Πρόταση Ιωσηφίδη για δημοτικές εταιρίες διανομής ηλεκτρικής ενέργειας

Επιστολή προς τους Δημάρχους όλης της χώρας απέστειλε ο Δήμαρχος Αμυνταίου και Πρόεδρος του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων Μ.Ιωσηφίδης, στην οποία καταθέτει την πρότασή του για επίλυση του θέματος διανομής ηλεκτρικής ενέργειας με την ίδρυση δημοτικών εταιριών.Σας παραθέτουμε την επιστολή.

Δημοτικές Εταιρείες Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (Δ.Ε.Δ.Η.Ε.) μια εναλλακτική πρόταση

Ο δημόσιος διάλογος τις τελευταίες μέρες έχει επικεντρωθεί γύρω από το όψιμο ενδιαφέρον της κυβέρνησης να ανακουφίσει τους συμπολίτες μας οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν τους λογαριασμούς της ΔΕΗ. Μία από τις ιδέες που προτάθηκαν ήταν οι Δήμοι να παίξουν κεντρικό ρόλο στην προσπάθεια εντοπισμού των συμπολιτών μας που έχουν πραγματικά ανάγκη και να συνδράμουν στην όλη προσπάθεια. Την ίδια ώρα έχει φουντώσει η πολιτική αντιπαράθεση στο θέμα της φορολόγησης των ακινήτων όπου και εκεί οι Δήμοι της χώρας καλούνται να παίξουν πρωτεύοντα ρόλο. Ειδικότερα προτείνεται οι Δήμοι να είναι οι αποδέκτες των χρημάτων που θα εισπραχθούν και το κράτος να σταματήσει την επιχορήγηση τους από άλλες πηγές. Τα δύο αυτά γεγονότα από μόνα τους καταδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο το πώς πρέπει να είναι δομημένο ένα σύγχρονο σύστημα τοπικής αυτοδιοίκησης. Πρέπει να έχει τη δυνατότητα άσκησης κοινωνικής πολιτικής αλλά και να έχει όσο τον δυνατό μεγαλύτερη οικονομική ανεξαρτησία με πόρους οι οποίοι να προέρχονται κυρίως από την τοπική οικονομική δραστηριότητα.

Βέβαια ο τρόπος που επιχειρείται να συνδεθεί η οικονομική αυτοτέλεια των Δήμων με το φόρο των ακινήτων αλλά και η όψιμη προσπάθεια ανακούφισης των άπορων συνανθρώπων μας με την εμπλοκή των Δήμων, αποτελεί άλλο ένα παράδειγμα πρόχειρων και καταστρεπτικών πολιτικών. Με αυτά που προτείνονται η κεντρική πολιτική σκηνή επιχειρεί να ρίξει για άλλη μια φορά το βάρος των δικών της ευθυνών στην τοπική αυτοδιοίκηση. Συγκεκριμένα, οι δημότες θα βλέπουν στο πρόσωπο της εκάστοτε δημοτικής αρχής αυτόν που ουσιαστικά δημεύει τις περιουσίες τους μέσα από τον φόρο ακινήτων και παράλληλα θα του καταλογίζει αδυναμία άσκησης κοινωνικής πολιτικής, αφού αυτή θα υπαγορεύεται κεντρικά χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής.

Το αδιέξοδο που διαφαίνεται θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν αντί για φόρους παρέχονταν στην τοπική αυτοδιοίκηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερες δυνατότητες επιχειρηματικής δραστηριότητας και παραγωγής (όχι είσπραξης) πλούτου. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος θα αναφερθώ σε ένα συγκεκριμένο κλάδο δραστηριότητας που είναι η ενέργεια.

Στην δεκαετία που μας πέρασε είδαμε την προσπάθεια προώθησης των ΑΠΕ μέσα από την επιδότηση της παραγωγής τους η οποία συνδυάστηκε με την πρώτη προσπάθεια απελευθέρωσης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αφού δόθηκαν άδειες παραγωγής σε ιδιώτες. Κατά την περίοδο αυτή οι δήμοι είχαν ένα περιορισμένο ρόλο στη διαδικασία αδειοδότησης (μόνο σε επίπεδο γνωμοδότησης) και εισέπρατταν ένα μικρό ανταποδοτικό όφελος της τάξης του 3%, μόνο για τα αιολικά και καθόλου για τα φωτοβολταϊκά.

Μετά λοιπόν από αυτήν την πραγματικά απίστευτη επιχειρηματική ευκαιρία που δόθηκε και την καταπληκτική διαφημιστική εκστρατεία Κράτους και Τραπεζών, εκατοντάδες παραγωγοί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας - χωρίς καμία τεχνογνωσία ή προηγούμενη σχέση με το αντικείμενο - βρέθηκαν να πουλούν ρεύμα στη ΔΕΗ, σε τριπλάσιες τιμές από αυτές που η ίδια πουλούσε το ίδιο ρεύμα στους τελικούς καταναλωτές!

Φυσικά, αυτό το θαύμα των μαθητευόμενων μάγων της Ελληνικής Κυβέρνησης δεν μπορούσε να διαρκέσει πολύ, καθώς από νωρίς άρχισαν να παρουσιάζονται οι επιπτώσεις του: τεράστια οικονομική ζημία για τη ΔΕΗ, επιβάρυνση των υποδομών του λιγνίτη που είναι το κύριο καύσιμο της χώρας και ουσιαστικά επιδότησε τις ΑΠΕ, κερδοσκοπία και ένα πλήθος από παραμάγαζα που πουλούσαν τις εγκρίσεις και τις εισαγόμενες τεχνολογίες παραγωγής ΑΠΕ με χρήματα που εξασφαλίζονταν από τον ελληνικό λιγνίτη και τέλος επιβάρυνση των καταναλωτών γιατί η ΔΕΗ δεν μπόρεσε να αντέξει αυτό το βάρος. Με την επιστροφή στην πραγματικότητα, εκτός από τις τεράστιες ζημίες της ΔΕΗ και του Ελληνικού Κράτους, βρεθήκαμε με χιλιάδες μικροεπενδυτές παραγωγούς ΑΠΕ να είναι οικονομικά κατεστραμμένοι! Θα λογοδοτήσει κάποιος για όλο αυτό το κακό; Κατά την ελληνική συνήθεια, μάλλον όχι!

Με το ακολουθούμενο μοντέλο ο μόνος που δεν επωφελήθηκε ήταν ο Έλληνας καταναλωτής αφού κλήθηκε να πληρώσει μέσα από συνεχείς αυξήσεις τον πρόχειρο σχεδιασμό του εγχειρήματος.

Σε αντίθεση με ότι συνέβαινε στην Ελλάδα, σε χώρες της κεντρικής Ευρώπης και συγκεκριμένα στην Αυστρία και στην Γερμανία δόθηκε σε δήμους η δυνατότητα άμεσης εμπλοκής στην παραγωγή πράσινης ενέργειας ιδρύθηκαν ενεργειακοί συνεταιρισμοί οι οποίοι, συμπράττοντας με ιδιωτικού δικαίου δημοτικές εταιρίες ενέργειας, επένδυσαν σε ΑΠΕ και μετέτρεψαν την επιδότηση της παραγωγής σε πραγματικό έσοδο για τον Δήμο. Οι Δήμοι ειδικότερα στην Γερμανία επεκτάθηκαν ένα βήμα παραπέρα και προχώρησαν επιχειρηματικά στην διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας μέσα από τα ηλεκτρικά δίκτυα που διέρχονταν από τις περιοχές τους τα οποία διεκδίκησαν και τελικά ανέλαβαν τη διαχείριση τους. Με τον τρόπο αυτό συνέβαλλαν άμεσα και στο επόμενο στάδιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που είναι η διανομή και μπόρεσαν να προωθήσουν στις τοπικές κοινωνίες το σύνολο των ωφελειών της παραγωγής. Το εγχείρημα αυτό, την στιγμή που μιλάμε έχει επεκταθεί σε πάνω από 800 Δήμους της Γερμανίας και μεγάλες πόλεις, όπως το Αμβούργο, διαχειρίζονται το δίκτυο διανομής και παρέχουν στους κατοίκους τους δημοτικό ρεύμα. Όπως εύκολα μπορεί ο καθένας να καταλάβει η νέα αυτή δραστηριότητα των Δήμων στην Γερμανία τόνωσε τα οικονομικά τους ενισχύοντας παράλληλα τον υγιή ανταγωνισμό στον τομέα της παραγωγής και μεταφοράς ενέργειας.

Ο αντίλογος βέβαια είναι ότι μετά την κατασυκοφάντηση των Δήμων και των εταιρειών τους, ο πολίτης θα εμπιστευθεί δύσκολα την εκάστοτε δημοτική αρχή στο να προχωρήσει σε μια τέτοια πρωτοβουλία. Η λύση στο πρόβλημα αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσα από την ίδρυση ενεργειακών συμπράξεων, κάτι που συνεπάγεται την άμεση εμπλοκή των πολιτών - δημοτών, αλλά και την αναζήτηση στρατηγικών επενδυτών, ώστε τα όποια εταιρικά σχήματα να λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά διαφανή και αξιοκρατικά κριτήρια και με στόχο πάντα την βιωσιμότητα και την κερδοφορία. Επιπροσθέτως, η δραστηριοποίηση των Δήμων στον τομέα της ενέργειας είναι σε πλήρη συμφωνία με τις στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για προώθηση της ενεργειακής βιωσιμότητας μέσω των Δήμων και μέσα από κινήσεις όπως αυτή του Συμφώνου των Δημάρχων. Ήδη στην Ελλάδα έχουμε 4 απτά παραδείγματα διανομής ενέργειας από δημοτικές επιχείρησης και αναφέρομαι στις επιχειρήσεις τηλεθέρμανσης Αμυνταίου, Πτολεμαΐδας, Μεγαλόπολης και στην ΔΕΥΑ Κοζάνης. Οι επιχειρήσεις αυτές, εδώ και περίπου 20 χρόνια, διανέμουν θερμική ενέργεια και αποτελούν ζωντανά παραδείγματα του πως η εμπλοκή των Δήμων στην διανομή ενέργειας είναι εφικτή και βιώσιμη προσφέροντας άμεσα στην τοπική οικονομία. Άραγε γιατί αυτές οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να διανέμουν και ηλεκτρική ενέργεια πέραν της θερμικής που ήδη διανέμουν ;

Τέλος θα ήθελα να επικεντρωθώ στα οφέλη της λειτουργίας δημοτικών εταιρειών παραγωγής και διανομής ρεύματος. Αρχικά θα έλυναν σε μεγάλο ποσοστό το πρόβλημα της χρηματοδότησης των Δήμων σε σημείο που να είναι εφικτή ακόμα και αυτή η μείωση του φόρου ακινήτων αν αυτός τελικά διατεθεί για την χρηματοδότηση των Δήμων. Θα δώσει τους Δήμους ειδικά στο θέμα της ενέργειας ουσιαστική δυνατότητα άσκησης κοινωνικής πολιτικής. Τέλος θα έδινε χρόνο στην πολιτεία να σχεδιάσει σωστά το άνοιγμα της αγοράς ενέργειας και να αποφύγει πρακτικές ξεπουλήματος (περίπτωση ιδιωτικοποίησης ΔΕΗ) ή περιπέτειες όπως στην περίπτωση των εταιρειών ENERGA και hellas power.

Κλείνοντας θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι στόχος μας δεν είναι η δημιουργία νέων προβληματικών και ζημιογόνων δημοτικών επιχειρήσεων. Μάλιστα θεωρώ ότι η συμμετοχή των πολιτών είναι απαραίτητη αφενός γιατί θα υπάρχουν οικονομικά συμφέροντα των μετόχων και θα αποφευχθούν φαινόμενα κακοδιαχείρισης και αφετέρου θα τονωθούν οι τοπικές οικονομίες των δήμων που θα τολμήσουν το προτεινόμενο εγχείρημα.

Σε κάθε περίπτωση πιστεύω ότι είναι καιρός να ανοίξει μία ευρεία συζήτηση για το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τα οικονομικά της και την παραγωγή και διάθεση της ηλεκτρικής ενέργειας. Τα προβλήματα είναι πολλά και συσσωρευμένα! Όσο τα βάζουμε κάτω από το χαλί απλώς θα μεγεθύνουμε το πρόβλημα.

Ο Δήμαρχος Αμυνταίου

και

Πρόεδρος Δικτύου

Ενεργειακών Δήμων

ΙΩΑΚΕΙΜ ΙΩΣΗΦΙΔΗΣ