Καλημέρα θλίψη

Van Gogh -
Aυτοπροσωπογραφία

Γράφει η Φοίβη

Η ψυχή εμφανίζεται με μια ποκιλία χρωμάτων που περιλαμβάνει όλες τις αποχρώσεις του γκρίζου, του γαλάζιου και του μαύρου. Για να μπορέσουμε να φροντίσουμε την ψυχή πρέπει να παρατηρήσουμε όλο το φάσμα των χρωμάτων της και να αντισταθούμε στον πειρασμό να εγκρίνουμε μόνο το λευκό, το κόκκινο και το πορτοκαλί – που είναι λαμπερά χρώματα. Μια κοινωνία που 


αμύνεται ενάντια στην τραγική αίσθηση της ζωής θεωρεί την κατάθλιψη εχθρό της, μια νόσο χωρίς λύτρωση κι όμως σε μια κοινωνία, αφιερωμένη στο φως, η κατάθλιψη είναι ασυνήθιστα ισχυρή ως αντιστάθμισμα.

Ορισμένες σκέψεις και συναισθήματα φαίνεται να αναδύονται μόνο μέσα από μια σκοτεινή διάθεση. Εάν καταπιέσετε τη διάθεση, θα καταπιέσετε μαζί και αυτές τις ιδέες, αυτούς τους στοχασμούς. Η κατάθλιψη μπορεί να είναι τόσο σημαντική δίοδος για πολύτιμα «αρνητικά» συναισθήματα όσο είναι η έκφραση της στοργής για τα συναισθήματα αγάπης. Εφόσον οι ψυχικά υγιείς άνθρωποι πρέπει να αναπτύσσονται, και εφόσον η παραίτηση η η απώλεια του παλαιού εαυτού είναι αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας για ψυχική και πνευματική ανάπτυξη, η κατάθλιψη είναι ένα φυσιολογικό και βασικά υγιές φαινόμενο. Γίνεται ανώμαλη η νοσηρή μόνον όταν κάτι παρεμβαίνει στη διαδικασία της παραίτησης, με αποτέλεσμα η κατάθλιψη να παρατείνεται και να μην μπορεί να διαλυθεί με τη συμπλήρωση της διαδικασίας.

Τελευταία, ακούμε για την «κρίση της μέσης ηλικίας». Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για μια από τις πολλές «κρίσεις» η τα κρίσιμα στάδια ανάπτυξης στη ζωή. Αυτό που δημιουργεί τις κρίσεις σ’αυτές τις μεταβατικές περιόδους  του κύκλου της ζωής – δηλαδή που τις κάνει προβληματικές και οδυνηρές – είναι το γεγονός ότι δουλεύοντας για να ανοίξουμε με επιτυχία το δρόμο μας μέσα από αυτές οφείλουμε να παραιτηθούμε από προσφιλείς ιδέες και παλαιούς τρόπους ενέργειας και θεώρησης των πραγμάτων. Πολλοί άνθρωποι είτε δε θέλουν είτε δεν μπορούν να υποφέρουν τη θλίψη να παραιτηθούν από τα παραβλάσταρα που είναι ανάγκη να αποκοπούν. Κατ’ακολουθίαν, προσκολλώνται, συχνά για πάντα, στα παλαιά τους πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς και έτσι αποτυχαίνουν να περάσουν οποιαδήποτε κρίση, να αναπτυχθούν πραγματικά και να γνωρίσουν τη χαρούμενη αίσθηση μιας δεύτερης γέννησης, μιας αναγέννησης που ακολουθεί το επιτυχημένο πέρασμα σε μεγαλύτερη ωριμότητα.

Αυτή η στάση χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τον σημερινό δυτικό πολιτισμό, όπου ο εαυτός θεωρείται ιερός και ο θάνατος μια ανείπωτη ύβρις. Ωστόσο, το αντίθετο ακριβώς είναι η πραγματικότητα. Τα ανθρώπινα όντα, με  το να παραιτούνται από τον εαυτό τους, μπορούν να βρίσκουν την πιο συναρπαστική και διαρκή, βαθειά και στέρεη χαρά της ζωής. Και ο θάνατος είναι εκείνος που χαρίζει στη ζωή όλο το νόημά της. Αυτό το «μυστικό» είναι το επίκεντρο της σοφίας της θρησκείας.

Εάν επιμείνουμε να αντιμετωπίζουμε την κατάθλιψη με το σύγχρονο τρόπο θεραπείας, ως ασθένεια δηλαδή που θα πρέπει να θεραπευτεί με τρόπο μηχανιστικό και χημικό, μπορεί να χάσουμε εκείνα τα δώρα της ψυχής που μόνο η κατάθλιψη μπορεί να φέρει.

Για την ψυχή, η κατάθλιψη είναι μια μύηση, μια ιεροτελεστία μετάβασης. Η κενότητα μπορεί να είναι μεστή συναισθημάτων, εικόνων κάθαρσης και της αίσθησης της αλλαγής και της απώλειας. Ως απόχρωση της διάθεσης, το γκρίζο μπορεί να είναι εξίσου ενδιαφέρον και διαβαθμισμένο όσο στην ασπρόμαυρη  φωτογραφία. Με τον τρόπο αυτό ίσως  να βρίσκαμε το δρόμο για να μπούμε στο μυστήριο αυτού του κενού της καρδιάς. Ίσως επίσης ανακαλύπταμε ότι η κατάθλιψη έχει το δικό της άγγελο, το πνεύμα που την καθοδηγεί και δουλειά του είναι να μεταφέρει την ψυχή στα μακρινά του μέρη για να διαλογιστεί και να απολαύσει μια ιδιαίτερη θεώρηση των πραγμάτων.