"Αγαπημένε μου"

Γράφει η Φοίβη

Πρώτα απ’ όλα ο άνθρωπος πρέπει να οριστεί ώς ένα ελεύθερο όν. Η φιλοσοφία της ελευθερίας αρχίζει από την ελεύθερη πράξη, πριν από την οποία ούτε υπάρχει ούτε είναι δυνατό να υπάρχει ελευθερία. Στ’ αλήθεια, τι είναι αυτό που κάνει τα ανθρώπινα όντα να ξεχωρίζουν, με ένα τρόπο που υπερέχει, από τα άλλα όντα? Πέρα από 

τα άλλα, είναι η αυτοσυνειδησία, η φωνή της συνείδησης, η δύναμη της ελεύθερης απόφασης, η ικανότητα της ηθικής εκλογής. Μόνο με την άσκηση αυτής της δύναμης, της ελεύθερης εκλογής, ο άνθρωπος γίνεται άνθρωπος πραγματικά.

Η πραγματική ελευθερία δεν εκδηλώνεται, όταν ο άνθρωπος πρέπει να διαλέξει, αλλά όταν ήδη έχει γίνει η επιλογή του. Εδώ καταλήγουμε σ’ έναν νέο ορισμό της ελευθερίας, της πραγματικής ελευθερίας. Η ελευθερία είναι η εσωτερική δημιουργική ενέργεια του ανθρώπου. Με την ελευθερία μπορεί να δημιουργήσει ο άνθρωπος μια ολότελα νέα ζωή για τον εαυτό του, την κοινωνία και τον κόσμο. Η λέξη ελευθερία προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη priyia που κυριολεκτικά σημαίνει «αγαπώ και αγαπώμαι» και ως ουσιαστικό σημαίνει «αγαπημένε μου».  Η ελευθερία είναι μια σχέση αμοιβαίας αγάπης, δωρεάς του εαυτού μας στους άλλους, με το να είμαστε έτοιμοι να ακούμε και να αγαπούμε` αυτή είναι η αλήθεια, που πρέπει να βγει στη ζωή, μ’ ένα ζωντανό τρόπο, με το ίδιο μας το παράδειγμα.

Η ελευθερία, που γίνεται πολύ εύκολη, που δεν απαιτεί ηρωικό αγώνα, εκφυλίζεται και χάνει την αξία της. Η ελευθερία δεν είναι άνεση, είναι δυσβάσταχτο βάρος που δύσκολα μεταφέρεται. Η ελευθερία δεν είναι ένα δικαίωμα, είναι καθήκον. Οι φιλελεύθεροι θεωρούν συνήθως την ελευθερία ως δικαίωμα και όχι ως καθήκον. Γι’ αυτούς η ελευθερία είναι συνώνυμη της ευκολίας και της απουσίας υποχρεώσεων. Έτσι η ελευθερία μεταμορφώνεται σ’ένα προνόμιο των κυρίαρχων τάξεων. Είναι σφάλμα να βλέπουμε στην ελευθερία μόνο το μέσο για την αποκατάσταση μιας συλλογικής κοινωνικής τάξεως και να την θεωρούμε ότι εξαρτάται αποκλειστικά από κοινωνικές αρχές. Η ελευθερία προέρχεται από ένα άλλο κόσμο.

Ο πιο γενικός ορισμός της ελευθερίας, που αγκαλιάζει όλους τους επιμέρους, είναι εκείνος κατά τον οποίο ελευθερία είναι ο εσωτερικός προσδιορισμός του ανθρώπου, με βάση το πνεύμα. Η πνευματική αρχή στον άνθρωπο είναι η πραγματική ελευθερία, ενώ η άρνηση του πνεύματος, που φθάνει σε ακρότητες, είναι αναμφισβήτητα η άρνηση της ελευθερίας. Ο υλισμός οδηγεί μοιραία στην άρνηση της ελευθερίας. Η ελευθερία έχει τις ρίζες της στο βασίλειο του πνεύματος και όχι στο βασίλειο της ύλης. Ο άνθρωπος μπορεί να είναι δούλος όχι μόνο του εξωτερικού κόσμου, αλλά ακόμη και του ίδιου του του εαυτού, της κατώτερης φύσης του. Ο άνθρωπος για πολλούς λόγους μπορεί να δουλωθεί εσωτερικά.

Με μια βαθύτερη σημασία η ελευθερία είναι η ενηλικίωση του ανθρώπου. Η ελευθερία προϋποθέτει μια αντίσταση και είναι ταυτόχρονα μια εκδήλωση δυνάμεων. Η διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη, για να μην είναι κατηγορηματική, θα έπρεπε παράλληλα να είναι και μια διακήρυξη των καθηκόντων του. Εδώ εξάγεται ένα σημαντικό συμπέρασμα. Η ελευθερία δείχνει ότι σαν άνθρωποι είμαστε διάφοροι, ξεχωριστοί. Εφόσον καθένας από εμάς είναι ελεύθερος, ο καθένας εκφράζει την μοναδικότητά του με ανεπανάληπτο τρόπο. Και ο καθένας, εφόσον είναι μοναδικός, έχει ανεκτίμητη αξία ο καθένας είναι το τέρμα και ο σκοπός και όχι το μέσο για κάποιον άλλο σκοπό. Είναι καθήκον μας να προσβλέπουμε πάντα πέρα από το επίπεδο της επιπολαιότητας, όπου οι ανθρώπινες υπάρξεις κατατάσσονται σε ομάδες, προς το επίπεδο της γνήσιας προσωπικότητας, όπου κανένας δεν είναι κουραστικός και μονότονος, άξιος να αγαπηθεί ήτοι να γίνει αποδεχτός με αγάπη και ελευθερία.