Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014

H περίφημη ερώτηση


Γράφει η Φοίβη
Μια από τις πιο περίεργες μυθικές αφηγήσεις του συλλογικού μας παρελθόντος, τόσο ιερή όσο και οι ιστορίες της θρησκευτικής παράδοσης, μιλάει για έναν άντρα που προσπαθεί να ξαναχτίσει την πατρότητά του, μια γυναίκα που περιμένει το σύζυγό της κι ένα γιο που ψάχνει το χαμένο πατέρα του. Στην αρχή της Οδύσσειας του Ομήρου βρίσκουμε τον Οδυσσέα να κάθεται στην ακρογιαλιά μετά το τέλος ενός μεγάλου και δύσκολου πολέμου, χωρίς να γνωρίζει ακόμη τις περιπλανήσεις
που τον περιμένουν επιθυμώντας να βρεθεί στο σπίτι του με το γιο του, τον πατέρα του και τη μητέρα των παιδιών του. Μέσα στη νοσταλγία και τη μελαγχολία του κάνει την περίφημη ερώτηση: «Άραγε γνωρίζει κανείς ποιός είναι ο πατέρας του?» Είναι μια ερώτηση που πολλοί άντρες και γυναίκες διατυπώνουν με διάφορες μορφές.
 Η ιστορία του Οδυσσέα μας προσφέρει πολλές ενδείξεις που μπορούν να μας βοηθήσουν να βρούμε αυτό το φανταστικό πατέρα. Χωρίς τον πατέρα υπάρχουν χάος, συγκρούσεις και θλίψη. Η θεοκτονι κή διάθεση και τάση, που ίσως είναι προέκταση μιας πατροκτονικής τάσης και διάθεσης, και που υπάρχει σ’όλους τους ανθρώπους όλων των εποχών, κορυφώνεται τη δεκαετία του 1960 με το κίνημα και τη θεολογία του θανάτου του Θεού και συνεχίζεται στις ημέρες μας με τη διαμόρφωση ενός αθεϊστικού ρεύματος, έκφραση μιας κυρίαρχης εμπειρίας του σύγχρονου ανθρώπου.
Ο ορθολογισμός καταλήγει να θεωρεί το Θεό αιτία του κακού στον κόσμο, γιατί δεν μπορεί να δεχθεί την ελευθερία του ανθρώπου. Δεν μπορεί να κατανοήσει πως ο Θεός αποφασίζει από αγάπη ελεύθερα να περιορίσει τη δική του ελευθερία για να εξασφαλίσει την ελευθερία του ανθρώπου, αν και αυτό συμβαίνει και στις σχέσεις των ανθρώπων. Ο ορθολογισμός οδήγησε στον δυϊσμό, που είναι η πηγή όλης της λανθασμένης λογικής της εποχής μας. Ο δυϊσμός, με τον διαχωρισμό μεταξύ πνεύματος και ύλης, με σαφή υπεροχή του πνεύματος, εδημιούργησε την περιφρόνηση της ύλης και του σώματος, την τελειομανία και τη συναισθηματική νέκρωση που σημάδεψαν θανάσιμα τη ζωή των ανθρώπων στον Δυτικό πολιτισμό.
Ο μύθος του Οδυσσέα λέει ότι θα χαρούμε την αποκατάσταση του πατέρα από τη στιγμή που θα αποσπαστούμε από τη μάχη της καθημερινής ζωής – τον Τρωϊκό πόλεμο της επιβίωσης – και περιπλανηθούμε από νησί σε νησί στη μεγάλη θάλασσα της φαντασίας. Θα δημιουργούμε τον πατέρα κάθε στιγμή που θα παραδινόμαστε στους ανέμους και τον καιρό. Γι αυτό το λόγο, η φροντίδα για την αίσθηση πατρότητας της ψυχής απαιτεί να υπομείνουμε την εμπειρία της απουσίας, της περιπλάνησης, της προσμονής, της μελαγχολίας, του χωρισμού, του χάους και της εσωτερικής περιπέτειας.
Η θεοκτονική διάθεση και τάση στηρίζεται στην πεποίθηση ότι τα υπαρξιακά ερωτήματα του ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένου και εκείνου που αφορά στην ύπαρξη του Θεού, προσεγγίζονται και διαλευκάνονται με τη λογική. Επιμένοντας ο άνθρωπος να προσπαθεί να προσεγγίσει το μυστήριο της ζωής και το μυστήριο του Θεού με τη λογική, υποτίμησε και εν πολλοίς ενέκρωσε αυτή την άλλη λειτουργία και διάστασή του: την πνευματική.
Η Οδύσσεια μας διδάσκει ότι η πρόκληση της αυτο-ανακάλυψης συνίσταται στο να ανασύρουμε τον πατέρα που βρίσκεται βαθειά μέσα μας και όχι να ικανοποιούμαστε με υποκατάστατα και ρόλους χωρίς περιεχόμενο. Δεν υπάρχει εύκολος δρόμος για την ψυχή και απλός τρόπος για να συγκροτήσει κανείς την πατρότητα. Και επιπλέον, χωρίς την καθοδήγηση και την εξουσία του μυθικού πατέρα μένουμε δίχως προσανατολισμό. Ειδικά όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση χάους πρέπει να επιτείνουμε τις προσευχές μας λέγοντας από την καρδιά μας: «Πάτερ ημών, ο εν τοις ουρανούς, αγιασθήτω το όνομά Σου».   

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου