Ολόκληρος ο κόσμος σε έναν κόκκο άμμου

Γράφει η Φοίβη

Η φροντίδα της ψυχής απαιτεί τέχνη - δεξιότητα, προσοχή και καλλιτεχνία. To να ζει κανείς Με υψηλού βαθμού καλλιτεχνική ευαισθησία σημαίνει να παρακολουθεί τις μικρές λεπτομέρειες που κάνουν την ψυχή να συμμετέχει σε ό,τι 

κάνουμε δημιουργώντας έτσι τον πυρήνα της ολοκλήρωσής της. Εάν δούμε τη ζωή από κάποια απόσταση, ίσως να φαίνεται ότι τα σημαντικότερα πράγματα είναι τα μεγάλα γεγονότα. Για την ψυχή όμως ακόμη και οι πιο μικρές λεπτομέρειες μετράνε.

Η τέχνη δε βρίσκεται μόνο στο εργαστήρι του καλλιτέχνη η στους τοίχους των μουσείων – έχει τη θέση της και στο κατάστημα, στο εργαστήριο, στον κήπο και στο σπίτι. Στην πραγματικότητα, όταν η τέχνη θεωρείται σφαίρα δράσης των επαγγελματιών καλλιτεχνών, ανοίγει ένα επικίνδυνο χάσμα ανάμεσα στις καλές τέχνες και την τέχνη της καθημερινότητας. Οι καλές τέχνες εξυψώνονται και διαχωρίζονται από τη ζωή, γίνονται πολύτιμες και ως εκ τούτου δεν έχουν άμεση σχέση μαζί της. Εκτοπίσαμε την τέχνη στα μουσεία κι έτσι την βγάλαμε έξω από την καθημερινότητά μας. Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους καταπίεσης είναι να αποδώσουμε σε ένα πράγμα εξαιρετική τιμή.

Οι τέχνες έχουν μεγάλη σημασία για όλους μας, είτε εμείς οι ίδιοι ασκούμε μια συγκεκριμένη τέχνη είτε όχι. Η τέχνη γενικά είναι αυτό που μας καλεί στο στοχασμό – κάτι που στη σύγχρονη εποχή είναι σπάνιο. Τη στιγμή του στοχασμού, η τέχνη ενισχύει την ουσία του κόσμου. Βλέπουμε τον κόσμο με μεγαλύτερη ζωντάνια και βάθος. Όλα αποκτούν νόημα τότε. Έτσι νοηματοδοτείται η ζωή. Αυτό το κενό που πολλοί άνθρωποι παραπονούνται ότι κυριαρχεί στη ζωή τους, εν μέρει προέρχεται από την αποτυχία τους να δεχτούν μέσα τους τον κόσμο, να τον συλλάβουν και να συμμετάσχουν ολοκληρωτικά σ’ αυτόν. Είναι οι άνθρωποι αυτοί που παραπέουν μεταξύ φυγής και ουτοπίας. Εκείνο που νομίζω πως είναι χαρακτηριστικό της εποχής μας στο σύγχρονο κόσμο, είναι πως οι δύο αυτές πραγματικότητες, καταστάσεις, εμπειρίες και συμπεριφορές –η ουτοπία και η φυγή – δεν είναι πια περιθωριακές. Υπάρχουν μέσα μας. Είναι οι κινητήριες δυνάμεις της ίδιας της κοινωνίας μας. Ο ίδιος ο πολιτισμός κινείται από τα δύο αυτά στοιχεία ταυτότητας. Η ψυχή δεν μπορεί να ευδοκιμήσει στους γρήγορους ρυθμούς της ζωής, γιατί η επιρροή, η πρόληψη της πραγματικότητας και ο στοχασμός απαιτούν χρόνο και ησυχία.

Επομένως το να ζει κανείς «καλλιτεχνικά», ίσως να απαιτεί κάτι τόσο απλό όσο το να κάνει μια παύση. Όλα και όλοι γύρω μας τρέχουν. Τα πάντα κινούνται με ταχύτητα. Και όμως, μόνο όταν ο κόσμος μπαίνει στην καρδιά μας μπορεί να μετατραπεί σε ψυχή και ομορφιά και νόημα. Συγγενής της παύσης και εξ ίσου σημαντική διαδικασία για τη φροντίδα της ψυχής είναι η βραδύτητα. Όταν δεν αντιμετωπίζουμε βιαστικά τα πράγματα, τα γνωρίζουμε καλύτερα και συνδεόμαστε μαζί τους, δίνοντας χαρά και χρώμα στη ζωή μας.

Όταν επιτρέπουμε στη φαντασία να εισχωρήσει σε μεγαλύτερο βάθος, τότε αποκαλύπτεται το ιερό. Όσο πιο διαφορετικές σκέψεις κάνουμε σχετικά με ένα πράγμα και όσο πιο βαθειά φτάνει ο στοχασμός μας καθώς μας καθηλώνει η αισθητική του, τόσο πιο ολοκληρωμένη αναδύεται η ιερότητα. Εξυπακούεται λοιπόν, ότι όταν βάλουμε την τέχνη στην καθημερινότητά μας έχουμε ένα αντίδοτο στην εκκοσμίκευση της ζωής που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Κάθε ζήτημα, όσο κοσμικό κι’ αν φαίνεται, έχει μια ιερή διάσταση. Υπό αυτό το πρίσμα, το ιερό εμφανίζεται όταν η φαντασία φτάσει σε ασυνήθιστο βάθος και πληρότητα. Είναι κάτι που το βιώνουμε και δεν το καταλαβαίνουμε απλώς. Η τέχνη που έχει στο επίκεντρο την ψυχή συλλαμβάνει την ερμηνεία της ποιητικής εικόνας της καθημερινής ζωής.

Φροντίζουμε για την ψυχή τιμώντας απλώς τους τρόπους έκφρασής της, δίνοντάς της χρόνο και δυνατότητα να μας αποκαλυφθεί και ζώντας με έναν τρόπο που καλλιεργεί το βάθος, την εσωτερικότητα και την ποιότητα μέσα στην οποία ανθεί. Η ψυχή είναι ο μόνος σκοπός και το τέλος της. Η Τέχνη συλλαμβάνει το αιώνιο μέσα στην καθημερινότητα και το αιώνιο είναι που τρέφει την ψυχή –ολόκληρος ο κόσμος σε έναν κόκκο άμμου.