Οι μοτοσυκλέτες στη Φλώρινα (Μέρος 1ο)

Το αφιερώνω στον αείμνηστο επισκευαστή μοτοσικλετών…τον ΣΙΛΑ.

Σύμφωνα με ενθυμήματα παλαιοτέρων οι πρώτες μοτοσικλέτες μαζικής κατασκευής οι οποίες έκαναν την εμφάνιση τους στην Φλώρινα ήταν την περίοδο της Γερμανο-βουλγάρικης κατοχής. Περίπολα του Γερμανικού στρατού υπο την συνοδεία 

μοτοσικλετών αλλά και η εμφάνιση Βουλγάρων συμμάχων τους (Αύγουστος 1942) ήταν οι πρώτες παρουσίες μοτοσικλετών στην πόλη. Κυριότερος τύπος μοτοσικλέτας ήταν η BMW R1 με το γνωστό «καλάθι» για τον συνοδηγό αξιωματικό ή στρατιώτη. Μετά την απελευθέρωση της πόλης (1944) από τα ναζιστικά Γερμανο-βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής οι Έλληνες μάζεψαν και αξιοποίησαν με κατάλληλες μετατροπές ότι μοτοσικλέτες άφησαν πίσω τους οι Γερμανοί πάνω στην βιαστική φυγή τους για τις ανάγκες μετακινήσεων τους.

Στα μεταπολεμικά χρόνια μοτοσικλέτες μεγάλου κυβισμού είχε η αστυνομία και αργότερα μοτοποδήλατα στα ελληνικά ταχυδρομεία. Στην αστυνομία (πόλεων) χρησίμευαν για περιπολία, για περιφρούρηση της ασφάλειας ειρήνης και δημοσίας τάξεως, για συνοδεία υψηλών προσώπων (Βασιλείς, δικτάτορες, πρωθυπουργούς, υπουργούς κλπ) η ανάγκες παρελάσεων της Ελληνικής Αστυνομίας.  Στον στρατό της περιοχής ο αριθμός των μοτοσικλετών ήταν περιορισμένων λόγω της υπάρξεως ιππικού λόχου στο στρατόπεδο πεζικού της πόλης. Γύρω στα μέσα της δεκαετίας του ΄50 ιδρύθηκε ο πρώτος όμιλος μοτοσικλετιστών Οι περισσότεροι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών μετακινιόντουσαν με αστικά Κτελ, με το τραίνο, με τα λιγοστά ταξί,  ή μετέφεραν τα αγροτικά προϊόντα τους με τα γαϊδουράκια ή με τα μουλάρια για ανάγκες των αγροτικών ή ξυλοκοπτικών εργασιών τους όπως γίνεται αλλά σε περιορισμένη έκταση σήμερα.

Το 1960 εμφανίσθηκαν  οι πρώτες ολοκαίνουργιες μαζικής κατασκευής μοτοσικλέτες (BMW, BSA, NORTON, HOREX, MATCHLESS MOTOGUZZI). Λίγοι ήταν οι τυχεροί που τις οδήγησαν τότε. Τήν δεκαετία εκείνη (και μετά) ο Φλωρινιώτης άρχισε να οδηγεί χαμηλού κυβισμού δίχρονες μοτοσικλέτες ή μοτοποδήλατα Γερμανικής κυρίως κατασκευής (οι γνωστές Φλωρέτες, τα ζούνταπ, τα σαξ, τα κρέιντρλερς) ως νεοεισερχόμενο «δώρο» -είδηση από του Φλωρινιώτες μετανάστες στην Γερμανία. Αργότερα γνώρισαν τις πρώτες θρυλικές Ιταλικές βέσπες της Piaggio. Οι  αναβάτες των δεν ήταν απαραίτητα κάτοικοι της πόλης αλλά και των κάτοικοι πέριξ αγροτικών κοινοτήτων. Εναν εκ των πρώτων μοτοσικλετών (υπερήλιξ σήμερα) τον συνάντησα πρίν πεντε χρόνια να οδηγεί την καλοδιατηρημένη Φλωρέτα του, στον επαρχιακό δρόμο από Άνω Καλλινίκη προς Φλώρινα!.

Από το 1970 και μετά άνθιση στην Φλώρινα παρουσίαζε το επάγγελμα του μηχανικού- πωλητή μοτοσικλετών ή επισκευαστή μοτοποδηλάτων-ποδηλάτων  αντικαθιστώντας σταδιακά τα επαγγέλματα του σαμαροποιού, του πεταλωτή και του ζωέμπορα. Γνωστές οικογένειες ή μεμονωμένοι μηχανικοί δραστηριοποιηθήκαν στον χώρο την περίοδο αυτή.

Το 1970 μέχρι 1980 στους δρόμους της πόλης κυκλοφορούσαν και Ελληνικής κατασκευής παρακαλώ μικρές μοτοσικλέτες - μοτοποδήλατα ακόμη και τρίκυκλα μικρά αυτοκίνητα της ΜΕΒΕΑ Το τελευταίο μοντέλο μαζικής παραγωγής ήταν το γνωστό ¨μέγκο 50κκ. Το εργοστάσιο κατασκευής ήταν  κάπου στην Καρδίτσα αν δεν κάνω λάθος. Κυριαρχία είχαν τα γερμανικά δίχρονα 50 κκ μηχανάκια και οι Ιταλικές βέσπες της piaggio, αντιπροσωπεία της οποίας είχε γνωστός κλειδαράς στην πόλη μέχρι πριν λίγα χρόνια στην οδό Παύλου Μελά (σημ κεντρικό πεζόδρομο). Ο ίδιος θυμάμαι  οδηγούσε πάντα ένα κίτρινο τρίκυκλο με ενσωματωμένη καρότσα. Στα ΕΛ.ΤΑ της πόλης οδηγούσαν  οι ταχυδρόμοι για την διανομή των επιστολών μικρά μοτοποδήλατα η εκκίνηση των οποίων γινόταν με πηδάλια και όχι με μανιβέλα ποσώς μάλλον με την σημερινή ηλεκτρική μίζα. Τα θυμάμαι παρκαρισμένα, σαν να ήταν χθές, στην είσοδο του σημερινού κτηρίου του Ε.Β.Ε. Φλώρινας.

Τέλη της δεκαετίας του 1970 με αρχές του 1980 και για δέκα περίπου χρόνια άρχισε στην αγορά η μαζική εισβολή ολοκαίνουργιων μοτοσικλετών από την χώρα του ανατέλλοντος ηλίου -την Ιαπωνία. Οι τότε πωλητές πουλούσαν τις νεοεισερχόμενες μάρκες της HONDA και της YAMAHA  Η  SUZUKI (λιγότερο η KAWASAKI) δεν έτυχαν θερμής υποδοχής.

1980 - 1990 Την δεκαετία εκείνη η μόδα της εποχής, οι ταινίες στα σινεμά- πρώτα βιντεοκλάμπ, η ρόκ μουσική δημιούργησαν το κατάλληλο υπόστρωμα για την μαζική αγάπη προς τις μοτοσικλέτες. Ταινίες ελληνικές όπως Καμικάζι αγάπη μου, ρόδα τσάντα και κοπάνα, άγρια νιάτα,  η στροφή, τα τσακάλια, οι χούλιγκαν με πρωταγωνιστή τον Στάθη Ψάλτη, Καίτη Φίνου, Πάνο Μιχαλόπουλο Σταμάτη Γαρδέλη. Ξένες κινηματογραφικές ταινίες με τον Έλβις Πρίσλευ, τον άρλον Μπάρντον, τον Χένρι Φόντα (Εasy Rider) Σταλόνε (ROCKY RAMBO) Ζβατσενέικερ (Terminator) Tόμ Κρούζ (Top Gun) κ.α. Ρόκ ακούσματα Βασίλης Παπακωνσταντίνου (ο κουρσάρος)  Motorhead κ.α. Ειδικά περιοδικά όπως το μοτοσπόρ και οι 2τροχοί  ¨Όλα αυτά συνέβαλαν ώστε ο κόσμος της γενιά μου,  να στρέψει το ενδιαφέρον του προς τις μοτοσικλέτες. Ναί ομολογώ υπήρχε η κατάλληλη βιομηχανική προπαγάνδα εκ της οποίας φάγαν ψωμί πολλοί επαγγελματίες στον χώρο

Αγαπημένη διαδρομή και προορισμός κάθε μοτοσικλετιστή (ακόμη και σήμερα) ήταν  ο δρόμος Φλώρινα Βίγλα Πρέσπες όπως και μεμονωμένοι δασικοί δρόμοι στον ορεινό όγκο της Φλώρινας με το πλούσιο φυσικό κάλλος στα πέριξ βουνά ή χωμάτινες διαδρομές στους κάμπους. Τα καλοκαίρια παρέες των 10 ατόμων μαζευόμασταν και με τις μοτοσικλέτες πηγαίναμε εκδρομές για κολύμπι στις Πρέσπες ή στον Άγιο Παντελεήμονα (λίμνη Βεγορίτιδα Αμύνταιου), για βόλτες σε πανηγύρια στα χωριά η τριγυρνούσαμε στην πόλη κάμνοντας διάφορα «ακροβατικά νούμερα» Η άγνοια της εφηβίας. Δέν ήταν λίγες οι περιπτώσεις παράνομων οδηγών χωρίς δίπλωμα.. Το «μάθημα» το παίρναμε στα μπλόκα της τροχαίας ή στις πρώτες βοήθειες του νοσοκομείου. Την περίοδο εκείνη έκανε την εμφάνιση του το μοτοποδήλατο της Honda c-50 το γνωστό «παπάκι» το οποίο έγινε ανάρπαστο. Ήταν ο κύριος ανταγωνιστής της Ιταλικής Βέσπας. Η «μάχη της μοτοσικλέτας» δεν σταμάτησε εκεί. Ο ανταγωνισμός οδήγησε τους κατασκευαστές να ξεχάσουν τα προνομιακά μονοπώλια τους ώστε να επινοήσουν διάφορους τύπους μεγαλύτερης ιπποδύναμης κυβισμού τεχνολογικών λύσεων. Μοντέλα ή παραλλαγές μοτοσυκλετών για κάθε απαίτηση.

Μοτοσικλέτες δίχρονες ή τετράχρονες μοτοκρός (χωμάτινων αγώνων διαδρομών) και εντούρο (μικτής χρήσης ασφάλτινων χωμάτινων διαδρομών) έγιναν μπέστ σέλερ όπως η Honda xr500 xl 185 250 600κκ Yamaha xt550 dt200 It250. Αγωνιστικές μεγάλου κυβισμού όπως η πρώτη 1100 κκ στην Φλώρινα SUZUKI KATANA 1100 S η οποία έγινε «θρύλος» σημείο αναφοράς στην περιοχή. Παρέες κυρίως παιδιά από την κοινότητα Σκοπιά Φλώρινας οδηγούσαν ανα ομάδες τις λεγόμενες τουριστικές (ψευτο-) τσόπερ HONDA CM 200 250 400 T  με χαρακτηριστική άνετη σέλα, αρχοντιά στην οδήγηση, ιδανική για μεγάλα ταξίδια χωρίς να κουράζει. Κυκλοφόρησαν αρκετές Ιταλικές μοτο (Βeta Μotogyzzi Fantic motor) και μία Ισπανική Bultaco. Η προσπάθεια για turbo κινητήρες σε μοτοσυκλέτες την εποχή εκείνη δεν βρήκε απήχηση στην Φλώρινα αλλα και γενικότερα.

1990-2000 κυριάρχησαν στους δρόμους της πόλης Ιαπωνικές μότο. Οι Γερμανικές χαμηλού κυβισμού άρχισαν σιγά σιγά να αραιώνουν.Έκλειναν οι μοτοβιομηχανίες της κρέιντλερ της σάξ κλπ Οι bmw μεγάλου κυβισμού άκομψες βαρειές χοντροκομμένες μα κυρίως απρόσιτα  πανάκριβες δεν ήταν στην προτίμηση των μοτοσυκλετιστών της πόλης. Αρκετοί ανακατασκεύαζαν κλασσικές αντίκες bmw Την εμφάνιση τους έκαναν μεμονωμένα μερικές harley davinson Απεναντίας νέες μάρκες μότο βορειοευρωπαίων και ιταλών έκαναν δυναμική εμφάνιση όπως η KTM HUQSVARNA με μοτοκρός ή εντούρο μοντέλα Αξιοσημείωτη ήταν  η μετεξέλιξη των  ιαπωνικών εντουρο τουρισμού  ή αγωνιστικού τύπου μεσαίου προς μεγάλου κυβισμού μοτοσικλέτες όπως της Honda transalp και Yamaha Tenere σε διάφορες εκδόσεις.

2000-2010 Ο κυλινδρισμός και οι επιδόσεις των νέων μοτοσικλετών άγγιξαν «αυτοκινητιστικά» αγωνιστικά επίπεδα f1 όπως η suzyki hayabuza 1400 κκ. Kawasaki 1500 κκ.με αστρονομικές ταχύτητες μέχρι χθές που άγγιξαν τα 315 χλμ ανα ώρα!  Οι δρόμοι πλυμμήρησαν από  τα σκούτερ ή χαμηλού κυβισμού μηχανάκια λόγω ευκολίας οδήγησης και χαμηλού κόστους αγοράς συντήρησης. Τα τελευταία χρόνια έκαναν την εμφάνιση τους μικρά σκούτερ ή παπάκια Κινέζικης κατασκευής αντιγράφοντας τα Ιαπωνικά τα οποία έγιναν ανάρπαστα από μικρούς και μεγάλους λόγω χαμηλού κόστους για αναβάτες χαμηλών απαιτήσεων (ίσα ίσα να σου γίνει η δουλειά)

2012 Σήμερα στην πόλη υπάρχουν 4 με 5 εκθέσεις συνεργεία μοτοσικλετών, ο δε αριθμός των κυκλοφορούντων μοτοσυκλετών αγγίζει τις 3000 -4000. Υπάρχει όμιλος μοτοσυκλετών Φλώρινα μέλος της ΜΟΤΟΕ  Παλαιότερα υπήρχε και σύλλογος μοτοσυκλετών (1984) όπου κάμναμε προπονήσεις στο αεροδρόμιο της πόλης. Στην ευρύτερη περιοχή της Φλώρινας διοργανόνονται σχεδόν κάθε χρόνο αγώνες μότο κρός.

Το «εργαλείο» στην δουλειά

Διαχρονικά η μοτοσυκλέτα ή το μοτοποδήλατο στην φλώρινα πέραν από ένα απλό μικρό μεταφορικό μέσο αποτέλεσε και αποτελεί  σημαντικό «εργαλείο» δουλειάς για πολλούς επαγγελματίες. Χαρακτηριστικές οι κάτωθι περιπτώσεις.
Ο παγωτατζής

Ένας «θρυλικός» επαγγελματίας μοτοσυκλετιστής ήταν ο κ. Πέτρου με το γνωστό στους παλιούς Φλωρινιώτες παρατσούκλι.. Κυκλοφορούσε στις γειτονιές της Φλώρινας με μία τροποποιημένη γερμανική bmw του 41 και πουλούσε το φημισμένο μέχρι σήμερα παγωτό κασάτο και χωνάκι. Στήν  θέση όπου είχαν οι γερμανοί το «καλάθι» είχε ένα ειδικό ψυγείο με τα παγωτά.

Ο φούρναρης

Με ένα MEBEA τρίκυκλο μηχανάκι πουλούσε στα Γυμνάσια και Λύκεια κουλούρια και «ανάμεικτο» σάντουιτς με σαλάμι σκορδάτο και κασέρι.Το οδηγούσε από την δεκαετία του 70 μέχρι την δεκαετία του 90 που συνταξιοδοτήθηκε.

Ο πωλητής υγραερίου

Με μία βέσπα ή ένα σκούτερ (ακόμη και σήμερα) πουλάει φιάλες υγραερίου σε σπίτια ή καταστήματα τις κρύες ημέρες- νύχτες  του 8μηνου Φλωρινιώτικου χειμώνα

Ο ταχυδιανομένας

Εμφανίσθηκε την δεκαετία του 90 με 2000 και μεταφέρει επιστολές σε γραφεία καταστήματα ή σπίτια, μοιράζει πακέτα έτοιμου φαγητου οδηγόντας συνήθως ένα «παπάκι με ειδικό κουτί για τα πακέτα στην πίσω θέση του συνοδηγού.

Ο κλειδαράς

Με ένα τρίκυκλο όπως πήγαινε σε χρόνο μηδέν και άνοιγε τις πόρτες των νοικοκυραίων που είχαν ξεχάσει τα κλειδιά μέσα στο σπίτι. Οδηγούσε πάντα τρίκυκλο μηχανάκι της piaggio και είχε το κατάστημα του στον κεντρικό πεζόδρομο της Φλώρινα.

Οι ακροβάτες

Σποραδικά εμφανίζονταν στα τσίρκο ή στα περιοδεύοντα λούνα πάρκ και οι ακροβάτες μοτοσυκλετιστές όπου μέσα σε έναν ειδικό χώρο, το «βαρέλι», ένας, δύο ή περισσότεροι ακροβάτες μοτοσυκλετιστές στροβιλίζονταν με τις μοτοσυκλέτες τους  μέσα σε αυτό προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα στους θεατές.

Η «κοινωνικοποίηση» των Ελλήνων μοτοσικλετιστών.

Από την εποχή του Μ.Ο.Β.Ε. οι οποίοι κάμναν παρέλαση με λευκή ενδυμασία και κράνος την 25η Μαρτίου προς τιμή των 8 αγγελιοφόρων μοτοσικλετιστών στο μέτωπο του 1940 , μέχρι σήμερα η αγάπη για την  μοτοσικλέτα ένωνε τους ανθρώπους Σήμερα υπάρχουν σχεδόν σε κάθε πόλη όμιλοι μοτοσικλετιστών όπως και στην Φλώρινα. Στήν Αθήνα υπάρχει η ΜΟΤΕ και το αγωνιστικό τμήμα της που διοργανώνει εκδρομές σε όλη την Ελλάδα. Μέχρι και σύλλογος αγανακτισμένων μοτοσυκλετιστών υπάρχει ο οποίος διοργανώνει μεγαλειώδη συλλαλητήρια διαμαρτυρίας για τα δικαιώματα των Ελλήνων μοτοσικλετιστών. Υπάρχουν και «θεματικοί» συλλογοι μοτο της Harley Davidson της Vespa συλλεκτικής BMW k.a. με σκοπό πέραν των αγώνων ή εκδρομών και για την ανταλλαγή ιδεών, εμπειριών ακόμη και στην αναζήτηση ανταλλακτικών. Στην κοινωνικοποίηση των μοτοσικλετιστών συνέβαλαν αρχικά εφημερίδες ή τα ειδικά περιοδικά μοτοσικλέτυα μα κυρίως τα τελευταία χρόνια το διαδίκτυο.

«Ο μηχανόβιος.- ο εραστής της μοτοσικλέτας».

Αυτός που οδηγάει αγαπάει σε όλη του την ζωή την μοτοσυκλέτα και δεν την αποχωρίζεται με τίποτα Μία λέξη που υιοθετήθηκε την δεκαετία του 80. Αρχικά είχε μία ας πούμε «περιθωριακή» εννοιολογική σημασία αλλά αργότερα εδραιώθηκε στην συνείδηση του κόσμου της μοτοσυκλέτας ως ένα ρομαντικό βίωμα, μιας αγάπης για τις μοτοσικλέτες (μηχανές).

«όσες μοτοσικλέτες καβάλησα μέχρι σήμερα, όσα χρόνια κι εάν πέρασαν η μοτοσικλέτα μου ποτέ δεν γέρασε στα ατελείωτα μακρινά ταξίδια»

Λάζος ο Βουνίσιος