Αιρετικοί, άνθρωποι του διαβόλου

Σάβ Δ΄ κυριακής από το πάσχα, Ιω 8,31-42

Ο Ιησούς Χριστός, στην εκτενή ενότητα του Κατά Ιωάννην Ευαγγελίου, στην οποία σε μακρά αντιπαράθεση με τους πείσμονες Ιουδαίους  αποκαλύπτει το Θεό στο πρόσωπό του (1,6-12,50),αφού είπε

ότι είναι το φως του κόσμου (αρχή 8^ου κεφαλαίου),στην περικοπή μας ήρθε σε οξεία ρήξη μαζί τους, κάνοντας τα αποκαλυπτήριά τους. Τους έλεγε·

-Αν εσείς μείνετε σταθεροί στο λόγο μου, θα είστε αληθινοί μαθηταί μου, και θα γνωρίσετε την αλήθεια, και η αλήθεια θα σας ελευθερώσει (31-32).

Με τα λόγια αυτά ο Κύριος αμφισβητεί την πίστη τους στο κήρυγμά του, επειδή δεν είναι σταθεροί σε όσα τους λέει, έπειτα καταγγέλλει ότι αγνοούν την αλήθεια και άρα βρίσκονται στο σκοτάδι της άγνοιας· τέλος τους χαρακτηρίζει δούλους και ανελεύθερους.

Ο Κύριος δεν δέχεται νόθο πίστη. Όσοι έχουν νοθευμένη πίστη είναι επικίνδυνοι  στο σύνολο των πιστών. Πρέπει ν’ απορριφθούν εγκαίρως, για να μη μεταδοθεί το μίασμα της εθελοθρησκείας τους, δηλαδή της θρησκείας της κομμένης και ραμμένης στα μέτρα τους, στα μέλη της εκκλησίας. Θέλει να τον πιστεύουν όπως πρέπει. Πράγματι οι έχοντες νόθο πίστη συνομιληταί του θίγονται και του αντιλέγουν.

-Εμείς, του λένε, είμαστε απόγονοι του Αβραάμ και ποτέ και σε κανέναν δεν έχουμε διατελέσει δούλοι. Πώς μας λες ότι θα γίνουμε ελεύθεροι; (33).

Και να σκεφθεί κανείς ότι την ώρα που τα λένε αυτά είναι δούλοι στους Ρωμαίους, και πιο πριν ήταν υποτελείς διαδοχικώς στους Έλληνες, Πέρσες, Μήδους, Βαβυλωνίους, και Ασσυρίους επί 700 χρόνια. Κι όμως η αλαζονεία τους τους έκανε να κολλήσουν πεισματικά στην ψευδαίσθηση ότι δεν διετέλεσαν δούλοι σε κανέναν. Γιατί; Μόνο και μόνο για ν’ αντιλέξουν στον συνομιλητή τους. Τους αποκρίνεται ο Ιησούς·

-Πώς είστε ελεύθεροι, όταν είστε δούλοι στα πάθη σας; Καθένας που κάνει εξακολουθητικά την αμαρτία είναι δούλος της αμαρτίας, και ο δούλος δεν έχει θέση κοντά στο Θεό αιωνίως. Κοντά στο Θεό μένει αιωνίως μόνο ο Γιος του Θεού, εγώ δηλαδή. Εάν σας ελευθερώσει ο Γιος και κληρονόμος του Θεού, όντως θα είστε ελεύθεροι (34-35).

Ο Χριστός εδώ τους φέρνει ως επιχείρημα το ισχύον κληρονομικό δίκαιο της εποχής τους. Τον οικοδεσπότη τον κληρονομούσαν τα παιδιά του, όχι οι δούλοι του. Οι δούλοι αγοράζονταν και πωλούνταν στο δουλοπάζαρο. Αν ο γιος, όταν κληρονομούσε τον πατέρα, ήθελε να χαρίσει την ελευθερία σε κάποιους δούλους, τους ελευθέρωνε· κι αν αυτοί αποδείκνυαν ότι είναι έμπιστοι, τους έκανε και συγκληρονόμους του στην πατρική κληρονομία. Γι’ αυτό, τους λέει, μην καυχάσθε μάταια ότι είστε παιδιά του Αβραάμ. Αυτό δεν βελτιώνει την κατάστασή σας. Το λόγο τον έχει ο οικοδεσπότης. Εξ άλλου γεννάται το ερώτημα·

-Είστε πράγματι παιδιά του Αβραάμ, όπως λέτε, ή μόνο στα λόγια; Ας το ερευνήσουμε· Παραδέχομαι προς στιγμήν ότι είστε παιδιά του Αβραάμ. Πώς εξηγείται όμως να ζητάτε να με σκοτώσετε, μόνο και μόνο επειδή τα λόγια μου τα αληθινά δεν χωρούν στη λογική σας; Άρα δεν είστε παιδιά του Αβραάμ. Εγώ ό,τι έχω δει στον Πατέρα μου, το λέω· κι εσείς αυτό που έχετε δει στον πατέρα σας, αυτό κάνετε. Ο πατέρας σας ο διάβολος είναι ανθρωποκτόνος, και σεις τα παιδιά του είστε ανθρωποκτόνοι, διότι θέλετε να με σκοτώσετε (36-37). Του λένε·

-Πατέρας μας είναι ο Αβραάμ. Τους απαντά ο Ιησούς·

-Αν ήσασταν παιδιά του Αβραάμ, θα κάνατε τα καλά έργα του Αβραάμ. Αλλά σεις τώρα θέλετε να με σκοτώσετε, έναν άνθρωπο που έχω πει την αλήθεια, που την άκουσα από το Θεό. Αυτό δεν το έκανε ποτέ ο Αβραάμ. Δεν ήταν άνθρωπος του μίσους και του φόνου ο Αβραάμ, όπως είστε εσείς. Άρα δεν είστε παιδιά του. Εσείς κάνετε τα έργα του παττέρα σας διαβόλου (38-40). Του λένε αυτοί·

-Εμείς δεν γεννηθήκαμε από πορνεία των γονέων μας, για ν’ ανήκουμε στο διάβολο. Είμαστε παιδιά γνήσια του Αβραάμ και άρα κατ’ επέκταση του Θεού (41). Τους απαντά ο Χριστός·

Αν ο Θεός ήταν πατέρας σας, θα με αγαπούσατε. Διότι εγώ βγήκα από το Θεό και στο Θεό πηγαίνω. Διότι δεν ήρθα από μόνος μου, αλλ’ εκείνος με έστειλε (42).

Εδώ τελειώνει το ανάγνωσμά μας πριν ολοκληρωθεί ο διάλογος. Η συνέχεια είναι ότι μετά από ανταλλαγή κάποιων ακόμη λεκτικών διαξιφισμών ο διάλογος διακόπηκε, διότι οι κακόπιστοι συνομιληταί του Χριστού πήραν πέτρες να τον λιθοβολήσουν. Αλλ’ ο Ιησούς κρύφτηκε από τα μάτια τους, και στη συνέχεια βγήκε από το ναό και πέρασε απαρατήρητος από ανάμεσα τους, και έτσι βάδιζε (59).

Εν πάση περιπτώσει, όμως, τα επιχειρήματα του Ιησού, που τα ξεδιπλώνει με ηρεμία και νηφαλιότητα, είναι αποστομωτικά και αναντίρρητα, και αυτό είναι που τους εξόργισε και τους έφερε σε ακρότητα.

Αν ο Ιησούς έτρεφε την παραμικρή ελπίδα ότι οι άνθρωποι αυτοί είχαν κάτι καλό μέσα τους, θα τους αντιμετώπιζε αλλιώς. Η μετωπική σύγκρουσή του δείχνει ότι δεν υπήρχε ούτε ίχνος καλής διαθέσεως μέσα τους. Γι’ αυτό και τους λέει παιδιά του διαβόλου, για να τους αποκόψει και απομακρύνει μια για πάντα από το σώμα των πιστών.

Οι άνθρωποι αυτοί είναι οι χειρότεροι και αρχαιότεροι αιρετικοί που έχει γνωρίσει ποτέ η ιστορία του Χριστιανισμού, είναι, όπως θα ονομαστούν από την ιστορία των αιρέσεων, οι ιουδαΐζοντες. Απ’ αυτούς, σαν από κορμό, θα προέλθουν δεκάδες αιρετικά παρακλάδια που θ’ απασχολήσουν στη συνέχεια την εκκλησία σοβαρά μέχρι και σήμερα. Και αποκόπτονται από τον ίδιο τον Κύριο νωρίς και μια για πάντα. Έτσι δίνει ο Κύριος παράλληλα και ένα μέτρο αντιμετωπίσεως των ανά τους αιώνες αιρετικών.

Αθανάσιος Γ. Σιαμάκης, αρχιμανδρίτης