Στο πέρασμα του ο χρόνος τα αλλάζει όλα. Αλλάζει ο τρόπος ζωής και κυρίως η μόδα, το ντύσιμό μας. Βλέποντας μικρούς μαθητές σήμερα και συγκρίνοντάς τους με μαθητές άλλων εποχών, διαπιστώνει κανείς την διαφορά.
Πριν από πολλά χρόνια και μέχρι προπολεμικά, κατά την διάρκεια της σχολικής χρονιάς, τα αγόρια φορούσαν κοντό
παντελόνι, που έφτανε μέχρι το γόνατο. Σπιτικές χοντρές μάλλινες κάλτσες, που έφταναν πολύ πιο πάνω από το γόνατο και στερεωνόταν με καλτσοδέτες κάτω από το παντελονάκι. Μποτάκια χειροποίητα πάνω από τον αστράγαλο. Χειροποίητη μάλλινη μπλούζα ή πουκάμισο και σακάκι ή παλτό. Τα κορίτσια φορούσαν μακριά φουστάνια, μέχρι την μέση της γάμπας και μποτάκια.
Και για τα αγόρια και για τα κορίτσια τα χρώματα των ρούχων τους ήταν της επιλογής τους. Δεν υπήρχε ομοιομορφία στα χρώματα. Είναι άγνωστο, αν τα σχολεία επέβαλαν στους μικρούς μαθητές να έχουν το συγκεκριμένο ντύσιμο. Μάλλον ήταν η μόδα της εποχής. Η παιδική μόδα, που στην περίοδο του Μεσοπολέμου εξελίχτηκε και αυτή, όπως η μόδα των ενηλίκων.
Αλλά μόλις έκλειναν τα δημοτικά σχολεία τον Ιούνιο, τα αγόρια έτρεχαν στα σπίτια τους γεμάτα χαρά φωνάζοντας «τα σχολεία έκλεισαν» και πετούσαν τα παπούτσια τους και τις κάλτσες. Έτσι άρχιζε η περίοδος του καλοκαιριού για τα αγόρια: χωρίς παπούτσια. Όλα τα παιδιά, πλουσίων και φτωχών οικογενειών, συγκεντρωνόταν στην γειτονιά για να παίξουν ανέμελα. Όλοι ήταν ξυπόλητοι. Περπατούσαν στους χωματόδρομους, έμπαιναν στο ποτάμι, έπαιζαν μπάλα, πήγαιναν από την μια γειτονιά στην άλλη, χωρίς να φοράν παπούτσια. Ήταν μόδα ή μια παλιά συνήθεια; Ήταν μια συνήθεια από τα φτωχά και δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας. Τότε τα περισσότερα παιδιά δεν είχαν παπούτσια για τον χειμώνα, και πολλές φορές οι πατεράδες τους τα πήγαιναν στο σχολείο κουβαλώντας τα στις πλάτες τους, επειδή το χιόνι ήταν παγωμένο στους δρόμους. Αλλά η ζωή άλλαζε προς το καλύτερο και οι χριστιανοί της πόλης βελτιώθηκαν οικονομικά. Τα παπούτσια του χειμώνα έμπαιναν στον ετήσιο προϋπολογισμό της οικογένειας. Το καλοκαίρι όμως κανένα μικρό αγόρι δεν φορούσε παπούτσια.
Αντίθετα τα κορίτσια του δημοτικού, όταν έκλειναν τα σχολεία, φορούσαν τσοκαράκια στο σπίτι και στην αυλή, και καλοκαιρινά χειροποίητα παπούτσια, όταν έβγαιναν έξω. Μόνο τα αγόρια μπορούσαν να κυκλοφορούν ξυπόλητα το καλοκαίρι και ήταν μια μορφή σκληραγωγίας για τους μελλοντικούς άνδρες.
Το δέρμα κάτω από το πέλμα στην αρχή του καλοκαιριού ήταν άσπρο και μαλακό. Αλλά με την πάροδο του χρόνου σκλήραινε και τα αγόρια δεν αισθανόταν καμία ενόχληση από τα πετραδάκια του δρόμου. Καμιά φορά έβλεπε κανείς κανένα αγόρι να εκτοξεύεται και να τινάζεται προς τα πάνω. Τι είχε συμβεί, το αγόρι είχε πατήσει ένα αναμμένο αποτσίγαρο, που πέταξε κάποιος διαβάτης. Μεγάλος εχθρός των ξυπόλητων αγοριών ήταν οι αναμμένες γόπες. Πρόσεχαν που πατούσαν, αλλά πολλές φορές με την συζήτηση και το παιχνίδι ξεχνιόταν και πατούσαν χωρίς να προσέχουν.
Προπολεμικά η μεγάλη χαρά των αγοριών ήταν η ποτιστήρα του Δήμου Φλώρινας. Ήταν ένα παμπάλαιο μικρό φορτηγό βυτίο, που με αυτό καταβρέχανε τους χωματόδρομους της πόλης, για να μη σηκώνεται η σκόνη. Όταν περνούσε η ποτιστήρα πιτσιλώντας νερό πίσω και στα πλάγια, τα παιδιά, όπως ήταν ξυπόλητα, έτρεχαν πίσω της για να δροσίσουν τα πόδια τους. Ήταν και αυτό ένα παιχνίδι εκείνης της εποχής, που τα παιδιά το απολάμβαναν με μεγάλη ευχαρίστηση.
Προς το τέλος του καλοκαιριού τα πέλματα των αγοριών γινόταν σαν σόλα από παπούτσι. Ο καιρός όμως άλλαζε. Η θερμοκρασία έπεφτε με τις πρώτες βροχές και το έδαφος δεν ήταν ζεστό όπως το καλοκαίρι. Αλλά και το σχολείο θα άνοιγε πάλι και τα παπούτσια έπρεπε να ετοιμαστούν. Οι μικροί μαθητές φορούσαν τα περσινά τους παπούτσια για να τα δοκιμάσουν. Αν ήταν μικρά, τα κρατούσαν για τον μικρότερο αδερφό, ή τα έδιναν σε κάποιον συγγενή ή σε κάποιον γείτονα. Το αγόρι που δεν είχε παπούτσια, πήγαινε με τον πατέρα του έγκαιρα στον υποδηματοποιό, ο οποίος του έπαιρνε τα μέτρα και του έδινε την υπόσχεση ότι τα παπούτσια θα είναι έτοιμα, μέχρι να ανοίξουν τα σχολεία.
Την πρώτη ημέρα στο σχολείο, την ημέρα του αγιασμού, όλα τα αγόρια φορούσαν παπούτσια, αλλά ένοιωθαν λίγο άβολα, καθώς επί μήνες κυκλοφορούσαν ξυπόλητα.
Η συνήθεια αυτή, των ξυπόλητων παιδιών κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, υπήρξε προπολεμικά. Μετά τον πόλεμο σταδιακά όλα άλλαξαν. Άλλες αντιλήψεις σε μια νέα εποχή.
Δημήτρης Μεκάσης
τότε ξυπόλυτοι, σήμερα με..στριγκ
ΑπάντησηΔιαγραφή