Ιαματικά και θεραπευτικά νερά της πόλης της Φλώρινας

Όλοι οι χριστιανικοί ναοί της πόλης μας έχουν στην αυλή τους το  αγίασμα,  δηλαδή μια βρύση με τρεχούμενο νερό, που οι πιστοί το θεωρούν θαυματουργό και πλένουν τα χέρια τους και το πρόσωπό τους για να είναι υγιείς.  Παλαιότερα και τα τζαμιά της πόλης μας είχαν βρύση  στο προαύλιο, για να βρέχουν τα χέρια τους και το  πρόσωπό τους οι μουσουλμάνοι, πριν εισέλθουν στο τέμενος. Η συναγωγή των εβραίων είχε πηγάδι και μια μικρή στέρνα. Το νερό που έρρεε από τις βρύσες των εκκλησιών 

και των τζαμιών, αλλά και του πηγαδιού της συναγωγής ήταν ιερό και το σέβονταν όλοι, παρόλο που ανήκαν σε διαφορετικές θρησκείες.  Όλες οι βρύσες είχαν θαυματουργό νερό, όμως  μερικές βρύσες  πίστευαν ότι θεράπευαν  συγκεκριμένες ασθένειες ή τουλάχιστον προλάμβαναν, ώστε να μη νοσήσει ποτέ, από την συγκεκριμένη ασθένεια, αυτός που πλενόταν με το θαυματουργό νερό. 

Το αγίασμα του Αγίου Παντελεήμονος στον λόφο, όπου σήμερα είναι ο τσιμεντένιος μικρός ναός, κάποτε ήταν ένα μικρό εξωκκλήσι και η βρύση. Ένα εκκλησάκι μέσα στο πράσινο, γεμάτο αγριομηλιές,  κερασιές και άλλα δένδρα. Εκεί οι χριστιανοί γιόρταζαν στις 27 Ιουλίου την ημέρα του Αγίου Παντελεήμονος. Τότε που δεν υπήρχαν χριστιανικοί ναοί στην Φλώρινα, καθώς οι τούρκοι είχαν μετατρέψει τις εκκλησίες σε τζαμιά και δεν τους επέτρεπαν να οικοδομήσουν νέο ναό. Στο εκκλησάκι γινόταν το πανηγύρι των Φλωρινιωτών, όπου κάθε οικογένεια έστρωνε μια κουβέρτα και έτρωγαν σιρδένια. Ήταν το φαγητό της ημέρας. Τα σιρδένια ήταν γεμιστά στομαχάκια αρνιού. Πριν το φαγητό όμως γινόταν λειτουργία και αμέσως μετά όλοι έπλεναν τα μάτια τους με το νερό του αγιάσματος, επειδή πίστευαν ότι θα τους βοηθούσε να έχουν καλή όραση και δεν θα προσβληθούν  από ασθένειες  και ερεθισμούς των ματιών.

Λίγο πιο πέρα, προς τα Ένδεκα Πεύκα, εκατό περίπου μέτρα από το εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονος είναι η «Βρύση του Κυνηγού». Εκεί κάποτε ήταν η βρύση Πάντιακ, που οι μουσουλμάνοι της Φλώρινας πίστευαν ότι το νερό της θεράπευε τις ασθένειες των ματιών. Οι μουσουλμάνοι πίστευαν στο θαυματουργό νερό, όπως και οι χριστιανοί, γεγονός που δηλώνει ότι οι μουσουλμάνοι της Φλώρινας ήταν εξισλαμισμένοι χριστιανοί και κρατούσαν τις παραδόσεις τους, προσαρμοσμένες στην νέα τους θρησκεία. Οι μουσουλμάνοι γιόρταζαν την 1^η Μαϊου   στην βρύση Πάντιακ, όπου έπλεναν τα μάτια τους, και  έτρωγαν, έπιναν και χόρευαν όλη την ημέρα.

Επίσης το νερό που έρεε από την βρύση του  κεντρικού τζαμιού, που βρισκόταν στην σημερινή  πλατεία Γ. Μόδη, θεράπευε τις δερματικές παθήσεις. Το νερό αυτό ήταν το αγίασμα κάποιου χριστιανικού ναού, που μετατράπηκε σε τζαμί.

Υπήρχε και ένα λιβάδι με ιαματικό νερό. Ήταν το «Κόκκινο Νερό», που βρισκόταν έξω από την πόλη, στον δρόμο της Πρώτης, κοντά στο σημερινό  Νεκροταφείο. Το λιβάδι αυτό ήταν ένας μικρός και ρηχός βάλτος, που το νερό του ήταν κοκκινωπό. Τον μήνα Μάιο το νερό έβγαζε φουσκάλες, σαν να κόχλαζε. Οι παλιοί Φλωρινιώτες θεωρούσαν το κόκκινο νερό πολύ ιαματικό, αλλά μόνο τον Μάιο. Όποιος πλενόταν με το κόκκινο νερό δεν αρρώσταινε. Έπρεπε όμως να πλυθεί τα ξημερώματα και μάλιστα πριν την ανατολή του ηλίου. Τότε το νερό ήταν πολύ ιαματικό.  Ξυπνούσαν μέσα στη νύχτα και στις τρεις, τέσσερις το πρωί ξεκινούσαν οι άνδρες  όλοι μαζί, από κάθε γειτονιά με τα φαναράκια και τα σταμνάκια στα χέρια, για να πλυθούν στο κόκκινο νερό. Μέσα στο σκοτάδι  ξάπλωναν  ημίγυμνοι, ώστε να βρέχεται το σώμα τους από το κόκκινο νερό, και καθόταν εκεί μέχρι την ανατολή του ηλίου. Πριν καλά, καλά βγει ο ήλιος γέμιζαν τα σταμνάκια τους και γύριζαν στην πόλη. Το κόκκινο νερό στα σταμνάκια το είχαν για εντριβές όλο τον χρόνο. Το νερό αυτό δεν ήταν πόσιμο, και μάλιστα έλεγαν, όποιο πουλί έπινε κόκκινο νερό ψοφούσε. Τα κόκκινο νερό στέρεψε και το λιβάδι αποξηράνθηκε, πριν το 1930. Αλλά και η τοπωνύμιο «Κόκκινο Νερό» ξεχάστηκε τα επόμενα χρόνια.

Σήμερα μόνο τα αγιάσματα των εκκλησιών θεωρούνται θαυματουργά και ιαματικά από τους πιστούς χριστιανούς, αλλά και όσους έχουν πρόβλημα υγείας, και πλένουν τα χέρια και το πρόσωπό τους επικαλούμενοι την βοήθεια του αγίου.

Δημήτρης Μεκάσης