Το ευχάριστο άγγελμα για τη γέννηση του Χριστού

25 Μαρτίου Ευαγγελισμού Λκ 1,24-38

Μετά την εκτέλεση της εφημερίας των 15 ημερών, που αναλογούσε κατ’ έτος στο Ζαχαρία ως ιερέως, τον μετέπειτα πατέρα του Ιωάννου βαπτιστού, και αφού ο Ζαχαρίας έλαβε την υπόσχεση από τον άγγελο ότι η γυναίκα του Ελισάβετ θα του γεννήσει γιο, γύρισε στο σπίτι. Το σπίτι του ήταν στην 

Ορεινή Γαλιλαία αλλά την εφημερία του την ασκούσε στα Ιεροσόλυμα.

Ύστερα απ΄ αυτές τις ημέρες, λέει το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, συνέλαβε η γυναίκα του Ζαχαρίου Ελισάβετ και έκρυβε τον εαυτό της πέντε μήνες, λέγοντας ότι έτσι μου έκανε ο Κύριος σε ημέρες που θέλησε να μου αφαιρέσει τη ντροπή της ατεκνίας ανάμεσα στους ανθρώπους (25-25).

Για τα άκαρπα ζεύγη η ατεκνία ήταν όνειδος, όχι διότι αυτή αποδίδονταν σε σεξουαλική ανεπάρκεια, κάθε άλλο· αλλά διότι το άτεκνο ζεύγος δεν μπορούσε να ελπίζει ότι ο Μεσσίας θα προέλθει από το αίμα τους. Η ελπίδα αυτή, όπως είναι φυσικό, ενθάρρυνε τα εύτεκνα ζεύγη να κάνουν πολλά παιδιά.

Αλλ’ όταν θέλει ο Θεός, οι φυσικοί νόμοι αλλάζουν. Διότι αυτός έκανε τη φύση, αυτός και τους νόμους που τη διέπουν. Στην περίπτωση της Ελισάβετ με παρέμβαση του Θεού μπαίνει σε λειτουργία ο νόμος της τεκνοποιίας στα γεράματά της, ενώ η ικανότητα αυτή λειτουργεί, ως γνωστόν, στη νεότητα της γυναίκας. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις στην ιστορία του Ισραήλ από άτεκνα ζεύγη να γεννηθούν παιδιά με παρέμβαση του Θεού και παρά τους φυσικούς νόμους, και αυτά να εξελιχθούν σε μεγάλες προσωπικότητες, όπως ο Ισαάκ, ο Ιακώβ, ο Ιωσήφ, ο Σαμψών, ο Σαμουήλ, και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Ο Θεός επέτρεψε στις περιπτώσεις αυτές να εκλείψει προηγουμένως η ανθρώπινη ελπίδα, και τότε να δώσει παιδιά, για να γίνει κοινή πίστη όλων το σημείο, και ότι και το ζήτημα αυτό είναι στην εξουσία του Θεού.

Τον έκτο μήνα από τη σύλληψη του Ιωάννου στάλθηκε από το Θεό ο άγγελος Γαβριήλ στην πόλη της Γαλιλαίας, που λέγεται Ναζαρέτ, προς μια παρθένο αρραβωνιασμένη με έναν άνδρα που λεγόταν Ιωσήφ και καταγόταν  από τη γενιά του Δαυΐδ. Η παρθένος λεγόταν Μαριάμ (26-27).

Ο Γαβριήλ είναι άγγελος του Θεού. Στην Π. Διαθήκη τον συναντούμε στο βιβλίο του Δανιήλ, στον οποίο εξηγεί την όρασή του. Στην Κ. Διαθήκη εμφανίστηκε πριν 6 μήνες στο Ζαχαρία, τον μετέπειτα πατέρα του Ιωάννου βαπτιστού, στον οποίο συστήθηκε ως «παρεστηκώς ενώπιον του Θεού» (= στεκόμενος δίπλα στο Θεό ως υπασπιστής του), και τώρα πάλι εμφανίζεται στην παρθένο Μαριάμ.

Παρθένος λέγεται η γυναίκα που δεν γνώρισε σαρκικώς άντρα. Ακριβώς αυτός λέει η ίδια στο Γαβριήλ· Πώς θα γίνει αυτό αφού δεν γνωρίζω άνδρα; Η Μαριάμ εμφανίζεται  αρραβωνιασμένη και παρθένος. Άρα ο αρραβώνας δεν νομιμοποιεί τη σαρκική σχέση, που σήμερα είναι καθεστώς αμαρτωλό. Ο νέος και η νέα στο διάστημα της μνηστείας ήταν αγνοί· έμεναν ο καθένας στο σπίτι του. Αλλ’ ο αρραβωνιαστικός, όταν αποφάσιζε να κάνει το γάμο του, καλούσε την αρραβωνιαστικιά του στο σπίτι του επίσημα, για να είναι εφεξής η γυναίκα του, και η κλήση αυτή ήταν ο γάμος του. Τη διαδικασία και τις εθιμοτυπίες του γάμου τις βλέπουμε στην παραβολή των δέκα παρθένων.

Και μπήκε ο άγγελος εκεί που ήταν αυτή (η Μαριάμ) και είπε· Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος είναι μαζί σου. Είσαι η ευλογημένη ανάμεσα στις γυναίκες. Κι εκείνη όταν είδε, ταράχτηκε από το λόγο του, και σκεφτόταν τί να σημαίνει ο χαιρετισμός αυτός. Και της είπε ο άγγελος· Μη φοβάσαι, Μαριάμ· διότι βρήκες χάρη από το Θεό. Και να, θα μείνεις έγκυος και θα γεννήσεις γιο, και θα τον ονομάσεις Ιησούν. Αυτός θα γίνει μεγάλος και θα ονομαστεί γιος του Υψίστου και θα του δώσει Κύριος ο Θεός το θρόνο του Δαυΐδ του πατέρα του. Και θα βασιλεύσει στη φυλή του Ιακώβ σ’ όλους τους αιώνες, και η βασιλεία του δεν θάχει τέλος (28-33).

Ο Κύριος παρακολουθούσε την πολιτεία της παρθένου, όπως και όλων των ανθρώπων βέβαια. Τη βρήκε γεμάτη χάριτες και ξεχωριστή ανάμεσα σ’ αυτές. Μεγάλος τίτλος τιμής τα λόγια του Θεού. Η ταραχή της Μαριάμ δικαιολογείται διότι α) δεν ήταν συνηθισμένη σε τέτοια εγκώμια, β) δεν κατάλαβε από την αρχή την ειλικρίνεια και το σκοπό της επισκέψεως του Γαβριήλ, ούτε ότι είναι άγγελος του Θεού, γ) το μήνυμα του Γαβριήλ ήταν υπερφυσικό. Γι’ αυτό και δεν κολακεύθηκε ούτε τ’ ἀποδέχτηκε αμέσως, αλλά προσπαθούσε να βρει τί νόημα έχει ο απρόσμενος χαιρετισμός του.

Λιτά περιεκτικά και θεία τα λόγια του Γαβριήλ. Το «Μη φοβάσαι» της το είπε για να λυθεί η ταραχή της. «Χάρη» του Θεού είναι ότι ο Θεός την επέλεξε για το μέγιστο σκοπό της γεννήσεως του Υιού του. Ο Γαβριήλ δεν εξηγεί τις λεπτομέρειες για το πώς θα συλλάβει γιό· της λέει μόνο ότι θα ονομαστεί Ιησούς, και δίνει και την εξήγηση, ότι αυτός θα σώσει το λαό του Θεού. Ο Γαβριήλ εξηγεί στη Μαριάμ το μέλλον του γιου της λέγοντας ότι θα γίνει μεγάλος και θα ονομαστεί γιος του Υψίστου, κι εκείνη αρχίζει να καταλαβαίνει το ρόλο της σ’ ένα τέτοιο υψήγορο σχέδιο. Η φράση του Γαβριήλ ότι η βασιλεία του δεν θα έχει τέλος έχει βαθύ δογματικό περιεχόμενο και ως τέτοιο συμπεριλήφθηκε αυτούσιο στο σύμβολο της πίστεως. Αφού θα έχει ένδοξη βασιλεία, άρα ο γιος της θα είναι και βασιλιάς σαν τον πρόγονό της Δαυΐδ.

Και είπε η Μαριάμ στον άγγελο· Πώς θα μου συμβεί αυτό, αφού άντρα δεν γνωρίζω; Αποκρίθηκε ο άγγελος και της είπε· Πνεύμα Άγιο θα έρθει πάνω σου και δύναμη του Υψίστου θα σε επισκιάσει· γι’ αυτό και το άγιο παιδί που γεννιέται θα ονομαστεί γιος του Θεού. Να και η συγγενής σου Ελισάβετ, που τη λένε στείρα, και αυτή έχει συλλάβει γιο στα γηρατειά της, και αυτός είναι ο έκτος μήνας της. Διότι κανένα πράγμα δεν είναι αδύνατο στο Θεό. Και είπε η Μαριάμ· Να η δούλη του Κυρίου εγώ, ας μου συμβεί όπως λες. Και έφυγε απ’ αυτήν ο άγγελος (34-38).

Η ερώτηση της Μαριάμ «Πώς θα γίνει αυτό, αφού άνδρα δεν γνωρίζω;», φαίνεται να περιέχει αλλά δεν περιέχει αμφισβήτηση· αντιθέτως φανερώνει πίστη, η οποία την κάνει να ζητήσει περισσότερες πληροφορίες. Η Ελισάβετ λ.χ. την ονομάζει «ευτυχισμένη διότι πίστεψε σ’ όλα όσα της είπε ο Θεός με τον άγγελό του». Μας αποκαλύπτει επίσης η ερώτηση ότι η Μαριάμ δεν γνώριζε σαρκικώς άντρα, ότι δηλαδή ήταν παρθένος, και κατά συνέπεια το γεννηθέν δεν έχει καμμιά σχέση με ανθρώπινη επιθυμία, από την οποία γεννιούνται όλοι οι κοινοί άνθρωποι. Έτσι τεκμηριώνεται ότι η σύλληψη του Χριστού έγινε με υπερφυσικό και μοναδικό τρόπο. Αλλά και μετά τη γέννηση του γιου της ο Ιωσήφ κατανυγμένος από το σχέδιο του Θεού που εκδηλώθηκε στο πρόσωπό της, ασφαλώς τη σεβάστηκε και δεν είχε σαρκικές σχέσεις μαζί της. Άλλωστε και ο Ιωσήφ ήταν εκλεγμένος από το Θεό και, θα λέγαμε, ότι ήταν ο «ευλογημένος εν ανδράσι», όπως η Μαριάμ «εν γυναιξί». Αυτό δεν λέγεται αλλά τεκμαίρεται από τα ιερά κείμενα. Εξ άλλου δεν φαίνεται να έζησε πολύ ο Ιωσήφ, αλλά να πέθανε νωρίς. Η Μαριάμ ήταν παρθένος. Αν η Μαριάμ είχε παιδιά, όπως λένε οι απνευμάτιστοι και μουρντάρηδες και μικρόνοοες αιρετικοί, ένα από αυτά θα τη γηροκομούσε, και δεν θα χρειαζόταν ο Χριστός να λάβει πρόνοια και ν’ αναθέσει τη γηροκόμησή της στο μαθητή του Ιωάννη.

Της εξηγεί ακόμη ο Γαβριήλ ότι η Ελισάβετ, που τη λένε στείρα,  με παρέμβαση του Θεού είναι έγκυος στον έκτο μήνα. Σα να της λέει· Αν θέλεις, πήγαινε να δεις. Ο Θεός δεν εμποδίζεται ούτε όταν πρόκειται να συλληφθεί ένα αγόρι χωρίς άντρα, και μάλιστα ο γιος του, ούτε όταν πρόκειται να μείνει έγκυος μια σύζυγος που τα χρόνια  της  πέρασαν και είναι γνωστή ως στείρα. Για το Θεό όλα είναι δυνατά.

Η Μαριάμ δέχεται το μήνυμα και υποτάσσεται στο θείο σχέδιο· Να εδώ είμαι η δούλη του Κυρίου· ας γίνει όπως λες. Μεγάλος λόγος, μεγάλη απόφαση, μεγάλη πίστη, η πλήρης υποταγή της στο Θεό.

Τι θα ήταν ο κόσμος αν οι γυναίκες όλες είχαν την υποταγή τους στο Θεό, όπως η Μαριάμ; Τί άλλο παρά ένας παράδεισος;

Αθανάσιος Γ. Σιαμάκης, αρχιμανδρίτης