Ο Οικονομικός Κύκλος

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας

Κατά την τριαντακοντετία 1980-2010 έλαβε χώρα η μεγαλύτερη πιστωτική επέκταση στην ιστορία του ελληνικού έθνους. Το κράτος προέβει σε εκτεταμένο και επαναλαμβανόμενο δανεισμό από διάφορους διεθνείς θεσμικούς επενδυτές με αποτέλεσμα στην εν λόγω περίοδο το εξωτερικό δημόσιο χρέος να "απογειωθεί" από 25% του ΑΕΠ σε πάνω από 300%, ενώ

σε απόλυτες τιμές πολλαπλασιάστηκε σχεδόν διακόσιες φορές. Η συντριπτική πλειοψηφία των δανείων σπαταλήθηκε σε καταναλωτικές επενδύσεις με μηδενική ανταπόδοση και ελάχιστα σε παραγωγικές, συμπεριφορά που αποτελεί ανόητη οικονομική αυτοκτονία. Παρόμοια τάση μικρότερης έκτασης επικράτησε και στον ιδιωτικό τομέα με αποτέλεσμα πρόσθετη άμεση επιβάρυνση των πολιτών. Τα κονδύλια υποστήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης όχι μόνο δεν επαρκούσαν για την κάλυψη των αναγκών αλλά και περιορίστηκαν δραστικά καθώς η κύρια πηγή τους, η Γερμανία, αντιμετώπιζε πίεση διεθνούς ανταγωνισμού, κυρίως από την Κίνα, και αποφάσισε να διακόψει τη βοήθειά της.

Ο εθνικός υπερδανεισμός είχε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Υποκινήθηκε από την ίδια τη διεθνή εξουσία η οποία ταυτόχρονα αποτέλεσε την πηγή της χρέωσης και εκτελέστηκε από τους πολιτικούς (κυβερνήσεις) και οικονομικούς (εγχώριες τράπεζες) μεσάζοντες με κατάλληλη υποστήριξη και προώθηση από τα ΜΜΕ. Διαφημίστηκε, ευοδώθηκε και καλλιεργήθηκε η οικονομική ασυδοσία, η πολιτική διαφθορά, ο εφήμερος υπερκαταναλωτισμός και το ιδιωτικό συμφέρον με αποτέλεσμα τη δημιουργία νοσηρού ψυχολογικού και κοινωνικού κλίματος. Χαρακτηριστική είναι η διατύπωση κορυφαίου πολιτικού ότι η σπατάλη και η διαφθορά δεν αφορούσε μόνο τους διοικούντες αλλά το σύνολο του λαού ("μαζί τα φάγαμε"). Παράλληλα οι εγχώριες παραγωγικές επιχειρήσεις εξωθήθηκαν στη χρεωκοπία προς όφελος τρίτων παραγωγικών χωρών και εισαγωγέων. Μετά από μελέτη των ετήσιων κρατικών ισολογισμών των τελευταίων ετών προκύπτει οικονομική "τρύπα" της τάξης των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ τα οποία δεν είναι γνωστό που έχουν οδηγηθεί και θεωρείται ότι κατέληξαν απευθείας σε ιδιωτική κατοχή. Ο συνολικός αριθμός των οφελούντων υπολογίζεται σε 50.000 άτομα με μέσο όρο κατάχρησης 4 εκατομμύρια ευρώ τα οποία κατανεμήθηκαν ποσοτικά ανάλογα με την ιεραρχία των διοικούντων: ορισμένες δεκάδες στελεχών απέσπασαν εκατοντάδες εκατομμύρια έκαστος κυρίως μέσω διαχείρισης κρατικών ομολόγων και παραχώρησης πλασματικών έργων υποδομής. Αποτέλεσμα ήταν η εμφάνιση ακραίων, πολυτελών καταναλωτικών συμπεριφορών, όπως ακριβές κατοικίες, αυτοκίνητα κλπ, ενώ οι δημόσιες υποδομές και κρατικές υπηρεσίες καθηλώθηκαν σε στασιμότητα. Το συνολικό κλίμα θύμιζε μια άναρχη ευφορία όπου τίποτα δεν προϊδέαζε για το τι θα επακολουθούσε.

Σημαντικές ομοιότητες με την παρούσα κατάσταση, τηρουμένων των αναλογιών, διαπιστώνονται σε δύο ακόμα στιγμές της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας: το 1893 και το 1932 η ελληνική οικονομία χρεοκόπησε και περιέπεσε σε βαθεία κρίση μετά από μια περίοδο υπέρμετρης ευφορίας, γεγονότα που επίσης οφείλονταν σε εξωγενή υποκίνηση και εντόπια εκτέλεση. Λίγα χρόνια μετά το τέλος τους όμως ακολούθησε μεγάλος αιματηρός διεθνής πόλεμος, οι Μακεδονικοί και ο Β' Παγκόσμιος αντίστοιχα. Ευχόμαστε ότι στην παρούσα περίπτωση δε θα προκύψει παρόμοια ατυχής και αποτρόπαια έκβαση.