Η Λέσχη Δημοσίων Υπαλλήλων Φλωρίνης

Το πολυτελέστατο εστιατόριο «Αβέρωφ» του Σπύρου Αθανασίου στις αρχές της δεκαετίας του 1930. Βρισκόταν στην οδό Ταγματάρχου Ναούμ, απέναντι από το σημερινό ξενοδοχείο «Λύγκος». Σε αυτό το κτήριο στεγάστηκε η Λέσχη Δημοσίων Υπαλλήλων Φλωρίνης.

(Φωτογραφία από την έκθεση φωτογραφιών του συλλόγου «Βαρόσι»)

Γράφει ο Δημήτρης Μεκάσης       

Η Φλώρινα, από την ίδρυσή της, ίσως πάντα ήταν το διοικητικό κέντρο της περιοχής μας. Βέβαιο είναι ότι από τα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας ήταν το κέντρο του Καζά (διοικητικής περιφέρειας), όπου έμενε ο Καϊμακάμης (έπαρχος)και οι κρατικοί υπάλληλοι του οθωμανικού κράτους.

Οι χριστιανοί Φλωρινιώτες τότε δεν γίνονταν κρατικοί υπάλληλοι, επειδή δεν ήταν εξισλαμισμένοι. Χριστιανοί κρατικοί υπάλληλοι γίνονταν μόνο κάποιοι από την Κωνσταντινούπολη, και κυρίως Φαναριώτες, που τα είχαν καλά με την οθωμανική εξουσία. 

Ο οπλαρχηγός Ιωάννης Καραβίτης, στα απομνημονεύματά του αναφέρει έναν Έλληνα δικαστικό υπάλληλο, έναν έξυπνο και καλό Έλληνα, που ονομαζόταν Σταυράκης έφεντη, και καταγόταν από την Καισάρεια της Μικράς Ασίας. Ο Σταυράκης έφεντη είχε καταφέρει να γίνει κρατικός υπάλληλος του οθωμανικού κράτους, και το 1908, υπηρετούσε στην Φλώρινα.

Το 1912, όταν η πόλη απελευθερώθηκε, οι τουρκικές υπηρεσίες και όλοι οι κρατικοί υπάλληλοι εγκατέλειψαν την πόλη και ακολούθησαν τον τουρκικό στρατό, που υποχωρούσε προς την Αλβανία. Η Φλώρινα είχε περάσει στην ελληνική επικράτεια.

Το 1913, ιδρύθηκε η Νομαρχία Φλωρίνης και στεγάστηκε στο κτήριο, που υπάρχει και σήμερα, δίπλα στα Δικαστήρια της οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου. Πρώτος Νομάρχης διορίστηκε ο Νικόλαος Μαυρουδής, που ήταν Πρόξενος του Ελληνικού Προξενείου Μοναστηρίου. Το Προξενείο είχε κλείσει μετά την χάραξη των συνόρων. Διευθυντής Νομαρχίας διορίστηκε ο Βασίλειος Αγοραστός, που ήταν υπάλληλος του Προξενείου Μοναστηρίου. Οι πρώτοι υπόλοιποι δημόσιοι υπάλληλοι ήταν όλοι από την νότια Ελλάδα. Η Φλώρινα απέκτησε πολλές δημόσιες υπηρεσίες, όπως Ειρηνοδικείο, Πρωτοδικείο, Τελωνείο, Οικονομική Εφορία, Εφορία Καπνού κλπ. Όμως κανένας Φλωρινιώτης δεν είχε διοριστεί στο δημόσιο, καθώς τους έλλειπαν οι γραμματικές γνώσεις.

Το 1914, ιδρύθηκε το Γυμνάσιο Φλωρίνης και στελεχώθηκε από τους καθηγητές του Γυμνασίου Μοναστηρίου, που είχε κλείσει λόγω της καταστάσεως. Πρώτος γυμνασιάρχης ο Μοναστηριώτης Ευάγγελος Τάνος. Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος είχε αρχίσει και το γυμνάσιο υπολειτουργούσε. Οι περισσότεροι από τους πρώτους Φλωρινιώτες μαθητές αποφοίτησαν στην δεκαετία του 1920. Είχαν όλα τα προσόντα να διοριστούν στο Δημόσιο, όμως δεν τα κατάφεραν, επειδή τους έλλειπε το μέσον. Από αυτούς, άλλοι ακολούθησαν τα οικογενειακά τους επαγγέλματα και άλλοι μετανάστευσαν στην Αμερική. Στην δεκαετία του 1930, πολλοί διορίστηκαν στις τράπεζες, και άλλοι που είχαν τελειώσει το Διδασκαλείο Φλωρίνης, εργάστηκαν ως δάσκαλοι. Οι απόφοιτοι γυμνασίου, που ήταν άνεργοι, συγκεντρώνονταν στο καφενείο «Ηλύσια» στην οδό Παύλου Μελά, όπου το 1936, γεννήθηκε η ιδέα να ιδρύσουν τον  «Σύλλογο Αποφοίτων Γυμνασίου» και να πιέσουν την Κυβέρνηση, ώστε να διοριστούν και αυτοί στο δημόσιο. Το εξατάξιο γυμνάσιο παρείχε όλες τις γνώσεις, ώστε οι απόφοιτοί του να μπορούν να εργαστούν σε θέσεις, που απαιτούσαν γραμματικές γνώσεις. 

Η Φλώρινα, μια πόλη των συνόρων, απέκτησε αρκετές δημόσιες υπηρεσίες και ανάλογο αριθμό υπαλλήλων. Οι δημόσιοι υπάλληλοι, όμως δεν έπρεπε να έχουν σχέσεις με τους πολίτες, για να μπορούν να εκτελούν το λειτούργημά τους χωρίς να επηρεάζονται από διάφορες γνωριμίες. Γι αυτόν τον λόγο οι μεταθέσεις ήταν συχνές. Το διάστημα που υπηρετούσαν σε μια πόλη, ήταν υποχρεωμένοι να συναναστρέφονται μόνο με τους συναδέλφους τους. Γι αυτόν τον λόγο δημιουργήθηκαν οι Λέσχες, όπως η Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Φλωρίνης, η Λέσχη Χωροφυλακής Φλωρίνης, και το 1922, ιδρύθηκε η Λέσχη Δημοσίων Υπαλλήλων Φλωρίνης. 

Οι δημόσιοι υπάλληλοι της Φλώρινας είχαν αποκτήσει την στέγη τους και εκλέγανε και διοικητικό συμβούλιο, ώστε να λειτουργεί σωστά η Λέσχη. Ήταν ένας τόπος συνάντησης. Άνοιγε το μεσημέρι, όπου σέρβιραν φαγητό, με πολύ χαμηλές τιμές. Το απόγευμα και μέχρι αργά το βράδυ, η Λέσχη λειτουργούσε ως καφενείο, αλλά και ως χαρτοπαικτική λέσχη. Σε αυτόν τον χώρο περνούσαν τις ελεύθερες ώρες τους οι δημόσιοι υπάλληλοι, που ήταν ένας ζεστός και φιλόξενος χώρος. Οι περισσότεροι ήταν νέοι και ανύπανδροι, που νοίκιαζαν κάποιο δωμάτιο, καθώς τότε δεν υπήρχαν διαμερίσματα. Δεν υπήρχαν ούτε ραδιόφωνα, ούτε τηλεοράσεις, παρά μόνο βιβλία και εφημερίδες.

Κατά την γερμανική Κατοχή έκλεισε το πολυτελέστατο εστιατόριο «Αβέρωφ», του Σπύρου Αθανασίου. Το καλαίσθητο κτήριο του εστιατορίου στην οδό Ταγματάρχου Ναούμ έμεινε άδειο. Μετά το 1945, σε αυτό το κτήριο στεγάστηκε η Λέσχη Δημοσίων Υπαλλήλων. Οι δημόσιοι υπάλληλοι έλυσαν το στεγαστικό πρόβλημα της Λέσχης για πολλά χρόνια, καθώς νωρίτερα στεγαζόταν σε διάφορα μαγαζιά και σπίτια του κέντρου της πόλης. Καφετζής της Λέσχης ήταν ο Ανδρέας Μαλεσιάγκος και μάγειρας ο Βασίλειος  Φίλιος.

Τα έσοδα της Λέσχης ήταν από τις συνδρομές των μελών. Ο ταμίας του συλλόγου διαχειριζόταν τα οικονομικά της Λέσχης. Ο καφετζής και ο εστιάτορας δεν πληρώνονταν από την Λέσχη. Αυτοί έβγαζαν χρήματα από αυτά που σέρβιραν. Επίσης αυτοί πλήρωναν και το ενοίκιο της Λέσχης.

  Στην δεκαετία του 1950, εκεί γίνονταν αποκριάτικες χοροεσπερίδες, αλλά και γάμοι και αρραβώνες των μελών. Επίσης στις μεγάλες εθνικές επετείους, μετά την δοξολογία και την παρέλαση, οι άρχοντες και οι Αρχές πήγαιναν στην Λέσχη, όπου γινόταν η δεξίωση με ποτά και εδέσματα που σέρβιραν οι σπουδάστριες της Παιδαγωγικής Ακαδημίας.

Στην Λέσχη σύχναζαν όλοι οι εκλεκτοί, όπως δημόσιοι υπάλληλοι, ιατροί, δικηγόροι και έμποροι. Αργότερα το καφενείο της Λέσχης ανέλαβε ο Θεόδωρος Τσιγαρίδας και εστιάτορας παρέμεινε ο Βασίλειος Φίλιος. Το 1963, το καφενείο ανέλαβε ο Χρήστος (Τάκος) Κοΐδης. Ο τελευταίος Πρόεδρος της Λέσχης Δημοσίων Υπαλλήλων ήταν ο ιατρός Χρήστος Νεδελκόπουλος, που ήταν και ιατρός των σχολείων. Το διοικητικό συμβούλιο της Λέσχης διαλύθηκε, μετά το 1968, όπως και το εστιατόριο, καθώς ο Βασίλειος Φίλιος συνταξιοδοτήθηκε. Το 1970, το κτήριο κατεδαφίστηκε και δόθηκε αντιπαροχή. Η Λέσχη Δημοσίων Υπαλλήλων δεν υπήρχε πια. Περασμένα μεγαλεία άλλων εποχών.

Ο καφετζής Τάκος Κοΐδης μεταφέρθηκε απέναντι και άνοιξε ένα νέο καφενείο με την επωνυμία «Η Λέσχη», όπου συγκεντρώνονταν οι παλιοί πελάτες του. Το καφενείο «Η Λέσχη» έκλεισε το 2002.

Κάποτε υπήρχαν τρεις Λέσχες στην Φλώρινα: των δημοσίων υπαλλήλων, της χωροφυλακής και του στρατού. Σήμερα υπάρχει μόνο μία, η Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Φλώρινας.

Δημήτρης Μεκάσης