Ποτάμι Σιωπής

Γράφει η Φοίβη

Υπάρχει ένα ποίημα με τον τίτλο «Πεπερασμένος» - Limited – του Carl Sandburg:

«Ταξειδεύω σε ένα πεπερασμένο εξπρές, ένα από τα πιο σπουδαία τραίνα του έθνους.

 Μέσα στη γαλάζια ομίχλη και στο σκοτεινό αέρα, τρέχοντας ολοταχώς,

διασχίζουν το λειβάδι δεκαπέντε βαγόνια από ατσάλι, που κουβαλούν

χίλιους ανθρώπους.

{Όλα τα βαγόνια θα γίνουν παλιοσίδερα και σκουριά, κι’ όλοι οι άντρες

κι’οι γυναίκες πού γελούν στα εστιατόρια και στις κλινάμαξες, θα γίνουν στάχτη.}

Ρωτάω έναν άντρα στο καπνιστήριο πού πηγαίνει και εκείνος απαντάει:

‘Στην Ομάχα’».

Αυτό – στην περίπτωση που δεν το μαντέψατε – είναι ένα ποίημα για το θάνατο, μια ιδιαίτερα οξυδερκής περίληψη της στάσης μας απέναντι στο, εν πολλοίς αγνοημένο αυτό θέμα.

Το γεγονός ότι η ζωή είναι πεπερασμένη, περιορισμένη, προκαλεί σε πολλούς ανθρώπους την αίσθηση ότι επομένως η ζωή δεν έχει νόημα. Αφού στο τέλος θα μας πάρει το κεφάλι, ο Φοβερός Θεριστής, ο Χάρος, σα να είμαστε στάχυα, τι νόημα θα μπορούσε να έχει η μικρούλα ύπαρξη μας? Εντάξει, ζούμε για λίγο μέσα από τα παιδιά μας, αλλά καθώς περνούν οι γενιές, αναπόφευκτα, η ανάμνηση και του ονόματός μας ακόμη σβήνει και χάνεται.

Ο σύγχρονος τεχνολογικός πολιτισμός και τα διάφορα συστήματα πού υπαινίσσονται την παντοδυναμία του ανθρώπου αισθάνονται επίσης πολύ άβολα γύρω από το θέμα του θανάτου, γιατί ο θάνατος αποτελεί την πιό καταπελτική ανασκευή του υπαινιγμού τους. Ο θάνατος είναι η δοκιμασία πού δείχνει την πραγματική αξία κάθε κοσμοθεωρίας η πολιτικού συστήματος. Τα συστήματα που αποφεύγουν αυτή τη δοκιμασία δεν μπορούν να έχουν αξιοπιστία.

 «Η ζωή δεν είναι παρά μια σκιά πού περπατά», θρηνεί ο Μάκβεθ του Σαίσπηρ. «Είναι ένα παραμύθι που διηγείται ένας ηλίθιος, γεμάτο θόρυβο και μανία, που δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.» Όλα, λοιπόν, γίνονται για το τίποτα? Δεν το πιστεύω αυτό. Ο θάνατος είναι το αντίθετο απ’αυτό που νομίζουμε. Ο θάνατος δεν αφαιρεί, αλλά προσδίδει νόημα στην ύπαρξή μας. Γιατί καθώς παλεύεις με το μυστήριο του θανάτου σου, ανακαλύπτεις το νόημα της ζωής σου.

Ο Χαλίλ Γκιμπράν λέει: «Αν θέλετε πραγματικά να δείτε το πνεύμα του θανάτου ανοίξτε διάπλατα την καρδιά σας στο σώμα της ζωής. Γιατί η ζωή και ο θάνατος είναι ένα, όπως το ποτάμι και η θάλασσα είναι ένα. Θα θέλατε να ξέρετε το μυστικό του θανάτου. Πως θα το βρείτε όμως αν δεν το αναζητήσετε στην καρδιά της ζωής? Ο φόβος σας για το θάνατο δεν είναι παρά το τρεμούλιασμα του βοσκού, όταν στέκεται μπροστά στο βασιλιά πού θ’απλώσει το χέρι πάνω του τιμώντας τον. Δεν είναι ο βοσκός κάτω από την τρεμούλα του χαρούμενος που θα φορέσει το έμβλημα του βασιλιά? Κι’όμως ο νους δεν είναι περισσότερο στην τρεμούλα του? Μόνο όταν πιείτε από το ποτάμι της σιωπής θα τραγουδήσετε πραγματικά. Κι’όταν φτάσετε στην κορφή του βουνού, τότε θ’αρχίσετε να αναρριχάσθε...»

Η ζωή είναι περιορισμένη και ο άνθρωπος πού λέει ότι πηγαίνει στην Ομάχα είναι περιορισμένος ως προς την επίγνωση του πραγματικού προορισμού του. Τα όρια που επιβάλλουν στη συνείδησή τους οι άνθρωποι πολλές φορές τους εξουθενώνουν. Δεν μπορούμε να ζήσουμε ολοκληρωμένα αν δεν υπάρχει κάτι για το οποίο είμαστε πρόθυμοι να πεθάνουμε. Όταν είμαστε εξοικειωμένοι με το θάνατο, αποδεχόμαστε κάθε βδομάδα, κάθε μέρα, σαν ένα δώρο. Και μόνο αν είμαστε ικανοί να αποδεχόμαστε έτσι τη ζωή –κομματάκι, κομματάκι – γίνεται πολύτιμη.