Εκκλησία και κράτος

Μετά από τις τελευταίες εξελίξεις στην "επικοινωνιακή επικαιρότητα", θα ήταν σκόπιμο να ακουσθούν και απόψεις ειδημόνων στα Εκκλησιαστικά ζητήματα, που η ίδια η πορεία της ζωής τους μας κάνει να τους εμπιστευόμαστε. Ακούστε λοιπόν τι απάντησε ο Αλέξανδρος Κατσιάρας(Α) στη Μάρω Βαμβουνάκη(Μ), όταν του έθεσε πολλές σχετικές με το επίμαχο θέμα ερωτήσεις:

Μ: Επειδή είπαμε πολλά για την ταύτιση της εκκλησιαστικής κοινότητας με την ευρύτερη κοινωνία, σκέφτομαι ότι σήμερα θα βοηθούσε ένας χωρισμός Εκκλησίας και κράτους στην επανεύρεση της αυτοσυνειδησίας μας.

Α: Μα δεν υπήρξαν και ποτέ ενωμένα για να χωρίσουν. Η Εκκλησία δεν έχει συνάψει κανένα γάμο με το κράτος – και πως θα ήταν δυνατόν άλλωστε? Είναι δυνατόν να λέμε ότι είναι ενωμένα Εκκλησία και κράτος? Από τη φύση τους δεν γίνεται. Το κράτος είναι κάτι απρόσωπο, ενώ η Εκκλησία προσωπική. Αυτό που είναι ενωμένο με το κράτος είναι το υποκατάστατο της Εκκλησίας και όχι η Εκκλησία. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να χωρίσει η ψευδομόρφωση από την Εκκλησία. Τώρα, το τι θα κάνει η ψευδομόρφωση με το κράτος, είναι δική τους υπόθεση. Η Εκκλησία διαλέγεται με την πολιτεία, αλλά δεν ταυτίζεται. Η σχέση κράτους και Εκκλησίας είναι διαλεκτική, δηλαδή ούτε ενωμένα ούτε χωριστά είναι.

 Μ: Πολλοί λένε ότι πιθανόν ένας χωρισμός Εκκλησίας και κράτους θα προκαλέσει διάσπαση της ενότητας της Εκκλησίας. Φοβούνται μήπως ακολουθήσουν αλυσιδωτές διασπάσεις, όπως έγινε και με τους παλαιοημερολογίτες.

Α: Ίσως εννοείς διάσπαση της Ιεραρχίας...Αν πάντως η ενότητα είναι αποτέλεσμα κρατικής επιχορήγησης, τότε ίσως υπάρξει διάσπαση...Η όντως Εκκλησία όμως δεν έχει τίποτε να φοβηθεί. Η ενότητά της πηγάζει από τον αναστημένο Χριστό και πορεύεται ανεξάρτητα από την πολιτεία και το κράτος η την ψευδομόρφωση. Η εκκλησιαστική ενότητα μόνο ως γεγονός και αποτέλεσμα της δυναμικής των σχέσεων (ελευθερίας ως αγάπης) εννοείται, και όχι ως απόρροια της μπότας του χωροφύλακα. Μια ενότητα που στηρίζεται στα δεκανίκια του κράτους είναι ψευδεπίγραφη.

Μ: Πάντως τελικά η γνώμη των πολιτικών υπολογίζεται πολύ. Πριν διάβασα ότι το τροπάριο της εορτής του Σταυρού αποφασίστηκε να ψάλλεται με δυο τρόπους, για να μην ενοχλούνται οι πολιτικοί. Θα ήθελες να το σχολιάσεις?

Α: Τι να σχολιάσω...Το ότι ο Θεός μέσα στον ναό χαρίζει νίκες στους «βασιλείς», ενώ έξω στους «ευσεβείς»? Με την ευκαιρία αυτή, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι απογοητευτικό αν η υμνολογία καθορίζεται από ευκαιριακές καταστάσεις και σκοπιμότητες. Συχνά αυτά είναι αποτελέσματα της ανυπαρξίας σαφών ορίων μεταξύ της εκκλησιαστικής κοινότητας και της πολιτικής. Είναι αποτέλεσμα της σύγχυσης των ορίων που υφίσταται. Αλλά και η πολιτεία, αντιμετωπίζοντας την Εκκλησία ως προέκτασή της, δεν μπορεί να αντιληφθεί, όπως στην περίπτωσή μας, ότι ο όρος «βασιλείς» δεν ενέχει καμιά αμφισβήτηση του κοσμικού πολιτεύματος, αλλά παραπέμπει σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, το οποίο έχει μόνο λειτουργική αξία για τους πιστούς. Και η Σύνοδος, μπαίνοντας σ’αυτή τη λογική, παγιδεύεται ουσιαστικά: με τη διευθέτηση που αποφάσισε, αποκάλυψε ότι στον όρο «βασιλείς» ίσως αποδίδει και πολιτική διάσταση.

Και για την αντιγραφή:Ορθόδοξος Blogger

                                                    

Υ.Γ. Ο διάλογος είναι από το βιβλίο «Όταν ο Θεός πεθαίνει…» της συγγραφέως Μάρως Βαμβουνάκη και του θεολόγου Αλέξανδρου Κατσιάρα, διευθυντή του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος,