Στη μνήμη της μεγάλης Δανάης

Γράφει  ο  Θανάσης  Βογιατζής

Εφέτος συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από την γέννηση της μεγάλης  Ελληνίδας τραγουδίστριας Δανάης Στρατηγοπούλου  (1913-2009), της αξέχαστης Δανάης. Αφιερώνουμε λοιπόν στην μνήμη της ένα  κείμενό μας που το είχαμε δημοσιεύσει, λίγες ημέρες μετά τον θάνατό της, σε εφημερίδες  της Φλώρινας και στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» των Αθηνών. Πιστεύουμε, ότι θα θυμηθούν οι

παλαιότεροι και θα γνωρίσουν οι νεώτεροι, μια από τις μεγαλύτερες μορφές του ελληνικού πενταγράμμου:

Πριν από λίγο καιρό μας άφησε στα 96 της χρόνια, η μεγάλη Ελληνίδα τραγουδίστρια Δανάη Στρατηγοπούλου, η παλιά δόξα του προπολεμικού και μεταπολεμικού ελαφρού ελληνικού τραγουδιού, το « αηδόνι του Αττίκ », όπως ήταν γνωστή, από την « Μάντρα » του οποίου ξεκίνησε την καριέρα της.

Έφυγε  πλήρης ημερών, η μεγαλύτερη ίσως μορφή του ελληνικού τραγουδιού των τελευταίων 80 περίπου χρόνων, κατά την ταπεινή μας γνώμη. Έφυγε η Δανάη των παιδικών και νεανικών μας χρόνων, αλλά και η Δανάη της ώριμης ηλικίας μας, που για 50 ολόκληρα χρόνια μας μάγευε με την βελούδινη και γλυκύτατη φωνή της.

Η Δανάη, που στις σπάνιες τηλεοπτικές εμφανίσεις της , μέχρι τα βαθιά της γεράματα, προξενούσε τον θαυμασμό τόσο των συνομιλητών της, όσο και των τηλεθεατών, με την σοφία της, το σπινθηροβόλο πνεύμα της, την τεράστια παιδεία της και την σωστή χρήση της ελληνικής γλώσσας, που τόσο καλά κατείχε.

Η Δανάη, μουσικός, τραγουδίστρια, στιχουργός, λογοτέχνης, δημοσιογράφος, ποιήτρια, μεταφράστρια και καθηγήτρια της νεοελληνικής λογοτεχνίας και λαογραφίας σε Πανεπιστήμιο της Χιλής, γνωρίζοντας συγχρόνως άπταιστα και τρείς ξένες γλώσσες ( γαλλικά, αγγλικά και ισπανικά), θεωρείται μία από τις πιο μορφωμένες  Ελληνίδες καλλιτέχνιδες.

Από την αρχή της καριέρας της το 1933 και μέχρι την 10ετία του 1980, για 50 και πλέον χρόνια, με την τέλεια τεχνική της φωνής της, την ευαισθησία της και την μουσική της κατάρτιση, συνοδεύοντας με την κιθάρα της πολλά από τα τραγούδια που η ίδια είχε γράψει, μας άφησε ανεπανάληπτες ερμηνείες. Θεωρείται επίσης η ιδανική ερμηνεύτρια των τραγουδιών του Αττίκ και του Χαιρόπουλου. Τι  να πρωτοθυμηθούμε από τα τραγούδια της, που εδώ και δεκαετίες έχουμε στην δισκοθήκη μας,  όλα σε πρώτες εκτελέσεις και που συχνά απολαμβάνουμε: Θα ξανάρθεις (1933) – Απόψε στις επτά (1936) – Πες μου το ναι μια φορά (1939) –Δυο μαύρα μάτια (1938) – Αντόνιο Βάργκας Xερέδια (1939) – Κάθε βραδάκι στις οκτώ (1937) – Ταγκό Νοτούρνο  (1936) – Ας ερχόσουν για λίγο (1947) και δεκάδες άλλα, που με τους θαυμάσιους στίχους τους και τις υπέροχες εκτελέσεις της Δανάης, συγκινούν μέχρι και σήμερα ένα μεγάλο μέρος του κοινού.

Και το συγγραφικό όμως έργο της Δανάης είναι πολύ σημαντικό, με τα αμέτρητα βιβλία της, πολλά από τα οποία κοσμούν τη βιβλιοθήκη μας. Μεταξύ αυτών έχει γράψει και το πολύ αξιόλογο και πολυσέλιδο βιβλίο, για την ζωή και το έργο του δασκάλου της, με τον τίτλο « Αττίκ», που εκδόθηκε από την «Εστία» το 1986, καθώς και το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο με τον τίτλο « Κείμενα», που εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Gutenberg» το 1984. Είναι επίσης η πρώτη που μετέφρασε στα ελληνικά, έργα του μεγάλου Χιλιανού ποιητή Πάμπλο Νερούδα, με τον οποίο την συνέδεε  δυνατή φιλία.

Σύμφωνα με την βιογράφο της, λογοτέχνιδα Πόπη Γαϊτάνου, η Δανάη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1913. Παππούς ήταν ο Ιδομενέας Στρατηγόπουλος, συγγραφέας, δημοσιογράφος και λόγιος της παλιάς Αθήνας, πατέρας της δε ο Ιππόλυτος  Στρατηγόπουλος, δημοσιογράφος και ποιητής, εγκατεστημένος οικογενειακώς στο Παρίσι από την εποχή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σημαδεύοντας έτσι την γαλλική της κουλτούρα ( Πόπης Γαϊτάνου: Δανάη, το αηδόνι του έρωτα, εκδ. «Άγκυρα», Αθήνα 2002).

Η Δανάη θα μείνει όμως στην μνήμη των Ελλήνων, σαν μία από τις  γλυκύτερες και μελωδικότερες φωνές στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, έχοντας ηχογραφήσει περισσότερα από 300 θαυμάσια τραγούδια. Μαζί με άλλους μεγάλους τραγουδιστές της εποχής της, όπως η Σοφία Βέμπο, η Κάκια Μένδρη, η Αγγέλα Λυκιαρδοπούλου, ο Νίκος Γούναρης, ο Πάνος Βισβάρδης, ο Τώνης Μαρούδας, η Κούλα Νικολαϊδου, ο Φώτης Πολυμέρης και άλλοι, θα μας συντροφεύουν για πάντα με τις βελούδινες φωνές τους. Ο Φώτης Πολυμέρης είναι ο μόνος, από την χρυσή  αυτή εποχή των μεγάλων τραγουδιστών, που βρίσκεται σήμερα στην ζωή.  

Η ίδια η Δανάη, στον επίλογο  αυτοβιογραφικού της βιβλίου γράφει: «Έχω μια κιθάρα και πολλά τραγούδια, που με τον καιρό πληθαίνουν πιο πολύ. Συνεχίζω τον δρόμο μου τραγουδώντας. Είμαι μια νέα τραγουδίστρια, που άρχισε την καριέρα της από την αρχή. Από τα περασμένα μου δε σώθηκε τίποτε. Δεν υπάρχει τίποτε. Ούτε πλούτη, ούτε δόξα, ούτε χαρά, ούτε θλίψη. Μόνο ένα πράγμα διέσωσα και φέρνω μαζί μου. Το μήνυμα της αληθινής Τέχνης. Της μεγάλης Τέχνης των μικρών τραγουδιών», (Δανάης Στρατηγοπούλου: Τραγουδώντας – Σκόρπιες νότες στο πεντάγραμμο της ζωής μου, εκδ. «Αετός», Αθήνα 1954).

Τελειώνοντας αξίζει να αναφέρουμε, ότι η Δανάη είχε έρθει στην Φλώρινα το καλοκαίρι του 1958 και είχε τραγουδήσει στο περίφημο εξοχικό κέντρο της εποχής «Ακρόπολη», υπάρχουν δε και σήμερα παλιοί Φλωρινιώτες που θυμούνται  την αξέχαστη εκείνη βραδιά. Στην τοπική εφημερίδα της Φλώρινας «Ελληνική Φωνή» της 2-8-1958, που εξέδιδε ο παλιός δημοσιογράφος και γνωστός βιβλιοπώλης της πόλης μας Δημήτριος Τσώγκος (1884-1961), την οποία  έχουμε στο αρχείο μας, δημοσιεύθηκε πολύ ενδιαφέρουσα και εκτενής συνέντευξή της, που παραχώρησε τότε η ίδια σε συνεργάτη της εφημερίδας. Στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας και στην στήλη «Ξεφυλλίζοντας την ζωή», διαβάζουμε τα εξής  επίσης ενδιαφέροντα: «Χάρι στην διεύθυνση του εξοχικού «Ακρόπολις», η Φλώρινα είχε την ευτυχία να ακούσει την αηδονόλαλη Δανάη σε ένα υπέροχο πρόγραμμα. Η Δανάη είναι μια από τις καλύτερες τραγουδίστριες της Ελλάδος. Η φωνή της είναι κρυστάλλινη και έχει πάντα  την σφραγίδα του δασκάλου της, του αξέχαστου Αττίκ. Όσοι ήσαν στην «Ακρόπολι» πέρασαν την πιο όμορφη βραδυά τους. Γι΄ αυτό και θερμά συγχαίρουμε την διεύθυνση της «Ακροπόλεως».          

Καλό σου ταξίδι, μεγάλη και αγαπημένη μας Δανάη. Σε ευχαριστούμε για όσα μας χάρισες και θα σε θυμόμαστε πάντα με πολύ συγκίνηση.-

 Υ.Γ. Προχθές 29-5-2013, με μεγάλη μας λύπη πληροφορηθήκαμε από τα δελτία ειδήσεων, ότι έφυγε από την ζωή στα 93 του χρόνια, ο τελευταίος των μεγάλων τροβαδούρων, ο μοναδικός Φώτης Πολυμέρης, παίρνοντας μαζί του και μια ολόκληρη εποχή αγνή και ρομαντική.  Για τον εξαίρετο όμως αυτόν καλλιτέχνη, σεμνό και ευγενή άνθρωπο, που για περισσότερα από 50 χρόνια μας μάγευε και αυτός με την σπάνια και αισθαντική φωνή του και που ήταν η ζωντανή ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, ίσως γράψουμε σε άλλο μας κείμενο.-

 Θανάσης  Βογιατζής