Τρίτη 24 Μαΐου 2011

Κοινωνία ανοιχτή στο ταλέντο….



Στις μέρες μας κυριαρχεί η έννοια «ανθρώπινο κεφάλαιο». Το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι προϊόν του εκπαιδευτικού συστήματος και σχετίζεται με την υπεραξία του ατόμου, που προέρχεται από την εκπαίδευσή του. Άλλωστε, η πρωταρχική και επίσημα διακηρυγμένη λειτουργία των εκπαιδευτικών συστημάτων είναι ότι εκπαιδεύουν ανθρώπους για να δώσουν στελέχη για τους διάφορους τομείς της κοινωνίας και ερευνητές που θα συνεχίσουν την αναζήτηση νέας γνώσης. Με τον όρο στελέχη εννοούμε: επαγγελματίες, τεχνικούς, διευθυντές των ιδιωτικών και δημόσιων επιχειρήσεων,…

Το ερώτημα που αναδύεται είναι: το δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα δημιουργεί πράγματι ανθρώπινο κεφάλαιο; Δηλαδή, μαθαίνει στους σπουδαστές του εξειδικευμένες και δύσκολες δεξιότητες που έχει ανάγκη η κοινωνία μας; Η απάντηση είναι ότι κυρίως φιλτράρει τα άτομα που μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους (μεταπτυχιακές και διδακτορικό) για να αυξήσουν την υπεραξία τους. Όπως είναι φυσικό, τα άτομα που αξίζουν είναι πολλά και η επιλογή είναι αναπόφευκτη. Στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο να διευκρινιστεί ότι όλα τα άτομα δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες να εκπαιδευτούν σε ιδρύματα κύρους και κατά συνέπεια η αφετηρία περικλείει την ανισότητα.
Από εδώ αρχίζει ο ρόλος του κράτους. Κατά τον Wallerstein (2011), το κράτος αντί να προσφέρει παρελθόν, τώρα μπορεί να προσφέρει παρόν μέσω της «αξιοκρατίας». Να δημιουργήσει συνθήκες στους νέους για μια «καριέρα ανοιχτή στο ταλέντο». Πρέπει να τονιστεί ότι αξιοκρατία είναι γνώση, ικανότητες και ήθος. Η γνώση ως παράγωγο της εκπαίδευσης, οι ικανότητες ως ατομικό χαρακτηριστικό που επιδέχεται βελτίωση και το ήθος ως στάση για το «κοινό καλό». Τα παραπάνω στοιχεία μπορούν αναπτυχθούν στην εκπαίδευση όλων των βαθμίδων. Άρα η αξιοκρατία πρέπει να αρχίσει από όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, εκεί που οι νέες γενιές αναλώνουν σημαντικό μέρος του παραγωγικού τους χρόνου. 
Στην πατρίδα μας η έννοια της αξιοκρατίας έχει κυριαρχήσει στις δηλώσεις των πολιτικών μας, αλλά μόνο ως επιθυμητή αξία…Οι ακαδημαϊκές και διοικητικές εξουσίες έγιναν ευάλωτες στις εξωτερικές παρεμβάσεις και δεν ακολούθησαν την εξέλιξη της γνώσης. Κατά παράδοση, η αναξιοκρατία είναι εκείνη που δημιουργεί την ανάγκη αναζήτησης «προστασίας», αυτή προκαλεί τη δημιουργία περιβάλλοντος που επικρατεί στο εσωτερικό των κομμάτων.
Επειδή η παιδεία είναι η βασικότερη επένδυση του κράτους με στόχο την ευημερία του, είναι υψίστης σημασίας η εξασφάλιση της αξιοκρατίας στις δομές της. Αν, όπως χαρακτηριστικά τονίζεται, οι οικονομικοί πόροι είναι το καύσιμο, η εκπαίδευση είναι ο κινητήρας της ανάπτυξης. Οι επιλογές χωρίς αξιοκρατία καταδικάζουν (έχουν ήδη καταδικάσει) τη χώρα μας σ’ ένα αέναο κύκλο υπανάπτυξης σε όλους τους τομείς. Η σημερινή κρίση αποκάλυψε τις αδυναμίες της…
Σε μια κοινωνία ανισοτήτων, όπως η δική μας, για να εξασφαλιστεί σταθερότητα θα πρέπει οι «κατέχοντες» να πείσουν ότι δικαίως κατέχουν, γιατί έχουν καλύτερη εκπαίδευση, έχουν παιδεία, εργάζονται σκληρά και έχουν ως κύριο μέλημά τους το «κοινό καλό». Το παράδειγμα των «golden boys» έχει αφήσει μια δυσάρεστη γεύση στην κοινωνία!
Ο καταπιεσμένος μπορεί να χωνέψει ότι τον κυβερνούν και τον εκμεταλλεύονται οι άνθρωποι των υψηλών κοινωνικών τάξεων (με πιστοποιημένα προσόντα), αλλά να τον κυβερνούν άνθρωποι που καταλαμβάνουν θέσεις εξουσίας αποκλειστικά από πολιτικές παρεμβάσεις και να ισχυρίζονται ότι διαθέτουν ευφυία ανώτερη από τη δική του το θεωρεί προσβολή… Τότε η εκμετάλλευση γίνεται πλέον διαφανής. 
Το πρόβλημα με την αξιοκρατία είναι ότι αποσιωπούνται βασικές παράμετροι που φέρνουν άτομα σε θέσεις εξουσίας: κληρονομιά της τάξης, περιβάλλον γνωριμιών, πολιτικές παρεμβάσεις. Το γεγονός αυτό γεννά το θυμό και υποθηκεύει το σεβασμό στους λειτουργούς των θεσμών.
Η πατρίδα μας για να δημιουργήσει την προοπτική ευνομούμενης πολιτείας πρέπει η αξιοκρατία να παύσει να είναι το ζητούμενο ως ιδεολόγημα στις εκθέσεις ιδεών και να αρχίσει να γίνεται πράξη στο δημόσιο βίο. Ο χώρος επιβολής της είναι η εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, αφού οι λειτουργοί της είναι αυτοί που προετοιμάζουν τη νέα κουλτούρα.
Πρέπει να γίνει σαφές ότι, ανάπτυξη χωρίς αξιοκρατία είναι αδύνατη γιατί αξιοκρατία δεν είναι μόνο η επιλογή της ποιότητας και της προστασίας του κοινού καλού, αλλά και η χειραγώγηση του μέλλοντος…
Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς
π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

1 σχόλιο:

  1. ΜΟΝΟ ΓΕΛΙΟ ΠΙΚΡΟ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΑΣ Κ. ΜΑΣΣΑΛΑ! ΑΦΗΣΤΕ ΥΣΗΧΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΤΑΞΤΕ ΝΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΘΟΥΝ ΠΡΩΤΑ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΑΔΕΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΒΟΛΕΨΕΙ ΤΑ ΑΝΑΞΙΑ ΤΕΚΝΑ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟ ΖΟΡΙ, ΚΑΤΑΠΑΤΩΝΤΑΣ ΙΚΑΝΑ ΤΕΚΝΑ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΓΟΝΕΩΝ. ΠΡΩΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΘΕΙΤΕ ΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ. ΠΟΣΟ ΕΥΚΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΛΟΓΙΑ... ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ, ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙ... ΚΙ ΑΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΗΜΕΝΟ!!!!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή