Αγία Παρασκευή - Εθνικό

Επιμέλεια Νάσος Στ. Παπαδάκης

Αγία Παρασκευή

Δύο περίπου χλμ. Βορειοανατολικά του Παρορίου και πάνω ακριβώς στην οροθετική γραμμή και 12 χλμ. βορείως από τη Φλώρινα βρίσκεται η Αγία Παρασκευή.

Έχει υψόμετρο 612μ. και ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται σε 726 κατοίκους.

Το όνομα το πήρε από την ομώνυμη εκκλησία που χτίστηκε το 1570. ΄Ηταν μια ιστορική εκκλησία αλλά το 1827 κάηκε από τους Τούρκους και στο ίδιο μέρος είχε χτιστεί το 1886 ένα μικρό εκκλησάκι προς τιμήν της Αγίας.

Το εκκλησάκι αυτό το 1918 έγινε μεγάλη εκκλησία, η σημερινή, από το 25^ο Σύνταγμα των Ηπειρωτών που είχε Συντ/χη τον κ. Μεσσήνη. Μέσα στην εκκλησία υπάρχει αγίασμα.

Σχολείο έχει καινούργιο και είναι 3/ξιο. ΄Εχει δάσκαλο τον Αβραάμ Κοσκοσίδη και τη νηπ/γό Κετσετζή Αρετή.

Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Βγάζουν κάθε χρόνο σιτάρι 18.000 οκάδες, κριθάρι 1.800 οκάδες, καλαμπόκι 95.000 οκάδες, σίκαλη 10.000 οκάδες, φασόλια 42.000 οκάδες και πατάτες 4.000 οκάδες.

Εθνικό

Δύο χλμ. πέρα από το Παρόρι κι αριστερά από το δημόσιο δρόμο Φλώρινα-Αγία Παρασκευή με το ομώνυμο συνοριακό φυλάκιο, βρίσκεται το μικρό χωριουδάκι Εθνικό. Είναι χτισμένο λίγα μέτρα μακριά από την οροθετική γραμμή Ελλάδας-Σερβίας κι έχει σήμερα 50 κατάλευκα και καθαρά σπίτια και 400 κατοίκους.

Πάνω ακριβώς στην οροθετική γραμμή προβάλλει βουβό, παραπονεμένο από την αδικία των μεγάλων το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, σκυθρωπό κάτω από τον ξενικό ζυγό που του επέβαλλαν με τη χάραξη των συνόρων οι μεγάλοι της εποχής εκείνης.

Πήρε το όνομα Εθνικό για τις πολλές και υπέροχες εθνικές υπηρεσίες που πρόσφερε στο Μακεδονικό Αγώνα. Οι κάτοικοί του μετείχαν ενεργά όλοι σε αυτόν. Κατάρτισαν ένοπλες ομάδες με αρχηγούς τους Μάρκο Παπούλκα, Χρ. Κρέσκα, τον ιερέα παπα-Δημήτρη Μάγγο, τον Πέτρο Παπούλκα, το Ν. Σφετκόπουλο, το Στ. Σεκουλίδη κι άλλους και δεν επέτρεψαν σε καμιά Βουλγαρική συμμορία να πατήσει το πόδι στο χωριό. Το παράδειγμά τους μιμήθηκαν και τ’  άλλα γειτονικά χωριά κι έτσι σε λίγο κατόρθωσαν να απομακρύνουν τη Βουλγαρική προπαγάνδα και να περισώσουν την περιοχή τους.

Κι όταν ο Μάρκος Παπούλκας και Χρ. Κρέσκας πιάστηκαν με δόλο αιχμάλωτοι των Βουλγάρων και οδηγούνταν μ’ ανήκουστα βασανιστήρια στον τόπο του μαρτυρίου, φώναζαν ως την τελευταία στιγμή ότι: «Γραικοί γεννήθηκαν γραικοί και θα πεθάνουν».

Και δεν ήταν δυνατόν να γίνει διαφορετικά, γιατί το Εθνικό είναι ένα ελληνικότατο χωριό με πολύ παλιά ιστορία.

Από μερικά αρχαιολογικά ευρήματα, που εντελώς τυχαία η σκαπάνη έφερε στο φως, αποδεικνύεται πως στον τόπο αυτόν υπήρχε και π.Χ. ακόμα Ελληνικό χωριό. Μπροστά από το σχολείο του χωριού βρέθηκαν αγάλματα από λευκό μάρμαρο. Ένα από αυτά παριστάνει κεφαλή της Θεάς Αθηνάς. Βρέθηκαν επίσης τάφοι, διάφορα νομίσματα της εποχής του Μ. Αλέξανδρου και Μ. Κων/νου, πήλινα δοχεία κ.α.

Και ποιος ξέρει με μια συστηματική κι επιμελημένη ανασκαφή πόσα ακόμα ευρήματα θα ‘ρθουν στο φως, για να διαλαλούν στους βόρειους γειτόνους μας πως και στο σημείο αυτό της Μακεδονικής γης λατρευόταν, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, η θεά της Σοφίας Αθηνά κι υπήρχε Ελληνικός πολιτισμός.

Οι παλιότεροι από τους κατοίκους διηγούνται με εθνική περηφάνεια ότι το πρώτο Ελληνικό σχολείο λειτούργησε στο χωριό το 1745 και πρώτος δάσκαλος ήταν ο παπα-Κων/νος Μάγγος, ιεροδιδάσκαλος από το χωριό. Επί τουρκοκρατίας δίδαξαν επίσης στο ίδιο σχολείο τα ελληνικά γράμματα ο Παπαδράμπης Δ. , Παπακων/νου Πέτρος από την Αγία Παρασκευή, παπα-Πέτρος από το Μοναστήρι, Ιωαννίδης Δ. από την Αγία Παρασκευή, Θ. Παπούλκας από το Εθνικό κι άλλοι πολλοί, που τα ονόματά τους ξεχάστηκαν στο πέρασμα του χρόνου.

Και τα έθιμα του χωριού που μοιάζουν πολύ αν όχι απόλυτα με τα έθιμα της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και της λοιπής Ελλάδας, δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία σε κάθε καλόπιστο και τίμιο άνθρωπο ότι κι η περιοχή αυτή ήταν πάντα Ελληνική.

Σήμερα το χωριό έχει μονοτάξιο σχολείο που στεγάζεται σε ένα επιβλητικό και νεόκτιστο κτίριο, που χτίστηκε με χρήματα του δημοσίου το 1931. Το διευθύνει ο δημ/λος Ηλίας Σάρρος.

Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία και παράγουν το χρόνο σιτάρι 30.000 οκάδες, σίκαλη 45.000 οκάδες, κριθάρι 5.000 οκάδες, πατάτες 14.000 οκάδες, χόρτο 90.000 οκάδες και αραβόσιτο 20.000 οκάδες, διατηρούν επίσης 600 περίπου μεγάλα και μικρά ζώα.

Τα  παραπάνω στοιχεία είναι από ένα πολύ παλιό βιβλίο το οποίο μου έδωσε ο φίλος Μάρκος Γιάντσης κάτοικος Μελβούρνης Αυστραλίας με καταγωγή από το χωριό Κρατερό και Αγία Παρασκευή και τον οποίο πρέπει να ευχαριστήσω, δυστυχώς δε φαίνεται ποιος είναι ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου με το οποίο  αναφέρεται στην ιστορία πολλών χωριών της Φλώρινας.