Η κλασική Ιδέα

Του Βαγγέλη Τσούκα

Το πιο πολύτιμο αγαθό της ζωής είναι η πνευματική ολοκλήρωση, όχι μόνο γιατί προσφέρει ιδιαίτερες ικανότητες αλλά γιατί η έλλειψή της συνιστά αδυναμία που οδηγεί σε πάθη και εγωισμό και τελικά κάνει τον άνθρωπο ευάλωτο υποχείριο εξωτερικού ελέγχου. Η παρούσα οικονομική κρίση οφείλεται τόσο άμεσα σε έλλειμμα γνώσης που θα έλεγε κανείς ότι πρόκειται για μια πνευματική κρίση, αλλά 

αυτό είναι θέμα για άλλη ανάλυση. Με το παρόν θα αναφερθεί μια οδός πνευματικής ολοκλήρωσης που συμπυκνώνεται σε δύο λέξεις: ΚΛΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ.

Κλασικό είναι κάθε τι διαχρονικό που έχει επιδείξει την ανωτερότητα και χρησιμότητά του στην ιστορία χωρίς να μπορεί να διαψευστεί. Το Πυθαγόρειο θεώρημα για παράδειγμα, το οποίο προϋπήρχε του Πυθαγόρα απλά αυτός το διατύπωσε πρώτος, είναι απίθανο να καταρριφθεί ποτέ και πάνω του βασίζεται το 50% των μαθηματικών. Βέβαια, ένα κλασικό δημιούργημα μπορεί να έχει αμέτρητους αντιπάλους, αλλά αυτοί είναι συνήθως ή εγωιστές ή αμαθείς και αντικειμενικά δεν υπάρχει επιχείρημα εναντίον του. Ο Πλάτωνας για παράδειγμα είναι μια μισητή προσωπικότητα για μεγάλο μέρος του κόσμου, αυτό όμως γίνεται από άγνοια, συμφέρον ή... μόδα και κατά βάση οι ιδέες του έχουν σφραγίσει την ανθρώπινη σκέψη. Από την άλλη πλευρά, η Ιδέα που περιέχεται στα πράγματα εκφράζει το μεγαλείο τους, αλλά δεν επιβάλει το περιεχόμενό τους. Σήμερα για παράδειγμα δεν χρησιμοποιούμε το άροτρο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ιστορίας. Πρέπει συνεπώς να βλέπουμε αφαιρετικά τη σημασία μιας ιδέας ή πράξης και να τείνουμε να την αναπαράγουμε σε κάθε μας συμπεριφορά.

Η υιοθέτηση συμπεριφορών που εμπεριέχουν το μεγαλείο των κλασικών ιδεών είναι η μόνη λύση για την απελευθέρωση όχι μόνο από τους εξωτερικούς ελέγχους αλλά και από τις ίδιες μας τις αδυναμίες. Ως παραδείγματα αναφέρονται τα εξής:

1) εργασία με σκοπό την προσφορά στην κοινωνία, την αειφορία, την οικονομική ευρωστία και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, πχ με ανάπτυξη των τοπικών πλεονεκτημάτων

2) ψυχαγωγία με χρήση των κλασικών έργων της παγκόσμιας τέχνης, πχ όπερα (που είναι άμεση αντιγραφή του αρχαίου Θεάτρου) και κείμενα ανώτερης ποιότητας στα οποία περιλαμβάνονται και κάποια από τα αρχαία

3) φυσική άσκηση ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες, που να μιμείται την κίνηση του ανθρώπου στη φύση και να εξασφαλίζει ισόρροπη σωματική ανάπτυξη χωρίς τραυματισμούς

4) γενικά κάθε έκφραση που γίνεται χωρίς πάθος και εγωισμό αλλά ικανοποιεί την ψυχική ανάγκη της ολοκλήρωσης

Τονίζεται ότι δεν είναι απαραίτητο να ταυτιζόμαστε με το περιεχόμενο των παραπάνω αλλά να υιοθετούμε την ποιότητα και ανωτερότητά τους.

Ενα σημαντικό ενδιάμεσο αποτέλεσμα είναι η απελευθέρωση από την παθητική υλική εξάρτηση. Τα απαραίτητα για την βιολογική αλλά και πνευματική μας επιβίωση είναι ένα κλάσμα αυτών που είναι διαθέσιμα με τα τα υπόλοιπα να αποτελούν περιττή χλιδή που πρέπει να θεωρούμε προαιρετική. Φυσικά δεν μπορούμε να γυρίσουμε στον Μεσαίωνα και να ζούμε σε σπηλιές, αλλά όπως είπε ένας δάσκαλός μου "Μπορείς να έχεις Φερράρι, αλλά να την έχεις εσύ, όχι να σε έχει αυτή."

Στη ροή της ιστορίας έχουν παρουσιαστεί αμέτρητες ανώτερες ιδέες, συμπεριφορές και προσωπικότητες, που πρέπει να συμβουλευτούμε για να δημιουργήσουμε τη δική μας. Παράλληλα όμως με την αναζήτηση σε απόμακρες καταβολές, καλό είναι να στραφούμε προς τον εαυτό μας και τις αδυναμίες του. Ο καιρός που διανύουμε, αν και δύσκολος, μας δίνει αυτήν την ευεργετική ευκαιρία.

Βαγγέλης Τσούκας

Ιατρός