Η Μέθοδος της Πλειοψηφίας

Η σύγχρονη μορφή της αντιπροσωπευόμενης Δημοκρατίας κατά τους τελευταίους αιώνες υλοποιείται με τη μέθοδο της υπερισχύουσας πλειοψηφίας, η οποία ακολουθεί δύο καθολικούς κανόνες:

κάθε πολίτης έχει δικαίωμα μίας, και μόνο μίας, ψήφου και ο υποψήφιος που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων κερδίζει. Aν και υπάρχουν κάποιες ακόμα προϋποθέσεις, πχ. απαίτηση κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας, το σύστημα μπορεί να χαρακτηριστεί με την έκφραση "ο νικητής τα παίρνει όλα".

Η παραπάνω πλειοψηφική μέθοδος παρουσιάζει ενδογενώς ορισμένα θεμελιώδη μειονεκτήματα. Καταρχήν, σχεδόν πάντα κυβερνά η απόλυτη μειοψηφία, καθώς οι περισσότεροι δεν προτίμησαν εξαρχής τον νικητή. Πχ. αν μία παράταξη λάβει το 40% των ψήφων και οι υπόλοιπες λιγότερο, τότε αυτή θα επιβληθεί του υπόλοιπου 60%. Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι, χωρίς εξωτερική παρέμβαση, αργά ή γρήγορα, το εκλογικό σώμα θα οδηγηθεί με βεβαιότητα σε πόλωση, δηλαδή συγκέντρωση σε δύο ισοδύναμες παρατάξεις, καθώς οι μικρότερες θα αναγκαστούν να απορροφηθούν ή να συνεργαστούν από αυτές, μην έχοντας, αλλιώς, ελπίδα να συμμετέχουν στη νίκη. Συνέπεια αυτού είναι η αδιαφορία και αποστροφή μεγάλης μερίδας του κόσμου που δεν εκφράζεται από κάποιον πόλο για την ψηφοφορία και τα πολιτικά πράγματα γενικά. Μάλιστα, συνήθως αυτό το τμήμα που είναι γνωστό ως "αναποφάσιστοι", "κεντρώοι" κλπ. είναι τόσο μεγάλο, που, αν συμμετείχε στην εκλογή ως ένα σώμα (πχ. με όνομα "Τρίτος Δρόμος"), μπορεί να κέρδιζε, δηλαδή, τελικά η πραγματική πλειοψηφία δεν κυβερνά. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι, όταν εμφανίζεται μια νέα παράταξη, τότε αφαιρεί ψήφους και άρα βλάπτει περισσότερο εκείνη στην οποία πρόσκειται ιδεολογικά πιο κοντά. Πχ. στις επικείμενες εκλογές ο πόλος της Αριστεράς διασπάται σε πολλά κόμματα και το καθένα ξεχωριστά κινδυνεύει να υπερκεραστεί από τη Δεξιά. Συχνά, μάλιστα, ο επίδοξος πρώτος υποκινεί και διαφθείρει ένα τμήμα του αντιπάλου, προκειμένου να αποσπαστεί και για αυτό πολλές φορές προκύπτει συνεργασία μεταξύ πρώτου και τρίτου κόμματος, πχ. η πρωτοφανής συνεργασία των αιώνιων αντιπάλων (Ν.Δ. και ΠΑ.ΣΟ.Κ).

Η αντιμετώπιση των παραπάνω προβλημάτων είναι απλή και συνίσταται στην καθιέρωση εναλλακτικών επιλογών-ψήφων. Έτσι, έστω για παράδειγμα ότι σε ένα πολυκομματικό σύστημα κάθε πολίτης επιλέγει, αντί για έναν, τρεις υποψηφίους με σειρά προτεραιότητας. Τότε, αν η πρώτη του επιλογή δεν κερδίσει την πλειοψηφία, λαμβάνεται υπόψιν η δεύτερη και η ψήφος κατακυρώνεται σε αυτήν. Αν και αυτή δεν κερδίσει, τότε η ψήφος πάει στην τρίτη επιλογή που θα είναι και η νικήτρια. Ετσι, κάθε πολίτης δεν περιορίζεται στα στενά ιδεολογικά πλαίσια μιας παράταξης, μοιράζει την υποστήριξή του σε πολλαπλές επιβιούσες απόψεις και, κυρίως, η ψήφος του δεν πάει "χαμένη" αλλά συμμετέχει ενεργά στο τελικό αποτέλεσμα, γεγονός που επιτυγχάνει πραγματική, και όχι όπως η σημερινή, Δημοκρατία.

Βαγγέλης Τσούκας