Παρόρι

Επιμέλεια Νάσος Στ. Παπαδάκης

Τρία χλμ. πέρα από τις Κάτω Κλεινές, ή 11 χλμ. από τη Φλώρινα και δυο χλμ. δώθε από τα σύνορα τα Σερβικά, βρίσκεται το χωριό που λέγεται Παρόρι.

Παλιότερα από τους Τούρκους λεγόταν Σοκολέο και αργότερα Μπίτουσα. Το πρώτο όνομα το πήρε από ένα παλιό 

άρχοντα που λεγόταν Σοκολέας και το σημερινό από την τοποθεσία, γιατί είναι έξω από το δρόμο, μέσα σε μια στενή χαράδρα και δε φαίνεται (παρά-ορώ-παρορώ-παρόρι).

Εδώ και 250 χρόνια οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού Έλληνες και χριστιανοί ήταν τρία αδέρφια, ο Δαμιανός, ο Πέτκος και ο Γιώργος. ΄Ηταν και οι τρεις κτηνοτρόφοι και έχτισαν τα μαντριά τους στην τοποθεσία που ΄ναι σήμερα το χωριό για να εκμεταλλεύονται την πλούσια βοσκή που βρίσκεται γύρω σ’ αυτό και να αποφεύγουν τις ενοχλήσεις των Τούρκων.

Από τα τρία αυτά αδέρφια σώζονται ως τα σήμερα 8 οικογένειες Δανιανόπουλοι, 7 οικογένειες Πετκόπουλοι και 12 οικογένειες Γεωργόπουλοι.

Αργότερα, εδώ και 200 χρόνια, ήρθε στο χωριό από το Μπαρεσάνι της Σερβίας ένας Παπαδόπουλος. Από την οικογένεια αυτή βγαίνουν συνεχώς ως σήμερα οι παπάδες του χωριού. Από αυτήν είναι και ο σημερινός παπάς του χωριού ο παπα-Μάρκος.

Επίσης ήρθε κι εγκαταστάθηκε στο χωριό αυτό εδώ και 190 χρόνια κι ένας ψαράς από το σημερινό χωριό Ψαράδες. Λεγόταν Αβραάμ και σήμερα ανέρχονται σε 10 οικογένειες οι Αβραμόπουλοι.

Στην επανάσταση του 1903 οι Παρορίτες, που πίστεψαν πως μπορούν να διώξουν τους Τούρκους, πήραν μέρος σ’ αυτή με αρχηγούς τους Ναούμ Γεωργόπουλο, Θεμελή και Πέτρο Μητρόπουλο, Αθανάσιο Δαμιανόπουλο και άλλους. Οι Τούρκοι έστειλαν μεγάλες δυνάμεις στρατού κι έσφαξαν 11 Παρορίτες.

Οχτακόσια μέτρα πάνω από το χωριό και στην πλαγιά του βουνού υπάρχουν ερείπια από το ‘Καλέ Μπιτούσκο’ κάστρο του Παρορίου.

Ήταν αυτό χτισμένο με ογκόλιθους και λίγο πιο πάνω από αυτό ήταν μια μεγάλη στοά υπόγεια με πολλά διαμερίσματα και αφάνταστη πολυτέλεια και πλούτο και άλλα θαυμάσια. Ήταν λένε το κάστρο του βασιλιά του τόπου Σοκολέβα!

Πολλοί θέλησαν να κάνουν ανασκαφές αλλά βρήκαν τόσα χώματα και δεν μπόρεσαν να κάνουν τίποτε.

Η σημερινή εκκλησία του χωριού είναι πολύ παλιά. Έχει χτιστεί το 1838 κι έχει πολλές και παλιές εικόνες.

Το χωριό έχει υψόμετρο 678μ. και περιβάλλεται από δάση οξυάς και δρυός.

Οι κάτοικοι ανέρχονται σε 640 κατοίκους, ασχολούνται με τη γεωργία, κτηνοτροφία και λίγο με τη δενδροκαλλιέργεια.

Παράγει κάθε χρόνο καλαμπόκι 60.000 οκάδες, σίκαλη 72.000 οκάδες, σιτάρι 61.000 οκάδες, κριθάρι 4.000 οκάδες βρώμη 500 οκάδες, φρούτα 80.000 οκάδες, πατάτες 6.000 οκάδες και σταφύλια 10.000 οκάδες.

Είχε ελληνικό σχολείο, δάσκαλος στα παλιά χρόνια ήταν ο Κων/νος Δαμιανόπουλος του Αναστασίου, ο Χρήστος Ρακοβαλής  και άλλοι. Το σημερινό σχολείο είναι 2/τάξιο και στεγάζεται σε διώροφο διδακτήριο.

Σήμερα είναι δάσκαλοι οι Γεώργιος Πάρζης από την Κλαδορράχη και Τσιρώνη Φανή από τη Φλώρινα.

Οι Παρορίτες πήραν μέρος ενεργό στο Μακεδονικό αγώνα. ΄Ολο το χωριό ήταν κέντρο Ελλήνων ανταρτών. Σαράντα οχτώ αντάρτες και δέκα καπεταναίοι είχαν μόνιμο λημέρι το Παρόρι. Οι ίδιοι που πήραν μέρος στην επανάσταση του 1903 πήραν μέρος και στον Μακεδονικό Αγώνα. Ο Θέμελης και Πέτρος Μητρόπουλος, ο Ναούμ Γεωργόπουλος, ο Αθανάσιος και Κων/νος Δαμιανόπουλος και ο παπα-Ηλίας Παπαδόπουλος συνεργάζονταν με τους καπεταναίους Δοξογιάννη, Γιάννη Τσακτσίρα, Μακρή, Καπετάν Σίμο από τα Άλωνα, καπετάν Παύλο από το Κρατερό, Δήμκο από το Δράγος, Τσίτσο Μοριχοβίτη, Γεώργη Καμηλάκη, και άλλους. Αλλά και οι γυναίκες του Παρορίου πήραν μέρος στον αγώνα κατά των Βουλγάρων.

Η Γεωργία Γκελινοπούλου ήταν μια από τις ηρωίδες αυτές.

Στο Παρόρι πιάστηκαν από τους Τούρκους ύστερα από τρίωρη μάχη οι Μακεδονομάχοι Κώστας Δαμιανόπουλος, Γιώργος Καμηλάκης και τέσσερα άλλα παλληκάρια. Ο Καμηλάκης κρεμάσθηκε στο Μοναστήρι, οι άλλοι φυλακίσθηκαν και γλίτωσαν όταν δόθηκε από τους νεότουρκους αμνηστία.

Το Παρόρι στάθηκε πάντα πιστό στην ελληνική ιδέα. ΄Ολοι οι κάτοικοι μέχρι σήμερα έχουν ακμαίο το ελληνικό φρόνημα.

Τα  παραπάνω στοιχεία είναι από ένα πολύ παλιό βιβλίο το οποίο μου έδωσε ο φίλος Μάρκος Γιάντσης κάτοικος Μελβούρνης Αυστραλίας με καταγωγή από το χωριό Κρατερό και Αγία Παρασκευή και τον οποίο πρέπει να ευχαριστήσω, δυστυχώς δε φαίνεται ποιος είναι ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου με το οποίο  αναφέρεται στην ιστορία πολλών χωριών της Φλώρινας.