές φράσεις που τις χρησιμοποιούμε και σήμερα. «Ρίχνω το γάντι» σημαίνει προκαλώ κάποιον. «Μου πάει γάντι» σημαίνει πως μου ταιριάζει πάρα πολύ. Και «Φέρομαι με το γάντι» δηλώνει ευγενική συμπεριφορά.

Δημήτρης Μεκάσης