Γράφει ο Δημήτρης Μεκάσης
Στις 18 Οκτωβρίου 1912, η Πέμπτη Μεραρχία του ελληνικού στρατού είχε φτάσει στον κάμπο της Φλώρινας καταδιώκοντας τον στρατό του Μουσταφά Πασά. Στις 21 Οκτωβρίου ένα τάγμα πεζικού διατάχτηκε να προχωρήσει προς την Φλώρινα. Όμως Έλληνες χωρικοί τους ειδοποίησαν
ότι ισχυρές δυνάμεις του τουρκικού στρατού κατευθύνονται προς την Βεύη. Η Πέμπτη Μεραρχία αντιστάθηκε γενναία, αλλά μετά από σκληρές μάχες στα στενά της Βεύης οπισθοχώρησε στο Αμύνταιο. Πολύτιμος χρόνος είχε χαθεί εξαιτίας των κακών περιστάσεων.
Την 6η Νοεμβρίου 1912, ο ελληνικός στρατός, αφού είχε ανασυγκροτηθεί, βρισκόταν στο Αμύνταιο. Ο σερβικός στρατός ήταν στο Μοναστήρι. Και οι δυο στρατοί βάδιζαν προς την Φλώρινα. Η απόσταση ήταν σχεδόν ίση. Αν η Φλώρινα γινόταν ελληνική ή σέρβικη θα οφείλονταν στο ποιος στρατός θα έμπαινε πρώτος στην πόλη.
Οι Τούρκοι της Φλώρινας ήταν αναστατωμένοι. Δεν ήθελαν τους Σέρβους. Προτιμούσαν τους Έλληνες για πολλούς λόγους. Τότε οι τοπικές τουρκικές αρχές, όπως γράφει ο Τέγος Σαπουντζής, κάλεσαν τον Μητροπολίτη Πολύκαρπο, τον ιατρό Μενέλαο Βαλάση και τον Τέγο Σαπουντζή. Η συγκέντρωση των προκρίτων έγινε στον Τεκέ, στην οδό Κρέσνας, (όπου σήμερα η Τράπεζα της Ελλάδος). Οι Τούρκοι πρότειναν να σταλεί μια επιτροπή στο Αμύνταιο για να καλέσουν τον ελληνικό στρατό να επιταχύνει, με την συμφωνία ότι θα προστατέψουν τον τουρκικό πληθυσμό της περιοχής. Η επιτροπή αποτελείτο από τον αρχιμανδρίτη Παπαθανασίου, τον ιατρό Μενέλαο Βαλάση, τον ιερέα Παπαναστασίου και τον Τούρκο έμπορο Μεχμέτ Ζαϊνέλ αγά. Με την επιστολή τού Μητροπολίτη ξεκίνησαν για το Αμύνταιο για να την παραδώσουν στον Στρατηγό Γεννάδη. Η επιστολή έγραφε ότι οι Τούρκοι της Φλώρινας επιθυμούν να καταληφτεί η Φλώρινα από τον ελληνικό στρατό και όχι από τον σερβικό. Την επομένη ημέρα, την 7η Νοεμβρίου, μερικοί Έλληνες ιππείς με επικεφαλής το Ιωάννη Άρτη, εισήλθαν στην Φλώρινα και μετά από λίγες ώρες έφτασε και ο σερβικός στρατός. Η Φλώρινα είχε γίνει ελληνική, όπως το επιθυμούσαν και οι Τούρκοι.
Οι Τούρκοι της Φλώρινας δεν είχαν καμιά ιδιαίτερη συμπάθια στους Ρωμιούς της Φλώρινας. Απλά σκέφτηκαν διπλωματικά. Γνώριζαν ότι τα Βαλκάνια δεν θα έμεναν στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Γνώριζαν ότι τα εθνικά κράτη θα είχαν διαφορετική πολιτική προς αυτούς και αναζητούσαν κάποιες ισορροπίες για την εξασφάλιση δικαιωμάτων. Το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης ήταν ένα σημείο αναφοράς, που θα τους παρείχε προστασία όσο αυτό βρισκόταν υπό τουρκική επίβλεψη. Αλλά και οι ελληνικοί πληθυσμοί της Ανατολικής Θράκης, της Μικράς Ασίας και του Πόντου, τους εξασφάλιζαν σιγουριά και θα απέφευγαν την κακομεταχείριση από τις ελληνικές αρχές. Αντίθετα με τους Σέρβους δεν υπήρχε κανένα έρεισμα που θα τους εξασφάλιζε ασφάλεια.
Οι Τούρκοι, ως κατακτητές, ήταν πολύ σκληροί για πολλά χρόνια. Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν στην δεκαετία του 1890, όταν άρχισε ο ένοπλος αγώνας των εθνικών κρατών. Ένοπλοι κομιτατζήδες και αντάρτες άλλαξαν την νοοτροπία του κυρίαρχου κατακτητή. Σε επίπεδο γειτονιάς οι σχέσεις χριστιανών και μουσουλμάνων βελτιώθηκαν και έγιναν πολύ φιλικές. Μετά το 1912 οι ελληνικές αρχές παρείχαν όλα τα δικαιώματα στους Τούρκους της Φλώρινας. Και όταν ήρθε η ώρα της ανταλλαγής, το 1923 και μετά, οι Φλωρινιώτες έκλαιγαν και αποχαιρετούσαν τους Τούρκους γείτονές τους σαν να ήταν αδέλφια. Οι Τούρκοι έφευγαν λέγοντας ότι ήταν «Θέλημα Θεού».
Δημήτρης Μεκάσης
Εξαιρετικά ιστορικά στοιχεία, που πριν τα σκεπάσει η σκόνη της λήθης ο Δημήτρης Μεκάσης, άοκνος ερευνητής της τοπικής μας ιστορίας και λαογραφίας, τα φέρνει στη δημοσιότητα. Έτσι γίνονται κοινωνοί μιας ιστορικής περιόδου και απλοί αναγνώστες, για να συναγάγουν τα δικά τους συμπεράσματα. Διότι, η μοίρα των τριών λαών έχει και σήμερα ιδιαίτερη σημασία για την ευρύτερη περιοχή. Και είναι τεράστια μια τέτοια προσφορά, γιατί η γνώση της ιστορίας, όχι μόνο από τους ειδικούς επιστήμονες, αλλά και από τον λαό, είναι το καλύτερο και χρησιμότερο μάθημα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜάλλον δεν διάβασες καλά το άρθρο ή δεν έχεις ασχοληθεί με την τοπική ιστορία τόσο, όσο πρέπει για να σχολιάσεις ένα άρθρο.
ΔιαγραφήΕιδικά όταν φεύγαν οι Τούρκοι από τα μέρη μας κλαίγανε οι Φλωρινιώτες από χαρά γιατί έφευγε μαζί τους των Βαρβάρων η σκλαβιά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ συγγραφεύς καλά θα κάνει να μην πολυσυχνάζει στα τσιπουράδικα και μετά στο σπίτι του να γράφει ότι ιστορίες του κατεβάσει η θολωμένη του η γκλάβα.
Η απάντηση 12.06 έπρεπε να τοποθετηθεί εδώ. Αφορά το σχόλιο του 11.13
ΔιαγραφήΟ Δημήτρης Μεκάσης είναι από μόνος του χρυσή ιστορική αποθήκη για τη Φλώρινα. Συμβουλεύω τους συμπατριώτες και φίλους να τον παρακινούν πιεστικά να μη σταματήσει να δημοσιεύει.
ΑπάντησηΔιαγραφή