Τα Οικονομικά Συστήματα

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας

Οι σύνθετες λέξεις που σχηματίζονται από λήμματα που ανήκουν σε διαφορετικές γλώσσες λέγονται υβριδικές και για πολλούς συνιστούν ετυμολογικό λάθος. Τέτοιες είναι για παράδειγμα εκείνες που περιγράφουν τα κύρια οικονομικά συστήματα της ιστορίας και συνδυάζουν μια

λατινογενή λέξη με την ελληνική κατάληξη -ισμός: ο καπιταλισμός θα έπρεπε να μεταφράζεται ως Κεφαλαιϊσμός, ο κομμουνισμός ως Κοινωτισμός και ο σοσιαλισμός ως Κοινωνισμός. Ενώ και τα τρία διαφέρουν ριζικά ως προς τη θεωρία, στην πράξη αποδείχθηκε ότι οδηγούν σε παρόμοια αποτελέσματα για την κοινωνία.

Η θεωρία των τριών οικονομικών πολιτικών είναι γνωστή και οικεία: ο καπιταλισμός πρεσβεύει την ιδιοκτησία και ελευθερία και ο κομμουνισμός ακριβώς το αντίθετο, ενώ ο σοσιαλισμός πρόκειται για καπιταλισμό με άλλοτε άλλη κρατική παρέμβαση. Στην πράξη όμως, τόσο τα ανωτέρω συστήματα όσο και οποιαδήποτε άλλα έχουν επινοηθεί και εφαρμοστεί, καταλήγουν, μετά από μια σύντομη φάση εξέλιξης, στην επικράτηση λίγων μελών της κοινωνίας που διοικούν τελικά το σύνολο: στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για τον κάτοχο του κεφαλαίου (κυρίως βόρεια Αμερική), στη δεύτερη για το μέλος του κόμματος και στην τρίτη για το διεφθαρμένο σύμπλεγμα κράτους-κεφαλαίου (κυρίως στην Ευρώπη όπως και στη χώρα μας). Επίσης κανένα σύστημα δεν μπορεί να επιδράσει στη διαμόρφωση των βασικών οικονομικών συνθηκών και να αλλάξει προς το καλύτερο την κατανομή του πλούτου προς όφελος της ευρείας μάζας. Για παράδειγμα η Ρωσσία που σε ελάχιστο χρόνο άλλαξε ριζικά θεωρητική βάση, δε διαπίστωσε ιδιαίτερη αλλαγή στη σύνθεση της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας: η μικρή ολιγαρχία που κατείχε τις διοικητικές θέσεις στο κομμουνιστικό κόμμα, την επομένη συνέχισε αυτούσια το ίδιο ακριβώς έργο έχοντας απλά τον πλούτο υπό ατομική ιδιοκτησία. Επίσης ο σοσιαλισμός οδηγεί σε παρόμοια κατάσταση και μάλιστα στο όνομα του απλού λαού.

Αν και φαίνεται ότι τις τελευταίες δεκαετίες ο καπιταλισμός έχει επιβληθεί διεθνώς, στην ουσία εδώ και αιώνες επικρατεί ένα πιο γενικό και καθολικό σύστημα που διέκρινε ήδη ο Πλάτωνας: η Ολιγαρχία. Οχι μόνο στην οικονομία και την πολιτική αλλά και σε κάθε άλλο τομέα, οι ευνοημένοι είναι και θα είναι πάντα λίγοι. Το γεγονός αυτό επιβάλλει η ίδια η φύση καθώς προικίζει τον καθένα με διαφορετικά χαρίσματα που σε συνδυασμό με την τύχη καθορίζουν τη μοίρα του. Η διαφορά όμως της ανωτερώτητας του ανθρώπου συνιστάται στη συνεχή προσπάθεια να γεφυρωθούν αποτελεσματικά οι διαφορές αυτές και μέσα από συγκεκριμένα και δραστικά μέτρα να προκύψει ένα πραγματικά δίκαιο και ανθρωπιστικό σύστημα που να αρμόζει σε αυτήν.