Τις τελευταίες δεκαετίες οι ειδικοί που ασχολούνται με τη μάθηση κάνουν λόγο για “ειδικές μαθησιακές δυσκολίες” στην προσπάθειά τους να περιγράψουν την αδυναμία φυσιολογικών παιδιών να αφομοιώσουν τη βασική εκπαιδευτική ύλη, την οποία η πλειονότητα των μαθητών μπορεί να μάθει χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Ο όρος “δυσλεξία” χρησιμοποιείται καταχρηστικά, για να περιγράψει όλο το εύρος των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών. Στην πραγματικότητα όμως είναι διαταραχή της ανάγνωσης και μόνο.
Το παιδί με ειδική μαθησιακή δυσκολία δεν έχει νοητική καθυστέρηση, κάποια βαριά διαταραχή της ανάπτυξης ή αισθητηριακές βλάβες και ζει σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα. Η βασική ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά με το παιδί είναι η μεγάλη διάσταση μεταξύ της νοητικής ικανότητάς του και της σχολικής του επίδοσης (φαίνεται και είναι φυσιολογικό, όμως υστερεί στις επιδόσεις του στο σχολείο). Παρακάτω παρατίθενται κάποια από τα τυπικά συμπτώματα των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών.
Ø Στην ανάγνωση (δυσλεξία): Διαβάζει αργά, κάνει πολλά λάθη, ενώ χάνει εύκολα τη σειρά. Παραλείπει, προσθέτει, αντιμεταθέτει ή αντικαθιστά γράμματα και συλλαβές (π.χ. μπορεί να διαβάσει "έρδα" αντί για "έδρα", "μαύρος" αντί "σκοτεινός", "διαβάτης" αντί "διαβάζεις" κλπ.) και συγχέει γράμματα που μοιάζουν οπτικά (π.χ. β-δ, α-ο) ή ακουστικά (π.χ. β-φ).
Ø Στην γραφή (δυσγραφία): Δυσανάγνωστα και ακανόνιστα γράμματα με άνισο μεταξύ τους μέγεθος, ανώμαλα διαστήματα ανάμεσα στις λέξεις, παράλειψη σημείων στίξης και απουσία τόνων είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά της γραφής των παιδιών με δυσγραφία.
Ø Στην ορθογραφία (δυσορθογραφία): Συνήθως συνυπάρχει με τη δυσλεξία, αλλά τη συναντάμε και μόνη της. Ορθογραφικά λάθη ακόμα και στις πιο κοινόχρηστες λέξεις (π.χ. είναι), αντικαταστάσεις γραμμάτων (π.χ. άλλος - άμμος), καθρεφτισμοί (π.χ. ε-3, ρ-9), παραλείψεις ή επαναλήψεις γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων είναι τα πιο τυπικά συμπτώματα δυσορθογραφίας.
Ø Στην κατανόηση του κειμένου: Το παιδί με εδική μαθησιακή δυσκολία αδυνατεί να οργανώσει και να αναδιατυπώσει το περιεχόμενο ενός κειμένου που μόλις διάβασε ή δυσκολεύεται να ανακαλέσει γεγονότα που περιγράφονται στο κείμενο. Συνήθως, εμφανίζει προβλήματα και στις ξένες γλώσσες.
Ø Στην γραπτή έκφραση: Η ικανότητα του παιδιού να μεταφέρει τις σκέψεις του στο χαρτί είναι εξαιρετικά μειωμένη. Ενδεικτικά είναι τα λάθη στη συνοχή του κειμένου, στην έκφραση και στη σύνταξη, καθώς και το περιορισμένο – σε σχέση με την ηλικία του παιδιού – λεξιλόγιο.
Ø Στα μαθηματικά (δυσαριθμησία): Πρόκειται για ανεπάρκεια στην εξέλιξη των μαθηματικών δεξιοτήτων. Συγκεκριμένα, το παιδί συγχέει αριθμούς (π.χ. 6-9, 12-21), δυσκολεύεται να αναγνωρίσει και να κατανοήσει μαθηματικές έννοιες (π.χ. λιγότερα/περισσότερα) ή σύμβολα (π.χ. τα πρόσημα), να τελέσει βασικές αριθμητικές πράξεις (8 + 6), να συγκρατήσει στη μνήμη τα κρατούμενα, να μάθει τον πολλαπλασιασμό ή να κατανοήσει ακόμα και τα πιο απλά προβλήματα.
Ø Άλλες δεξιότητες: Παρουσιάζει δυσκολίες συγκέντρωσης, κατανόησης αφηρημένων εννοιών (π.χ. του χρόνου, της κατεύθυνσης κ.ά.) και φτωχή μνήμη ακολουθιών (π.χ. να μάθει την ώρα, τις μέρες και τους μήνες).
Η άγνοια για τη φύση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών μπορεί να έχει επιβλαβείς συνέπειες στην ψυχοσύνθεση του παιδιού. Η επίκριση του παιδιού για τις αδυναμίες του, η ενδεχόμενη απόρριψή του από τους γονείς, τους δασκάλους ή τους συνομιλήκους, καθώς και οι συνεχείς σχολικές αποτυχίες του το ωθούν στην απογοήτευση, την απομόνωση ή την ανυπακοή, ενώ συμβάλλουν αρνητικά στην αυτοεικόνα, την αυτοπεποίθηση και την αντίληψη για τις ικανότητές του. Για όλους αυτούς τους λόγους, η άμεση αξιολόγηση και παρέμβαση κρίνεται απαραίτητη.
Σοφία Μουρτζούκου,
Ψυχολόγος Α.Π.Θ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου