Οι πέντε περίοδοι της ιστορίας

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας

Με βάση πνευματικά και πολιτιστικά κριτήρια η ανθρώπινη ιστορία μπορεί να δακριθεί σε πέντε καλώς διακεκριμένες περιόδους. Ξεκινώντας από τις απαρχές του πολιτισμού και 

φτάνοντας μέχρι σήμερα, οι φάσεις αυτές συνοψίζουν τις εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο και περιγράφουν αδρά το επίπεδο που έλαβαν ανά τους αιώνες το ανθρώπινο πνεύμα, ο πολιτισμός και η κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Οι πέντε μεγάλες ιστορικές περίοδοι, κατά τις οποίες η αμκή εναλλάσεται με την παρακμή, είναι οι εξής:

1η περίοδος - Αρχαϊκοί πολιτισμοί (προϊστορικοί χρόνοι ως περίπου το 1000 πΧ): δημιουργία πρώτων οργανωμένων κοινωνιών με μετατροπή της νομαδικής ζωής σε ομαδική. Αναπτύσσονται ταυτόχρονα τέσσερα κέντρα πολιτισμού γύρω από αντίστοιχους ποταμούς: στη δύση η Αίγυπτος (Νείλος) και η Μεσοποταμία (Τίγρης-Ευφράτης) και στην ανατολή η Κίνα (Κίτρινος ποταμός) και η Ινδία (Γάγγης). Ο γραπτός λόγος, η πολιτική οργάνωση και η συλλογική εργασία γεννώνται αυτήν την περίοδο.

2η περίοδος - Κλασικοί χρόνοι (περίπου από την εποχή του Ομήρου ως το 500 μΧ): η λάμψη του ανθρώπου σε όλη της το μεγαλείο που κορυφώνεται κατά τον 5ο αιώνα πΧ. Τίθενται τα θεμέλια  του πνεύματος και της σκέψης, ορίζονται οι διαχρονικές αξίες και συμπεριφορές και σφραγίζεται η μετέπειτα  εξέλιξη της κοινωνίας. Η ποίηση, η φιλοσοφία, η δημοκρατία και η έννοια της ιδέας αποτελούν και θα αποτελούν για πάντα τα κορυφαία επιτεύγματα του ανθρώπου. Ποτέ ξανά ο πολιτισμός δεν θα φτάσει σε αυτό το επίπεδο ποιότητας και πνευματικότητας.

3η περίοδος - Μεσαίωνας (περίπου 500-1500 μΧ): ακολουθεί βαθεία και μακροχρόνια ύφεση με χαρακτηριστικά τον σκοταδισμό, την άγνοια και την καταπίεση ιδεών και δικαιωμάτων. Οι δομές της κοινωνίας καθίστανται άκαμπτες και τα κλασικά διδάγματα της προηγούμενης εποχής καταπατώνται επιμελώς. Τα πολιτικά καθεστώτα είναι απολυταρχικά και καταφέρνουν την καθήλωση του πνεύματος για αιώνες.

4η περίοδος: Αναγέννηση/Διαφωτισμός (περίπου 1500-1900 μΧ): ανακαλύπτοντας και εκσυγχρονίζοντας τις κλασικές ιδέες επιχειρείται μια νέα ακμή που ξεπερνάει μεν τεχνολογικά και ποσοτικά τις προηγούμενες, όμως σε ποιότητα και περιεχόμενο δεν φέρνει αντίστοιχα αποτελέσματα. Η βιομηχανική επανάσταση βελτιώνει δραματικά τις παραμέτρους της ζωής χωρίς όμως καθοριστικό αντίκτυπο στην κοινωνική οργάνωση και δικαιοσύνη, η οποία παραμένει υπέρ των λίγων.

5η περίοδος: Καπιταλισμός/"Παγκοσμιοποίηση" (1900-σήμερα): μετά την κατάλυση των βασιλικών αυτοκρατοριών της Ευρώπης μια νέα, κρυφή αρχηγική ομάδα λαμβάνει τη σκυτάλη της παγκόσμιας ηγεσίας η οποία βρίσκεται υπεράνω εθνών και κοινωνιών. Έκτοτε οι ελευθερίες, τα δικαιώματα και τα αγαθά περιορίζονται διαρκώς εκ νέου, παρόλη την επάρκεια ύλης και χρόνου που φέρνει η τεχνολογική εξέλιξη, και ο κόσμος εισέρχεται σε ένα νέο "καμουφλαρισμένο" Μεσαίωνα. Η παραγωγή και ο δανεισμός του χρήματος αποτελούν τις σύγχρονες αλυσίδες πνεύματος και σώματος.

Με βάση την εναλλαγή των περιόδων αναμένεται η επόμενη, έκτη περίοδος να επαναφέρει την ακμή στη διψασμένη για δικαιοσύνη κοινωνία και στον τυφλό πνευματικά άνθρωπο. Όλα τα ερωτήματα του παρόντος και του μέλλοντος έχουν ήδη απαντηθεί κάποια στιγμή στο παρελθόν αρκεί να τα αναζητήσουμε. Η λύση τους είναι πάντα η "φυγή προς τα πίσω", η επαναφορά της κλασικής Ιδέας, της απρόσβλητης από τη φθορά διασπαστικών και διχαστικών επιδράσεων.