Oι φωτογράφοι της δεκαετίας του 1980 στην Φλώρινα

Χρονογράφημα Λάζος ο Βουνίσιος
Την δεκαετία εκείνη δεν υπήρχαν σε κάθε σπίτι φωτογραφικές μηχανές όπως έχουμε την δυνατότητα σήμερα να φωτογραφίζουμε ακόμη και από κινητά τηλέφωνα. Υπήρξαμε μερικοί τυχεροί που είχαμε φορητή φωτογραφική μηχανή ( κόντακ η
πολαρόιντ) αλλα αυτοί είμασταν η εξαίρεση. Στην πλειονότητα οι περισσότεροι απευθυνόμασταν στους επαγγελματίες φωτογράφους προκειμένου να αποκτήσουμε μία υψηλής ποιότητας φωτογραφική ανάμνηση .
Η φωτογράφιση τότε ήταν μία χρονοβόρα - κοστοβόρα διαδικασία που περιελάμβανε αρχικά την αγορά μίας καλής φωτογραφικής μηχανής, την αγορά φωτοευαίσθητου φίλμ ( τύπου «κασσέτα ή καρούλι» 12 ή 24 στάσεων ) την προσεχτική φωτογράφιση , την εμφάνιση του φίλμ στο φωτογραφείο, και την αγορά των εκτυπωμένων φωτογραφιών Δεν ήσαν λίγες οι περιπτώσεις ερασιτεχνών φωτογράφων που «έκαψαν χιλιόμετρα φωτογραφικού φίλμ» ,διέθεσαν άπειρες ώρες φωτογράφισης , διάβασμα σχετικών με την φωτογραφία βιβλίων , σεβαστή διάθεση χρημάτων για την αγορά εκτύπωση μέχρι να αποκτήσουν μία στοιχειώδη καλή φωτογραφία στο άλμπουμ των αναμνήσεων μας. Στην πορεία η φωτογραφία με την βοήθεια της λέσχης πολιτισμού  φλώρινας , του τμήματος καλλιτεχνικής φωτογραφίας στον Φ.Σ.Φ. Αριστοτέλη - προσφάτως και της φωτογραφικής ομάδος Ροές -εξελίχθηκε σε Τέχνη Αρκετοί εγκατέλειψαν την κλασσική ερασιτεχνική φωτογράφιση και στράφηκαν σε καλλιτεχνικού περιεχομένου φωτογραφίες .
Η ύπαρξη μάλιστα στην Φλώρινα ( 2005) και εργαστηρίου φωτογραφίας του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών ανέβασε τον πήχη της καλλιτεχνικής φωτογράφισης στην Φλώρινα .
Την δεκαετία 1980 - 1990 οι επαγγελματίες φωτογράφοι στεγάζονταν σε ισόγεια καταστήματα στο κέντρο της πόλης Η εμφάνιση - εκτύπωση μιάς φωτογραφίας ήταν χρονοβόρα διαδικασία ώστε ένα αποτυπωμένο είδωλο στο φίλμ να γίνει έντυπη φωτογραφία Οι επαγγελματίες φωτογράφοι μέσα στον σκοτεινό θάλαμο εμφανίσεων με ειδικά μηχανήματα, χημικά υγρά, φωτοευαίσθητα χαρτιά εμφάνιζαν τις φωτογραφίες σε χαρτί. Στην συνέχεια μουσκεμένες σαν ήταν τις κρέμαγαν σε ειδικό πλαίσιο μέχρι να «στεγνώσουν» και να είναι έτοιμες προς πώληση στον πελάτη . Η διαδικασία από την παράδοση του φίλμ μέχρι την παράδοση των φωτογραφιών στο χάρτινο σακουλάκι διαρκούσε (αναλόγως του φόρτου εργασίας στο φωτογραφείο ) από λίγες ώρες έως το αργότερο 3 ημέρες ( Εάν μεσολαβούσε ΣαββατοΚύριακο ίσως και μία εβδομάδα) .Έτσι χομπίστες, οικογένειες , μεμονωμένα άτομα κ.α. αποκτούσαν εκτυπωμενη κάποια στιγμή που έζησαν ,ένα τοπίο , μία εκδήλωση για πάντα προς ανάμνηση η αρχειοθέτηση συνήθως ευχάριστων στιγμών της ζωής τους . Οι φωτογραφίες αποκούσαν ιδιαίτερη αίγλη εάν ήσαν τοποθετημένες  μέσα σε ειδικά φωτοάλμπουμ που πουλούσαν οι επαγγελματίες φωτογράφοι ή ήταν  τοποθετημένες μέσα σε κορνίζες αναλόγων διαστάσεων από τα Φλωρινιώτικα κορνιζάδικα της εποχής του κ.Αποστολίδη η κ.Μούλελη .
Οι επαγγελματίες φωτογράφοι της πόλης καλούνταν , για να αποθανατήσει ο φακός της φωτογραφικής μηχανής τους (αναλόγως της φήμης μα κυρίως της ποιότητας στην δουλειά τους) , σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις ( ομιλίες, δεξιώσεις, χορεσπερίδες, πανηγύρια κ.α. ) η οικογενειακές στιγμές ( γάμοι,αρραβώνες, βαπτίσια, γενέθλια, παιδικά πάρτι κλπ) σε σπίτια .
Υπήρχαν και οι γραφικοί φωτογράφοι στην πλατεία με τα κανόνια με τις ξύλινες φωτοκάμερες στηριζόμενες σε τρίποδες οι οποίοι έβγαζαν μικρών διαστάσεων φωτογραφίες (ασπρόμαυρες) για διαβατήρια, ταυτότητες, άδειες οδήγησης,λοιπά δημόσια έγγραφα ή μία οικογενειακή φωτογράφιση στην πλατεία όπου υπήρχαν τότε πολλά περιστέρια αλλά και περιστερώνας στο περιφραγμένο σήμερα χώρο με τα κανόνια, το μνημείο και τις προτομές ηρώων .Φορούσαν μακριές άσπρες η μπέζ ποδιές και έστεκαν εκεί όπου είναι σήμερα το κατάστημα με τα φημισμένα γλυκά Φλωρίνης της οικ. Βέικου. Σύμφωνα με μία πληροφορία από το βιβλίο του Φλωρινιώτη λαογράφου Δημήτριου Μεκάση,  οι ξύλινες εκείνες φωτογραφικές κάμερες ήταν αποκλειστικά κατασκευασμένες στην Φλώρινα, "Made in Florina" όπως χαρακτηριστικά αναγράφει.
Τα κυριότερα φωτογραφεία που λειτουργουσαν την εποχή εκείνη όσο ενθυμούμαι ήταν το Φώτο Καλίντση ( στην οδό Παύλου Μελά σημ πεζόδρομος) το φωτογραφείο κ. Β.Βογδανίδη ( στην αρχή της οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου απέναντι από το ξενοδοχείο Λύγκος) το Φώτο Κρόνος του κ. Μανιώτη ( σε γωνιακό κατάστημα επι της οδού 25ης Μαρτίου ) το φωτογραφείο Ελέκτρικ Μπλού Στούντιο του κ. Γιάννη Παπαδόπουλου ( στην οδό Βασιλέως Γεωργίου προς την Μητρόπολη) Αργότερα , αν θυμούμαι καλά, άνοιξαν το φωτογραφείο Φωτοδεσμός του κ. Πάρι Βαλαλάκη (επι της οδού Στεφάνου Δραγούμη) και Φωτο Όραμα του κ.Σάββα Παπαδόπουλου . Στην πόλη του Αμυνταίου το μοναδικό φωτογραφείο ήταν το ΦωτοΡοίδη της οικ. Ροίδη όπου λειτουργεί σήμερα με την ονομασία ΦώτοΠρές.
Την βιτρίνα του φωτογραφείου διακοσμούσαν -ως διαφήμιση της δουλειάς-κόπου του φωτογράφου-  συνήθως οι καλύτερες φωτογραφίες που είχε εμφανίσει από γάμους, πρόσωπα γαμπρών και νυφών, όμορφων γυναικών η ανδρών , σπανιότερα τοπία η καλλιτεχνικής υφής φωτογραφίες που είχαν αποθανατήσει. Έτσι προσελκούσαν το ενδιαφέρον των περαστικών - πελατών . Στον χώρο της εισόδου υπήρχε ο πάγκος το ταμείο και τα ράφια εις τα οποία έκθεταν προς πώληση κουτάκια φίλμς τύπου κασσέτα η καρούλι, αναλογικού τύπου φωτογραφικές μηχανές της Κόντακ της Νίκον ή άλλης μάρκας , κουτάκια με φλάς μίας χρήσης, δερμάτινες η υφασμάτινες θήκες για φωτογραφικές μηχανές, μεταλλικούς τρίποδες στήριξης αλλά και διαφόρων διαστάσεων , κορνιζάκια η φωτογραφικά άλμπουμς.
Στα ενδότερα υπήρχε πίσω από ένα διαχωριστικό από νοβοπάν ή πανινο παραβάν,  το στούντιο , ένας ειδικός χώρος φωτογραφίσεων νεονύμφων με ειδικό φωτισμό .Στον τοίχο υπήρχε ταπετσαρία ή κάποιο νοβοπάν με γιγαντοαφίσα που απεικόνιζε μία εξωτική παραλία , ένα ρομαντικό ηλιοβασίλεμα, κάποιο γενικά ευχάριστο φόντο για να πλαισιώσει την φωτογράφιση του γάμου .Σε κάποια φωτογραφεία υπήρχε για το λεγόμενο «μπάκράουντ»  χρωματικό υπόβαθρο για κοντράστ αντίθεση ένα δυνατό η ελαφρότερο απαλό χρώμα ώστε να αποδώσει μεγαλύτερη αίγλη  η φωτογένια στο νεόνυμφο ζευγάρι κατά την φωτογράφιση. Εκεί συνήθως αποθανάτιζαν τις πρώτες όμορφες στιγμές του γαμήλιου βίου τους τα νεόνυμφα ζευγάρια μετά την στέψη στην εκκλησία, ή διάφοροι υποψήφιοι πολιτικοί κατά την διάρκεια του προεκλογικου τους αγώνα.
Στο βάθος του φωτογραφείου ή σε πατάρι εάν διέθετε , υπήρχε ο σκοτεινός θάλαμος εμφανίσεων , το εμφανηστήριο, εις το οποίο η είσοδος στους πελάτες απαγορεύονταν αυστηρά Εκεί μέσα γινόταν η διαδικασία εμφάνισης του φωτογραφικου ειδώλου από το φίλμ, στο φωτοευαίσθητο φωτογραφικό χαρτί .Εκεί ήταν το εργαστήριο του φωτογράφου όπου με τις πρωτόγονες διεργασίες για τα σημερινά δεδομένα της ψηφιακής μας εποχής, εμφάνιζε η διόρθωνε τις ασπρόμαυρες αργότερα έγχρωμες φωτογραφίες για να τις παραδώσει έγκαιρα στους πελάτες του.
Οι επαγγελματίες φωτογράφοι ποτέ δεν είχαν σταθερό ωράριο. Δούλευαν σχεδόν 7 ημέρες την εβδομάδα για να καλύψουν τις ανάγκες των πελατών.Τις Κυριακές , στις επίσημες αργίες , στις παρελάσεις δούλευαν περισσότερο . "Εφημέρευαν η διανυχτέρευαν " πάντα , θα λέγαμε σύμφωνα με την ιατρική ορολογία.
Οι φωτογράφοι των παρελάσεων Τα χρόνια εκείνα , πιτσιρικάδες τότε, όταν κάμναμε παρέλαση είτε ως μαθητιώσα νεολαία είτε πιο πρίν σαν προσκοπάκια ενθυμούμαι τους φωτογράφους των παρελάσεων. Από νωρίς έπιαναν θέση στο ύψος της κεντρικής πλατείας Λοχαγού Μόδη ( εκεί όπου είναι σήμερα τα τραπεζοκαθίσματα των σημερινών φραπετέριων ) σε κάποιο σημείο (πάντα κοντα στους επισήμους)  για να φωτογραφίσουν όλα τα πεζοπόρα ενίοτε και μηχανοκίνητα τμήματα της μαθητικής -στρατιωτικής παρελάσεως
Μερικές φορές έμπαιναν μέσα στο χώρο της παρελάσεως για να φωτογραφίσουν κεντραρισμένα τον σημαιοφόρο,τους παραστάτες, είτε στέκονταν κοντά στο πεζοδρόμιο για μία πλαγια ανφάς πλαινή φωτογράφιση όλου του πεζοπόρου τμήματος της παρέλασης. Δεν παρέλειπαν να φωτογραφίζουν και τους διάφορους επισήμους που στέκονταν στην εξέδρα η τους αναπήρους πολέμου που κάθονταν πλάι στην μπάντα του δήμου. Προηγουμένως φωτογράφιζαν τους σημαιοφόρους η επισήμους κατά την τελετή κατάθεσης στεφάνων στο μνημείο ηρώων ( στην πλατεία με τα κανόνια)
Με το πέρας της παρελάσεως όποιος ήθελε έβγαινε μία οικογενειακή , προσωπική η παρείστικη φωτογραφία με τον σημαιοφόρο η το παιδί της οικογένειας που έκαμνε παρέλαση . Η δουλειά του επαγγελματία φωτογράφου δεν τελείωνε αλλα άρχιζε με το τέλος της κάθε παρελάσεως, κοσμικής η πολιτιστικής εκδήλωσης. Έκαμνε έναν άτυπο αγώνα εργασίας ώστε αν όχι αυθημερών αλλα το αργότερο την επομενη πρώτος να επικολλήσει στο εσωτερικό του υαλοπίνακα της πόρτας η της βιτρίνας του φωτογραφείου τις δεκάδες φωτογραφίες που είχε αποθανατήσει - επεξεργαστεί - εμφανίσει στο φωτογραφικό του εργαστήριο προκειμένου να τις πουλήσει στους ενδιαφερόμενους  πελάτες του.
Όπως πρό 6ετίας μου διηγόταν ο αείμνηστος φίλος , επαγγελματίας φωτογράφος της Φλώρινας, κ.Λάζαρος Καλίντσης πολλές φορές τις Κυριακές έτρεχε για να καλύψει φωτογραφικά μέχρι 2 γάμους στην πόλη .Τα χρονικά όρια , οι απαιτήσεις των νεόνυφων ασφυκτικοί κι αυτός με την φωτογραφική μηχανή και λοιπά σύνεργα της δουλειάς του μόλις προλαβε να τους καλύψει ...Παλιότερα με ένα μοτοποδήλατο τύπου "ζούνταπ" μαζί με τον πατέρα του Νικόλα Καλίντση πήγαινε για να φωτογραφίσει γάμους και  στα χωριά Σε έναν γάμο θυμάμαι ένα Αυγουστιάτικο πρωινό με είχε πάρει για βοηθό του Όποτε έβρισκε ελεύθερο χρόνο φωτογράφιζε τις ομορφιές της Φλώρινας .
Φωτογραφίες του αειμνήστου φίλου Λάζαρου Καλίντση επιλέχθηκαν κάποτε για την τουριστική προβολή της περιοχής - σύνταξη λευκώματος από την τότε Νομαρχία Κάποια . Χριστούγεννα της αξέχαστης εκείνης δεκαετίας έντυσε ένα ευτραφές παιδί ως Αγιο Βασίλη πήρε ένα τετράτροχο αμαξίδιο , κάρο το λέγαμε , και έβγαζε οικογενειακές φωτογραφίες στην κεντρική διασταύρωση των οδών Παύλου Μελά -Μεγάλου Αλεξάνδρου- Στεφάνου Δραγούμη -25ης Μαρτίου.Έναντι σχετικου αντιτίμου «έβγαζε» με μία πολαρόιντ φωτογραφικήγ μηχανή , οικογενειακές φωτογραφίες μικρών παιδιών δίπλα στον ενδενδυμένο Αγιο Βασίλη και στην φάτνη
Υπήρχε την δεκαετία εκείνη και ένας πλανόδιος φωτογράφος Πέραν απο τους φωτογράφους με τρίποδες στην πλατεία με τα κανόνια υπήρχε και ο  γνωστός φωτογράφος στους παλιούς Φλωρινιώτες  με το ψευδόνυμο «Φώτο Μάκης» ο οποίος γύρναγε μέρα νύχτα στην Φλώρινα η στις διάφορες εμποροπανηγύρεις με μία φωτογραγραφική μηχανή κρεμασμένη στο λαιμό του .Μεροκαματιάρης επαγγελματίας φωτογράφιζε επι τόπου όποιον επιθυμούσε μία αναμνηστική φωτογραφία. Η εμφάνιση των φωτογραφιών του γινόταν στο φωτογραφείο του κ. Β.Βογδανίδη . Στον ίδιο πληρώναμε την φωτογράφιση και την φωτογραφία την παραλαμβάναμε συνήθως την επόμενη ημέρα. Δούλευε μέρα αλλα και νύχτα Ήταν θα έλεγα ένας Street Photographer ( Φωτογράφος Δρόμου) όπως λένε οι σημερινοί μοντέρνοι . Φωτογράφιζε κατα παραγγελίαν παρέες ή ζευγαράκια που ήθελαν μία ανάμνηση από τις ξέγνοιαστες στιγμές της διασκέδασης των στα νυχτερινά ή οικογενειακά κέντρα, στις φραπετέριες , στις ντισκοτέκ , στα μπουζούκια, στις ταβέρνες, στα πατσατζίδικα και λοιπά ξενυχτάδικα της πόλης .
Υπήρχε και μία ειδική θα έλεγα κατηγορία επαγγελματιών η ημιερασιτεχνών φωτογράφων . Οι "φωτογράφοι υψηλών προσώπων" , όπως τους έχω ονομάσει, οι οποίοι επιλέγονταν για την φωτογραφική κάλυψη σημαντικών γεγονότων στην φλώρινα - μετέπειτα δημοσίευση φωτογραφιών τους στα φωτορεπορτάζ - κοσμικές σελίδες του τοπικού ημερησίου η εβδομαδιαίου τύπου. Ένας εξ αυτών που ενθυμούμαι ήταν ο αείμνηστος «τικτάκ» της Φλώρινας του 1980 ο οποίος μάλιστα ένα απόγευμα μου έδειξε ένα άλμπουμ με σπάνιες φωτογραφίες από την έλευση του Ανδρέα Παπανδρέου και της Δήμητρας Λιάνη στις Πρέσπες και στην Φλώρινα αλλά και φωτογραφίες κι άλλων επιφανών προσωπικοτήτων της εποχής εκείνης που είχαν έρθει στην περιοχή μας .
Με την έλευση των νέων τεχνολογιών στην εικόνα και στον ήχο η εικόνα των φωτογραφείων της Φλώρινας άλλαξε. Ορισμένα φωτογραφεία «πάντρεψαν» θα έλεγα την κλασσική φωτογραφία με την εικονοηχοληψία - βιντεοσκόπιση- Λειτουργούσαν ώς φωτογραφεία και βιντεοκλαμπάδικα ταυτοχρόνως. Την πρώτη συκευή βίντεο την έφερε στην Φλώρινα από τον Καναδά ο αείμνηστος επαγγελματίας φωτογράφος Λάζαρος Καλίντσης τα έτη 1980-1982. Αρχικά ενοίκιαζε βιντεοκασσέτες και βιντεοοσκοπούσε μέσα  στο φωτοστούντιο του .Την εποχή που έφερε το πρώτο βίντεο ο Λάζαρος Καλίτζης στην Φλώρινα όλοι νοικιάζαν βιντεοκασσέτες για το σπίτι η διεξάγονταν άτυπες προβολές σινεμά απο συσκευές βίντεο στις φραπετέριες της εποχής (συνήθως μεσημέρι προς απόγευμα ή νυχτερινές ώρες)  . Νωρίτερα η ταυτόχρονα συσκευή βίντεο είχε κι μία ρόκ μπυραρία το "Σαβόι" απέναντι από το κτίριο του Οτέ ( οδός Τυρνόβου) Σήμερα το μοναδικό φωτογραφείο και κατάστημα ενοικιάσεως - αγοράς βίντεο ( DVD )είναι του κ.Παπαδόπουλου Ιωάννη ( Ελέκτρικ Μπλού Στούντιο) πλησίον δημοτικής αγοράς και ένα άλλο που δεν είναι φωτογραφείο , το υποκατάστημα της αλυσίδας Σέβεν Βίντεο στην διασταύρωση σε ΄γωνιακό κατάστημα της συμβολής των οδών Καστρισιανάκη με Σαρανταπόρου κάτω από το νέο πάρκο στην Φλώρινα.
Την δεκαετία εκείνη και μετά όλοι οι επαγγελματίες φωτογράφοι εναρμονισμένοι στις νέες τεχνολογίες κάθε εποχής βιντεοσκοπούν και φωτογραφίζουν κατά παραγγελίαν όλες τις εκδηλώσεις των ανθρώπων στην Φλώρινα.
Σήμερα ο καθένας έχει μία ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, μία βιντεοκάμερα ένα κινητό τελευταίας τεχνολογίας υψηλής ευκρίνειας εικόνας και ήχου και φωτο-βιντεοσκοπεί ότι «τραβάει η ψυχή» του. Παρελθόν ξεχασμένες αναμνήσεις στο χρονοντούλαπο της φωτογραφικής ιστορίας οι χρονοβόρες διαδικασίες εμφάνισης , ρετουσαρίσματος, οι ατέλειωτες ώρες στα εμφανηστήρια, τα αμέτρητα φίλμς ...
Η επέλαση της ψηφιακής επανάστασης το 2000 έδωσε στον καθένα τις δυνατότητες μίας τέλειας φωτογράφισης . Έγινε προσιτή η φωτογράφιση στον καθένα μα οι επαγγελματικές αναλογικές φωτογραφίες παραμένουν σταθερά στην προτίμηση όσων θέλουν μία ανωτέρου επιπέδου ποιοτικής φωτογράφισης για τον γάμο η τις όποιες του δραστηριότητες. Για όλους εμάς τους ερασιτέχνες εραστές της κλασσικής φωτογραφίας σήμερα στην ψηφιακή εποχή μας τα ενθυμήματα της δεκαετίας εκείνης αποτελούν μεν ανάμνηση αλλά και οδηγό για την πορεία της φωτογραφίας στην μικρή πόλη μας ....

YΓ.
Το παρόν χρονογράφημα το αφιερώνω εις Μνήμη στον αείμνηστο Φλωρινιώτη επαγγελματία φωτογράφο και φίλο κ.Λάζαρο Καλίτση που έφυγε απο κοντά μας πρίν 6 χρόνια.....
πηγή: http://vounisios.pblogs.gr/2016/03/oi-fwtografoi-ths-dekaetias-toy-1980-sthn-flwrina.html