Ο προσεκτικός άνθρωπος

Γράφει η Φοίβη                      

Η διαφήμιση σήμερα είναι το κατ’εξοχήν μοντέλο της επικοινωνίας. Η διαφήμιση μεταβάλλει τον άλλο άνθρωπο σε μέσο, μεταβάλλει σε μέσο τον ηθοποιό που θα παίζει στη διαφήμιση για να προωθήσει κάποιο προϊόν που μπορεί να μην το πιστεύει 

ο ίδιος, μεταβάλλει σε μέσο τον θεατή ο οποίος ουσιαστικά αντιμετωπίζεται ως το ενδεχόμενο καταναλωτικό θύμα, επιπλέον δε καλλιεργεί το ναρκισσισμό.

Η διαφήμιση καλλιεργεί τον ναρκισσισμό του ανθρώπου γιατί του υποβάλλει την ιδέα ότι δικαιούται όλα αυτά τα οποία η διαφήμιση του προτείνει. Τα δικαιούται και πως είναι δυνατό να κάνει χωρίς αυτά αφού αποκτά αξία με κάτι τέτοιο. Η αξία δεν βρίσκεται μέσα του, βρίσκεται σ’αυτό το οποίο θα αποκτήσει. Μιλώντας για την κοινωνία της αφθονίας ο Μαρκούζε στο έργο του: «ο μονοδιάστατος άνθρωπος» διαπιστώνει ότι στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες κοινωνίες η παραγωγή αγαθών, που ικανοποιεί τις ανθρώπινες ανάγκες, δεν αποτελεί όπως θα ανέμενε ο Μαρξ προϋπόθεση για την ελευθερία του ανθρώπου, αλλά συντελεί με το να δημιουργεί πρόσθετες, επίπλαστες ανάγκες στην υποδούλωση του ανθρώπου.  Στην κοινωνία της αφθονίας ο πλεοναστικός πόθος δεν αποβλέπει στην συντήρηση αυτού που έχουμε, αλλά στην ακατάπαυστη απόκτηση του καινούργιου. Ο καταναλωτής είναι ένας άδειος τόπος, που γεμίζει για να αδειάσει και πάλι, ενώ τα πράγματα υπάρχουν μόνο για χρήση και πέταμα. Και τα δύο χάνουν την ταυτότητα και την μοναδικότητά τους. Σε μια τέτοια σχέση με τον κόσμο τόσο ο ανθρώπινος εαυτός όσο και τα πράγματα αποπροσωποποιούνται.

Όσον αφορά τις ανθρώπινες σχέσεις λοιπόν, η υπερβολική αυτή επικοινωνία εικόνων, μηνυμάτων κ.λ.π. εμποδίζει την πραγματική κοινωνία, όπως η φλυαρία εμποδίζει το διάλογο. Η υπερβολική επικοινωνία γίνεται άλλοθι ώστε να μην συμβεί η κοινωνία. Υποκρύπτει ένα ψηφιακό μοντέλο αθώας πληροφορίας, επικαλείται μάλλον ένα ψηφιακό μοντέλο αθώας πληροφορίας αλλά στην πραγματικότητα υπόγεια θέλει να σαγηνεύσει. Η πραγματική σχέση, η ανθρώπινη σχέση απαιτεί πειθαρχία, γιατί είναι μια τέχνη, αλλά δεν μπορεί να σκεφτεί κανείς την πειθαρχία όταν έχει στη διάθεσή του δεκαπέντε κανάλια ήδη από νήπιο, τα οποία παίζουν όλο το είκοσιτετράωρο. Και όταν αλλάξουν οι σχέσεις μεταξύ μας, θα αλλάξει τότε και η σχέση που έχουμε με τα πράγματα και τον κόσμο.

Αυτό που ενδιαφέρει τον πολιτισμό μας ως πληροφορία (δηλ. της διαφήμισης γιατί όλα πλέον διαφημίζονται), είναι ο ερεθισμός των αισθήσεων. Γίνεται ένας φοβερός ανταγωνισμός για απόσπαση της προσοχής. Τώρα δεν ενδιαφέρει η πειθώ, δεν ενδιαφέρει να πείσουν κανένα. Ενδιαφέρει να μπορέσουν να παραμείνουν τα ερεθίσματα (που είναι οπτικά κυρίως) στη μνήμη μας, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα. Και από πίσω υπάρχει ο άλλος μεγάλος παράγοντας, ο καταναλωτισμός, ο οικονομικός παράγοντας.

Να επιμελείσαι τον εαυτό σου...σε όλα...να είσαι προσεκτικός. Να φροντίζεις κάθε πτυχή της ζωής σου. Να έχεις επίγνωση για όλα όσα εισέρχονται και εξέρχονται από το Είναι. Το Είναι δημιουργεί τον κόσμο. Ο προσεκτικός άνθρωπος ξέρει ότι μέσα από την πιο ασήμαντη χειρονομία του τακτοποιεί το σύμπαν.