Το σπάνιο "όξινον ύδωρ" της Λυγκηστίδος

Πολλά παράξενα φυσικά φαινόμενα συνέβαιναν στον αρχαίο κόσμο. Ένα από αυτά και στην περιοχή μας, την Λυγκηστίδα, που έγινε γνωστή από μια παράξενη πηγή με ξινό νερό, το οποίο όποιος το έπινε μεθούσε σαν να είχε πιει κρασί. Αναφέρεται λοιπόν στα παράδοξα του Βατικανού: «Θεόπομπος εν Λυγκηστές φησίν τι είναι ύδωρ οξύ, ο τους πίνοντας μεθύσκει», το οποίο σημαίνει: 

«Ο Θεόπομπος αναφέρει, ότι στην χώρα των Λυγκηστών υπάρχει μια πηγή με νερό ξινό, το οποίο μεθά αυτούς που το πίνουν». Κάπου άλλου στα παράδοξα αναφέρεται το ίδιο: «Εν Λυγκηστές κρήνη εστίν, αφ ης εάν τις πιή μεθύσκεται». Αυτά αναφέρονται στα παράδοξα του αρχαίου ελληνικού κόσμου, σχετικά με μια πηγή στην Λυγκηστίδα που το νερό της ήταν ξινό και μεθούσε αυτούς που το έπιναν.

Αλλά και ο Αθήναιος αναφέρει: «Θεόπομπος δε φησί περί τον Εριγώνα ποταμόν οξύ είναι ύδωρ και τους πίνοντας μεθύσκεσθαι, καθά και τους τον οίνον», που σημαίνει: «Ο Θεόπομπος αναφέρει ότι κοντά στον Εριγώνα ποταμό, υπάρχει ξινό νερό, που μεθάει αυτούς που το πίνουν, όπως μεθάνε από το κρασί». Όλα τα παραπάνω αναφέρονται στον Θεόπομπο, αρχαίο Έλληνα συγγραφέα, ο οποίος έγραψε πολλά για την Μακεδονία και για τον Φίλιππο τον Β΄ και μάλιστα το έργο του το ονόμασε «Φιλιππικά» αντί «Μακεδονικά», επειδή ζούσε στην αυλή του Φιλίππου και θαύμαζε τον μεγάλο ηγέτη. Από το έργο του Θεόπομπου σώθηκαν μόνο μερικά αποσπάσματα.

Για την συγκεκριμένη πηγή γράφει και ο Αριστοτέλης στα «Μετεωρολογικά»: «Έστι δε και περί Λύγκον κρήνη τις ύδατος οξέος», που σημαίνει: «Υπάρχει στην Λύγκο μια βρύση της οποίας το νερό είναι ξινό».

Πρόκειται για κάποιο μεταλλικό νερό με τέτοια συστατικά, που όποιος το έπινε ζαλιζόταν και μεθούσε. Που όμως βρισκόταν αυτή η πηγή; Βέβαιο είναι ότι δεν πρόκειται για το γνωστό Ξινό Νερό, της περιοχής Αμυνταίου, καθώς η περιοχή αυτή βρισκόταν στην Εορδαία. Επομένως η πηγή αυτή βρισκόταν στον κάμπο της Φλώρινας ή στον κάμπο του Μοναστηρίου, καθώς όλα τα ποτάμια των δυο κάμπων είναι παραπόταμοι του Εριγώνα. Και δεν είναι απίθανο, επειδή σε πολλά χωριά του κάμπου της Φλώρινας τα πηγάδια έχουν ξινό νερό. Αλλά και στα χωριά του Μοναστηρίου συμβαίνει το ίδιο.

Αν όμως ο Θεόπομπος δεν εννοεί τους παραπόταμους του Εριγώνα, αλλά αναφέρεται το ίδιο τον Εριγώνα, το ποτάμι αυτό πηγάζει βόρεια του Μοναστηρίου και ρέει προς τα νότια. Περνά σε απόσταση δέκα περίπου χιλιομέτρων ανατολικά από την πόλη και στρίβει προς το Μορίχοβο. Στη συνέχεια ρέει παράλληλα με τα σημερινά σύνορα και χύνεται στον Αξιό ποταμό. Επομένως η πηγή αυτή βρισκόταν μεταξύ του κάμπου του Μοναστηρίου και του Μοριχόβου, καθώς τα σύνορα της Λυγκηστίδος και της Πελαγονίας κάπου εκεί βρισκόταν στα χρόνια του Φιλίππου του Β΄.  

Η συγκεκριμένη πηγή όμως κάποτε στέρεψε και ξεχάστηκε. Έμειναν όμως τα αποσπάσματα από το έργο του Θεόπομπου για να μας γνωστοποιούν, ότι κάποτε στην Λυγκηστίδα υπήρχε ξινό νερό που μεθούσε αυτούς που το έπιναν, σαν να είχαν πιει κρασί.

Δημήτρης Μεκάσης