Η Ισχύς εν τη Ενώσει

Γράφει ο Βαγγέλης Τσούκας

Μία από τις πιο γνωστές εκπαιδευτικές ιστορίες είναι αυτή του πατέρα που είχε πολλά παιδιά και για να υποδείξει τη σημασία της ενότητας μεταξύ τους πήρε μία ξύλινη βέργα και την έσπασε, ενώ όταν προσπάθησε το ίδιο με πολλές, δεν τα κατάφερε. Παραλλαγή αυτής είναι και η αντοχή των χιλιάδων σταχυών σιταριού έναντι ενός μοναδικού καλαμιού. Δεν υπάρχει

αμφιβολία ότι ένα από τα θεμέλια κοινωνικής συμβίωσης αποτελεί η ενότητα των μελών της, αλλιώς η οργάνωση σε ομάδες δε θα είχε νόημα.

Στη Δυτική σκέψη όμως έχει επικρατήσει μια σημαντική παρανοήση της σχέσης ατόμου και κοινωνίας. Η παράδοση πολλών γενεών διδάσκει λανθασμένα τη θεώρηση του γάλλου διανοητή Ρουσσώ, ο οποίος στα μέσα του 18ου αιώνα διατύπωσε στο έργο το "Κοινωνικό Συμβόλαιο" την άποψη ότι, ο άνθρωπος περιόρισε την ελευθερία του και συμβιβάζεται με σκοπό να ενταχθεί στην κοινωνία ελπίζοντας ότι θα επιτύχει περισσότερα. Στην πραγματικότητα αυτά που απωλούνται και παραδίδονται είναι μόνο οι αντανακλαστικές συμπεριφορές και οι αδιέξοδες νοοτροπίες που βασίζονται σε κατώτερα πάθη, ημιμάθεια και εγωισμό. Ο ανώτερος άνθρωπος αντίθετα, διαθέτει πνεύμα που βασίζεται σε κλασικές αξίες και ως άτομο είναι ήδη προσαρμοσμένος στην κοινωνικοποίηση, καθώς έχει ταυτίσει το ατομικό και με το συλλογικό. Με άλλα λόγια, αυτά με τα οποία θεωρείται ασύμβατη η συμβίωση και αναφέρονται ως "ελευθερίες" αποτελούν μόνο τα αλλοτριωτικά και καταχρηστικά στοιχεία της συμπεριφοράς. Το άτομο οφείλει να κυριαρχήσει επί των παθών του χωρίς να τα καταστέλλει, να αποκτήσει το αισθητήριο της κοινωνικής συμβίωσης και να έχει γνώση και εμπειρία της στάσης του πριν από την ένταξη σε αυτήν.

Στην παγκόσμια ιστορία δεν υπήρξε παράδειγμα ομάδας που να κυριάρχησε ενώ ήταν διασπασμένη, αντίθετα όλες οι αποτυχίες οφείλονταν στη διάσπαση. Άλλωστε, ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα εξουδετέρωσης αποτελεί η δημιουργία διχόνειας και από αυτό έλαβε το όνομα του ο ίδιος ο Διάβολος που επιδιωκεί τη διαβολή, δηλαδή τη συκοφαντία. Σήμερα, τα ισχυρότερα κράτη (πχ. Γερμανία) και οργανώσεις (πχ. τράπεζες) φροντίζουν να παραμένουν ενωμένα σαν γροθιά, ενώ οι κοινωνίες των απλών ανθρώπων προσκολλώνται σε ατέρμονες πολιτικές, αθλητικές, θρησκευτικές και άλλες διαμάχες. Η συστράτευση όπως και όλες οι κοινωνικές κατακτήσεις αποτελούν ευθύνη του ατόμου. Καμία εξωγενής δύναμη δεν μπορεί να οδεύσει την πρόοδο, παρά μόνο αυτή θα αναβλύσει αυθόρμητα από την προσωπική υπόσταση του καθενός χωριστά.