Ο κήπος του προφήτη

                            

Γράφει η Φοίβη

Διατρέχοντας την ιστορία βρίσκουμε διάφορες σχολές σκέψης όπως τους Πλατωνικούς της Αναγέννησης και τους Ρομαντικούς ποιητές που έχουν ασχοληθεί με την ψυχή. Έχει ενδιαφέρον να δούμε ότι οι συγγραφείς, οι προσανατολισμένοι
στο ζήτημα της ψυχής, έδωσαν έμφαση σε ορισμένα κοινά θέματα. Μεταξύ αυτών είναι η συγγένεια, ο έρως, η θνητότητα, η φαντασία και φυσικά η ομορφιά.

 Σε ένα κόσμο όπου παραμελείται η ψυχή, η ομορφιά μπαίνει τελευταία στον κατάλογο των προτεραιοτήτων. Ο σαφής υπαινιγμός της σύγχρονης σκέψης είναι ότι η τέχνη είναι επουσιώδης τομέας: χωρίς τεχνολογία δεν μπορούμε να ζήσουμε, αλλά χωρίς ομορφιά μπορούμε. Όμως η ψυχή τρέφεται από την ομορφιά. Ό,τι είναι για το σώμα το φαγητό, είναι για την ψυχή η ομορφιά. 

«Και η ομορφιά δεν είναι ανάγκη, αλλά έκσταση», λέει ο προφήτης του Χαλίλ Γκιμπράν. «Δεν είναι ένα στόμα διψασμένο ούτε ένα άδειο χέρι τεντωμένο. Είναι μάλλον μια καρδιά φλεγόμενη και μια ψυχή μαγεμένη. Δεν είναι η εικόνα που θα δείτε η το τραγούδι που θα ακούσετε. Είναι μάλλον μια εικόνα που βλέπετε, παρόλο που κλείνετε τα μάτια σας, κι ένα τραγούδι που ακούτε, παρόλο που κλείνετε τ’αυτιά σας. Δεν είναι χυμός μέσα στον ρυτιδωμένο κορμό ούτε ένα φτερό μαζί με ένα νύχι. Αλλά είναι μάλλον ένας κήπος σ’αιώνια άνθηση κι ένα κοπάδι αγγέλων σ’αιώνια πτήση.

Λαέ της Ορφαλέζης η ομορφιά είναι η ζωή, όταν η ζωή αποκαλύπτει το ιερό της πρόσωπο. Αλλά σεις είστε η ζωή και σεις είστε το πέπλο της. Η ομορφιά είναι η αιωνιότητα που κοιτάζει τον εαυτό της σ’έναν καθρέφτη. Αλλά σεις είστε η αιωνιότητα και σεις είστε ο καθρέφτης».

Ο Miquel de Unamuno, ο οποίος κατανοεί το ωραίο ως αποκάλυψη του αιώνιου και ερμηνεύει την ομορφιά ενός πράγματος ως αποκάλυψη του θείου η αιώνιου χαρακτήρα του, διερωτάται: «Τι από τα δύο συμβαίνει, είναι το αιώνιο, ο αιώνιος χαρακτήρας των πραγμάτων που ξυπνά και φουντώνει την αγάπη μας γι’αυτά η μήπως είναι η αγάπη μας για τα πράγματα που μας αποκαλύπτει το ωραίο, το αιώνιο που υπήρχε μάσα σε αυτά? Δεν είναι μήπως η ομορφιά μια δημιουργία της αγάπης, το ίδιο όπως ο αισθητός κόσμος είναι μια δημιουργία του ενστίκτου της αυτοσυντήρησης και ο υπεραισθητός κόσμος μια δημιουργία του ενστίκτου διαιώνισης και αυτό κατά την ίδια έννοια? Η ομορφιά και μαζί της η αιωνιότητα, δεν είναι άραγε μια δημιουργία της αγάπης?» Ο ίδιος συμπληρώνει ότι : «η υπέρτατη ομορφιά είναι εκείνη της τραγωδίας». Για την ψυχή επομένως η ομορφιά δεν ορίζεται ως η φόρμα που είναι ευχάριστη στην όραση αλλά ως η ποιότητα των πραγμάτων που μας καλεί να την αφομοιώσουμε και να στοχαστούμε. Η ομορφιά βοηθάει την ψυχή με το δικό της περίεργο τρόπο ύπαρξης. Είναι σημαντικό για την ψυχή να βγει από τον αγώνα της καθημερινότητας για να στοχαστεί τις άχρονες και αιώνιες πραγματικότητες. Ένα πράγμα τόσο ελκυστικό που μας απορροφά, δε σημαίνει ότι είναι χαριτωμένο η ευχάριστο. Θα μπορούσε να είναι και άσχημο, κι όμως να καθηλώνει την ψυχή με αυτή την ιδιαίτερη αίσθηση που αφήνει. Ο Τζέϊμς Χίλμαν θεωρεί ότι η ομορφιά για την ψυχή είναι τα πράγματα που επιδεικνύονται στην ατομικότητά τους. Η άποψή του είναι ότι η ομορφιά δε χρειάζεται να είναι χαριτωμένη. Ορισμένα έργα τέχνης δε σου προκαλούν ευχάριστη αίσθηση όταν τα κοιτάζεις κι όμως, το περιεχόμενο και η φόρμα τους εντυπωσιάζουν και δελεάζουν την καρδιά βυθίζοντάς τη στη φαντασία.