Οι ιδιαιτερότητες της Φλώρινας

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας

Σε όλο τον κατοικήσιμο κόσμο η γεωγραφία και ιστορία κάθε περιοχής καθορίζουν έμμεσα και άμεσα τον χαρακτήρα αυτής, την κοινωνική και ατομική συμπεριφορά και τον εν γένει πολιτισμό της. Ο νομός και η πόλη της Φλώρινας κείτονται στο βοριοδυτικό 

άκρο της Ελλάδας και όπως όλες οι συνοριακές περιοχές δέχεται και φέρει εδώ και αιώνες ιδιαίτερη επιρροή από τα γειτονικά έθνη και κυρίως από αυτό των Σκοπίων. Επιπρόσθετη διαφοροποίηση η περιοχή έλαβε στα μεταπολεμικά χρόνια από δύο ακόμα γεγονότα, την ανάπτυξη ενός σημαντικού τοπικού καλλιτεχνικού στοιχείου και την παροχή ιδανικών συνθηκών για μια ήσυχη, οικογενειακή ζωή.

Η Φλώρινα, μέχρι προ 100 ετών, αποτελούσε τη μικρή αδελφή-πόλη του Μοναστηρίου, των σημερινών Μπιτόλων του κράτους των Σκοπίων. Η οικονομική και κοινωνική ζωή των δύο ήταν για αιώνες σχεδόν παράλληλη, η εθνική και θρησκευτική σύσταση του λαού ανάλογη και η αρχιτεκτονική παρόμοια, με τη διαφορά ότι η Φλώρινα ήταν σε όλα τα μεγέθη μικρότερη και εξαρτώνταν από το Μοναστήρι ως κέντρο της περιοχής. Παρόλο που μετά τη χάραξη των ελληνο-σερβικών συνόρων οι δύο πόλεις έλαβαν διαμετρικά αντίθετη πορεία, στη Φλώρινα ακόμα πλανάται το ιστορικό "φάντασμα" των παλαιών καιρών. Τα λίγα αρχοντικά σπίτια, η απασχόληση των αγροτών κυρίως στη ζωϊκή παραγωγή, ο τρόπος ζωής κατά τον ψυχρό χειμώνα και η χρήση ακόμα της σκοπιανικής γλώσσας από ορισμένες κοινωνικές ομάδες, με ή χωρίς πολιτική σκοπιμότητα, είναι ορισμένα από τα φαινόμενα που θυμίζουν τη συγγένεια με τη γείτονα περιοχή.

Η έλευση του σύγχρονου δυτικού τρόπου ζωής τις τελευταίες δεκαετίες ολοκλήρωσε τη μοναδικότητα της Φλώρινας αποδίδοντάς της δύο ακόμα χαρακτηριστικά. Το πρώτο ήταν η ανάπτυξη ενός πηγαίου καλλιτεχνικού ταλέντου πολλών κατοίκων, οι οποίοι εξελίχθηκαν σε μεγάλους εικαστικούς καλλιτέχνες οδηγώντας έτσι στην πλουσιότερη παραγωγή έργων της ελληνικής περιφέρειας. Πηγή αυτής της δημιουργικότητας μπορεί να αποτέλεσε η ποικιλία του τοπίου σε συνδυασμό με τις έντονες εναλλαγές του κλίματος. Το έργο αυτό, από τη μια έχει αναγνωριστεί παγκοσμίως και από την άλλη έχει διαχυθεί τοπικά θρέφοντας πολίτες με ανώτερο καλλιτεχνικό αισθητήριο, γεγονότα που πλαισιώνουν τη λειτουργία της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Μια δεύτερη ιδιαιτερότητα αποτελούν οι ιδανικές συνθήκες που προσέφερε η περιοχή για μια ήσυχη, ασφαλή και ποιοτική οικογενειακή ζωή για όλους και συγκεκριμένα το κατάλληλο έδαφος για την ανατροφή παιδιών σε ενάρετους πολίτες. Σε κάθε εκδήλωση της τοπικής κοινωνίας τονίζεται η σημασία της οικογένειας με την ευλογία και της Εκκλησίας, που έχει οδηγήσει σε ανάλογα αποτελέσματα σε πνευματικούς και κοινωνικούς τομείς.

Στα παραπάνω δεδομένα μπορεί να προστεθεί και σειρά άλλων δευτερευόντων χαρακτηριστικών που διαμορφώνουν περαιτέρω το ιδιαίτερο τοπικό κλίμα. Όλα αυτά δε, πρέπει να γίνουν αποδεκτά ως αντικειμενικές πραγματικότητες και η κρίση τους ως "καλά" ή "κακά" εναπόκειται στη σχετική ιδιοσυγκρασία του καθενός. Αποτελούν απλές παρατηρήσεις μιας συγκεκριμένης περιοχής που καθορίζουν την κυρίαρχη κοινωνική συμπεριφορά και αποτελούν την τρέχουσα ταυτότητα του τόπου.