Τα δώρα της κατάθλιψης

 Γράφει η Φοίβη                      

Η ψυχή εμφανίζεται με μια ποικιλία χρωμάτων που περιλαμβάνει όλες τις αποχρώσεις του γκρίζου, του γαλάζιου και του μαύρου. Για να μπορέσουμε να φροντίσουμε την ψυχή, πρέπει να παρατηρήσουμε όλο το φάσμα των χρωμάτων της και να αντισταθούμε
στον πειρασμό να εγκρίνουμε μόνο το λευκό, το κόκκινο και το πορτοκαλί, που είναι λαμπερά χρώματα. Μια κοινωνία που αμύνεται ενάντια στην τραγική αίσθηση της ζωής θεωρεί την κατάθλιψη εχθρό της, μια νόσο χωρίς λύτρωση. Κι’ όμως σε μια τέτοια κοινωνία, αφιερωμένη στο φως, η κατάθλιψη είναι ασυνήθιστα ισχυρή ως αντιστάθμισμα.

Η φροντίδα της ψυχής απαιτεί να προσέξουμε τους τρόπους που παρουσιάζεται η ψυχή. Ειδικά όταν ασχολούμαστε με την κατάθλιψη, που είναι διάθεση συγγενής προς το αίσθημα της θνητότητας, θα πρέπει να μάθουμε να εκτιμάμε την καταθλιπτική διάθεση και να επιδείξουμε ένα σεβασμό θετικό για τη θέση που κατέχει στις κυκλικές διαδρομές της ψυχής μας.

Ο Χαλίλ Γκιμπράν αναφέρει στον «Προφήτη» του: «Η χαρά σας είναι η λύπη σας χωρίς προσωπείο. Και το ίδιο το πηγάδι απ’όπου ξεπηδά το γέλιο σας, συχνά είχε γεμίσει με τα δάκρυά σας. Καί πως μπορεί να είναι αλλιώς? Όσο πιο βαθειά σκάβει η λύπη μέσα στο είναι σας, τόσο μεγαλύτερη χαρά μπορεί να χωρέσετε. Δεν είναι η κούπα που κρατά το κρασί σας η ίδια η κούπα που ψήθηκε στο φούρνο του αγγειοπλάστη? Και δεν είναι η φλογέρα που γαληνεύει το πνεύμα σας το ίδιο εκείνο ξύλο που κουφώθηκε με μαχαίρια?

Όταν είστε χαρούμενοι, κοιτάξτε βαθύτερα στην καρδιά σας και θα δείτε ότι εκείνο που σας έδωσε λύπη είναι το ίδιο που σας δίνει χαρά. Όταν λυπάστε, κοιτάξτε ξανά στην καρδιά σας και θα δείτε ότι στ’αλήθεια θρηνείτε για κείνο που ήταν η ευχαρίστησή σας».

Ένα από τα μεγάλα άγχη που σχετίζεται με την κατάθλιψη και τον χρόνο που περνάει είναι ότι η ζωή δε θα γίνει ποτέ ξανά χαρούμενη και γεμάτη ζωντάνια. Αυτό το συναίσθημα είναι επώδυνο. Η παράδοση θέλει τη μελαγχολική διάθεση εγκλωβισμένη. Το άγχος φαίνεται να μειώνεται εάν σταματήσουμε να αντιπαλεύουμε τα στοιχεία του πόνου που βρίσκονται στην κατάθλιψη. Πρέπει να δούμε ορισμένες από τις σκοτεινές της ιδιότητες ως πλευρές της προσωπικότητάς μας. Το δώρο της κατάθλιψης είναι η εμπειρία όχι ως πραγματικό γεγονός αλλά ως στάση απέναντι στον εαυτό μας. Εχουμε την αίσθηση ότι ζήσαμε μέσα από κάτι, ότι γίναμε μεγαλύτεροι και σοφότεροι. Ξέρουμε ότι η ζωή προκαλεί πόνο κι’αυτή η γνώση είναι που κάνει τη διαφορά. Τα ανθρώπινα όντα, με το να παραιτούνται από τον εαυτό τους, μπορούν να βρίσκουν την πιο συναρπαστική και διαρκή, βαθειά και στέρεη χαρά της ζωής. Ηδιαδικασία της παραίτησης του εαυτού είναι για πολλούς από μας μια σταδιακή διαδικασία στην οποία μπαίνουμε άτακτα και κατά περιόδους. Δεν μπορούμε πια να χαρούμε τη ζωηράδα και την ξενοιασιά της νιότης κι’αυτή η γνώση εμπεριέχει τόσο τη θλίψη για το χαμό όσο και την ευχαρίστηση κι’ένα νέο αίσθημα αυτοαποδοχής και αυτογνωσίας. Η συνειδητοποίηση της ηλικίας φέρει γύρω της την άλω της μελαγχολίας, ταυτόχρονα όμως και μια αίσθηση ευγένειας και μια ανακούφιση από το βάρος του νεανικού ενθουσιασμού και της «αβάσταχτης ωριμότητας του είναι».Οι μελαγχολικές σκέψεις λαξεύουν τον εσωτερικό χώρο για να εγκατασταθεί η σοφία.

«Μερικοί από σας λένε - αναφέρει πάλι ο προφήτης του Χαλίλ Γκιμπράν-: «Η χαρά είναι ανώτερη από τη λύπη» και άλλοι λένε: «Όχι, η λύπη είναι ανώτερη». Αλλά εγώ σας λέω ότι είναι αχώριστες. Μαζί έρχονται και όταν η μια κάθεται μόνη μαζί σας στο τραπέζι, να θυμάστε ότι η άλλη κοιμάται στο κρεββάτι σας».