Η Κοινωνική Ανοχή

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας

Η παρατήρηση διαφόρων κοινωνιών οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το επίπεδο και η ποιότητα του πολιτισμού της κάθε μιας ισούται με αυτό του κατωτέρου μέλους ή στρώματός της.

Ετσι, το ισχυρό κοινωνικό και ανθρώπινο κράτος που λειτούργησε για παράδειγμα στις Σκανδιναβικές χώρες και εξασφάλισε ένα ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης για όλους τους πολίτες τις κατατάσσει σε ανώτερη θέση από τις χώρες της βόρειας Αμερικής όπου κυριαρχεί το τεράστιο και ανεξέλεγκτο οικονομικό και πολιτικό χάσμα ανάμεσα στις τάξεις με το 1/6 του πληθυσμού να διαβιώνει σε άθλιες συνθήκες.

Η κοινωνική μέριμνα για όλες τις ομάδες και ιδιαίτερα τις ασθενείς, όχι μόνο στον υλικό αλλά και στον πολιτικό, πολιτιστικό και ηθικό τομέα, αποτελεί κύρια ευθύνη του κράτους όμως το τελευταίο δεν πρόκειται να την αναλάβει αν δεν αποτελεί πάγια και αδιαπραγμάτευτη απαίτηση του συνόλου του λαού. Στο προαναφερθέν παράδειγμα, η διαφορά οφείλεται στη διαφορετική ανεκτικότητα των λαών απέναντι στην πολιτική που ακολουθείται. Στην περίπτωση της Σκανδιναβίας, όχι μόνο τα κατώτερα στρώματα απαιτούν με όλη τους την υπόσταση τη βοήθεια από την εξουσία, αλλά και η τελευταία διαθέτει την κάταλληλη παιδεία για να ανταποκριθεί σε αυτή χωρίς την ανάγκη ιδιαίτερης απειλής ή εναντίωσης. Στη βόρεια Αμερική έχει καλλιεργηθεί βαθέως και εκτεταμένα ότι ο μόνος υπεύθυνος για την κατάστασή του είναι το ίδιο το άτομο και η κοινωνία δεν του οφείλει καμία συνδρομή, κατάσταση που απαντάται σε άγριες, φυσικές κοινωνίες, αν και σε ορισμένα είδη ζώων παρατηρείται ευαισθησία για το σύνολο. Αντίθετα, το κοινωνικό κράτος απαιτεί ανώτερο ανθρωπιστικό πνεύμα και ευαίσθητη συνείδηση που πρέπει να διακατέχει κάθε μέλος και δεν πηγάζει από κάποια ειδική εκπαίδευση αλλά εξαρτάται αρχικά από τη μέγιστη εκτίμηση του εαυτού η οποία επεκτείνεται προς το σύνολο.

Μετά από τις σύντομες ευνοϊκές συνθήκες που επικράτησαν διεθνώς μετά από τους Μεγάλους Πολέμους, τις τελευταίες δεκαετίες με μια σειρά εξαθλιωτικών μέτρων εξελίσσεται μια μαζική και ταχύτατη κατάλυση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του κράτους πρόνοιας και δικαίου μέσω της διεύρυνσης των ανοχής του κόσμου που είναι η μόνη ασπίδα προστασίας του. Οι μέθοδοι που εφαρμόζονται συνήθως είναι του "διαίρει και βασίλευε", η ταχεία εναλλαγή αισθημάτων φόβου, οργής και χαράς, η διάσπαση της προσοχής μακρυά από σημαντικά θέματα κλπ. Η εξάλειψη της ανοχής δε μπορεί να επέλθει από την κορυφή που ούτως ή άλλως είναι ικανοποιημένη, αλλά μόνον από τη βάση, το ισχυρό πλεονέκτημα της οποίας είναι η ποσότητα και μόνο αν συνδυαστεί με ποιότητα θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.