Οι πέντε πληγές που βύθισαν στα χρέη τη ΔΕΗ

Επενδύσεις σε νέες σύγχρονες μονάδες που δεν έγιναν, κακοδιαχείριση επί δεκαετίες και ανορθολογική κατανομή προσωπικού έφεραν το μπλακάουτ στη ΔΕΗ. Επικαλούμενη κίνδυνο για τη βιωσιμότητά της, η επιχείρηση πίεσε και πέτυχε αυξήσεις 12,2% μεσοσταθμικά στα τιμολόγια της. Η νέα αύξηση ανακοινώθηκε για... ευνόητους λόγους μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, προκειμένου να μειωθούν οι αντιδράσεις από τους καταναλωτές.

Ερευνα των «ΝΕΩΝ» φέρνει στο φως τις χρόνιες ασθένειες στις οποίες κυρίως οφείλεται η σημερινή κατρακύλα της επιχείρησης. Ενδεικτικό είναι άλλωστε ότι η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) στην προ δεκαημέρου γνωμοδότησή της για τα τιμολόγια ανέφερε ότι η ΔΕΗ θα μπορούσε να περικόψει τις δαπάνες της (εκτός μισθοδοσίας) κατά τουλάχιστον 5% προκειμένου να βελτιώσει τη λειτουργία της και να έχει μικρότερη ανάγκη αύξησης του μέσου εσόδου της. Ποσοστό που κατά τον υπουργό Περιβάλλοντος Γ. Παπακωνσταντίνου μπορεί να φτάσει ακόμη και σε 10%-15%, σύμφωνα με το ενημερωτικό κείμενο για τα τιμολόγια που διένειμε την Πέμπτη στο Υπουργικό Συμβούλιο. Τι απέγινε, αλήθεια, η χρυσοπληρωμένη μελέτη που είχε εκπονηθεί στα τέλη του 2007 από την εταιρεία συμβούλων Booz Allen Hamilton, η οποία αποκάλυπτε ότι η ΔΕΗ χάνει κάθε χρόνο… 744 εκατ. ευρώ εξαιτίας της μικρής απόδοσης και της κακής λειτουργίας σε όλους τους τομείς δραστηριοποίησής της;

Αλιβέρι

Περιμένουν ακόμη τον αγωγό αερίου

Ετοιμο να λειτουργήσει είναι το νέο εργοστάσιο της ΔΕΗ στο Αλιβέρι Ευβοίας, παρ' όλα αυτά θα «κάθεται» για πολλούς ακόμη μήνες σβηστό καθώς δεν έχει καν ξεκινήσει να κατασκευάζεται ο αγωγός που θα το τροφοδοτεί με φυσικό αέριο. Το πιο «προχωρημένο» έργο της ΔΕΗ αποφασίστηκε το 2004, της κόστισε περίπου 240 εκατ. ευρώ, και με βάση τον αρχικό σχεδιασμό θα έπρεπε να λειτουργεί από το 2010. Έπειτα από απίστευτες περιπέτειες με την αρχαιολογία, ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2009 και ολοκληρώθηκε εφέτος. Αλλά ο διαγωνισμός για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού, που θα μεταφέρει στον σταθμό το φυσικό αέριο από την Ανατολική Αττική μέσω του Ευβοϊκού Κόλπου, κατακυρώθηκε από τον ΔΕΣΦΑ έπειτα από ενστάσεις και ακυρώσεις μόλις το Σεπτέμβριο του 2011, που σημαίνει ότι η μονάδα θα τεθεί σε λειτουργία το νωρίτερο το επόμενο καλοκαίρι!

Δαπανήθηκαν δηλαδή εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για μια σύγχρονη μονάδα, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί απόλυτα η τροφοδοσία της με φυσικό αέριο. Αν και γι' αυτό ευθύνη δεν φέρει η τωρινή διοίκηση της ΔΕΗ - το έργο χωροθετήθηκε επάνω σε θέση με αρχαία! - το «φιάσκο» με το Αλιβέρι δείχνει πόσο στοιχίζουν εν μέσω κρίσης οι καθυστερήσεις και οι αποκλίσεις από τα χρονοδιαγράμματα που θέτουν οι κατά καιρούς διοικήσεις της Επιχείρησης.

Το παράδειγμα δεν είναι το μοναδικό. Πέντε χρόνια έκλεισαν εφέτος τον Νοέμβριο από τότε που η ΔΕΗ προσέθεσε την τελευταία καινούργια μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στο δυναμικό της - το Λαύριο V, Νοέμβριος 2006 - και έκτοτε μεσολάβησαν πολλά επιχειρησιακά σχέδια για νέους σταθμούς, ωστόσο όλα τα πλάνα βγήκαν εκτός χρονοδιαγραμμάτων.

Το χαμένο αυτό έδαφος βρίσκεται πίσω από την κακή εικόνα που παρουσιάζουν τα οικονομικά της ΔΕΗ, εκτός από τις «πληγές» που δεν μπορούν να ελεγχθούν, όπως οι υψηλές δαπάνες για καύσιμα και αγορές ενέργειας που είχε εφέτος, οι λιγοστές βροχοπτώσεις που δεν γέμισαν τους ταμιευτήρες της, η επιβολή ελέω Μνημονίου νέων φόρων σε μαζούτ και φυσικό αέριο, καθώς και η αύξηση των καθυστερούμενων λογαριασμών.

«Ο,τι δεν έχει γίνει από το 2004, οπότε και αποφασίστηκε το έργο του Αλιβερίου, έγινε την τελευταία διετία: η μονάδα ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2009 και ολοκληρώθηκε εντός χρονοδιαγράμματος, το 2011. Το μείζον βέβαια πρόβλημα είναι η καθυστέρηση με τον αγωγό αερίου, αλλά αυτό δεν εξαρτάται από εμάς», υποστηρίζει ο γενικός διευθυντής της ΔΕΗ Γιάννης Κοπανάκης. «Την ίδια ταχύτητα επιδείξαμε και με την άλλη μονάδα φυσικού αερίου στη Μεγαλόπολη. Ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2009 και θα είναι έτοιμη το 2012», συμπληρώνει.

Μεγαλόπολη 
Θα αργήσει δύο χρόνια

Τα παραδείγματα είναι πολλά, όπως η επίσης υπό κατασκευή μονάδα φυσικού αερίου της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη, που της έχει κοστίσει 500 εκατ. ευρώ και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί εντός του 2012. Αποφασίστηκε το 2007-2008, αρχικά επρόκειτο να τεθεί σε λειτουργία το 2011, αλλά ξεκίνησε να κατασκευάζεται μόλις το 2009 και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το προσεχές έτος. Το θέμα όμως είναι ότι δεν θα λειτουργήσει πριν από το καλοκαίρι του 2013, αφού η κατασκευή από τον ΔΕΣΦΑ του αγωγού που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο στη νέα μονάδα αναμένεται να ξεκινήσει στις αρχές του 2012. Τόσο η μονάδα στο Αλιβέρι όσο και αυτή στη Μεγαλόπολη θα παραμείνουν για κάποιο διάστημα ανενεργές, και η ΔΕΗ θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί παλαιές και δαπανηρές λιγνιτικές μονάδες τις οποίες προγραμμάτιζε κανονικά να «αποσύρει» για να τις αντικαταστήσει με τις καινούργιες.

Πτολεμαΐδα

Το 2018 και βλέπουμε...

Το εργοστάσιο με τις μεγαλύτερες καθυστερήσεις είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα της χώρας, η νέα λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ, Πτολεμαΐδα V, ύψους 1,3 δισ. ευρώ (μαζί με το χρηματοοικονομικό κόστος φτάνει στα 1,6 δισ. ευρώ), που προορίζεται να αντικαταστήσει όλες τις παλιές ρυπογόνες μονάδες του συγκεκριμένου σταθμού. Το πρώτο χρονοδιάγραμμα επί θητείας Τάκη Αθανασόπουλου μιλούσε για το 2012, το επόμενο για το 2014 και επί διοίκησης Ζερβού πάμε για το 2018.

Το έργο κατακυρώθηκε τον Νοέμβριο σε μειοδότη (την κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ - Χιτάτσι), και με βάση τους όρους της διακήρυξης προβλέπεται να είναι έτοιμο εβδομήντα μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης. Αλλά στην ανακοίνωση που εξέδωσε η ΔΕΗ αναφέρεται ότι «για την υπογραφή της σύμβασης θα πρέπει προηγουμένως να εξευρεθεί η αναγκαία χρηματοδότηση που θα εξασφαλίσει την ικανοποιητική για την Επιχείρηση απόδοση του έργου» (σ.σ.: η ίδια ακριβώς φράση περιλαμβάνεται και στην προ ημερών ανακοίνωση της εταιρείας για την κατακύρωση στην J&P Αβαξ του διαγωνισμού για το μεγα-φωτοβολταϊκό πάρκο στη Μεγαλόπολη, δείγμα των προβλημάτων χρηματοδότησης που αντιμετωπίζει). Αν και, σύμφωνα με τις πληροφορίες, διατεθειμένες να χρηματοδοτήσουν το έργο της Πτολεμαΐδας μέχρι ποσοστού 60% εμφανίζονται γερμανικές τράπεζες, σε κάθε περίπτωση η ΔΕΗ θα πρέπει να εξασφαλίσει το υπόλοιπο 40%.

Πέραν των Γερμανών, η Επιχείρηση αναζητεί λύση μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, όπως έχει κάνει και με άλλα έργα της, ενώ υπάρχει πάντα η πιθανότητα να κατασκευαστεί η μονάδα από κοινού με ιδιώτη, σενάριο στο οποίο όμως η ΓΕΝΟΠ αντιδρά σθεναρά. «Στην περίπτωση που η ΔΕΗ δεν βρει τα χρήματα, η μονάδα είναι απαραίτητο να κατασκευαστεί, ακόμη και αν ο μόνος τρόπος υλοποίησής της είναι η συμμετοχή ιδιωτών», λέει από την πλευρά του ο Γ. Αδαμίδης, επικεφαλής του σωματείου «Σπάρτακος» (εκπροσωπεί τους εργαζομένους σε ορυχεία-σταθμούς της Δ. Μακεδονίας).

Τα κενά

Λείπουν καύσιμα και χειριστές

Ολα δείχνουν ότι τα «σαράβαλα» της ΔΕΗ θα συνεχίσουν να λειτουργούν για αρκετά ακόμη χρόνια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το κόστος της. Ενα κόστος όμως που όσο δεν επενδύονται σημαντικά ποσά για τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων μονάδων και ορυχείων θα αυξάνεται συνεχώς. Χαρακτηριστικές είναι οι συχνές καταγγελίες του σωματείου «Σπάρτακος» προς τη διοίκηση της ΔΕΗ ότι εγκαταστάσεις και μηχανολογικός εξοπλισμός εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ είτε υπολειτουργούν είτε δεν λειτουργούν καθόλου. «Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή περισσότεροι από 10 καδοφόροι εκσκαφείς, με δυνατότητα να εξορύσσουν περισσότερους από 6.000 τόνους μάζα την ώρα, είναι παροπλισμένοι ελλείψει προσωπικού, γεγονός που μεταφράζεται σε μείωση της λιγνιτικής παραγωγής και φυσικά σε απώλεια κερδών», ανέφερε σε επιστολή του τον Φεβρουάριο προς τον επικεφαλής της ΔΕΗ Α. Ζερβό ο πρόεδρος του σωματείου Γ. Αδαμίδης. Αλλο παράδειγμα είναι αυτό της πιο σύγχρονης λιγνιτικής μονάδας της ΔΕΗ στη Μελίτη Φλώρινας (τέθηκε σε λειτουργία το 2003). Εφέτος η μονάδα έμεινε εκτός λειτουργίας για περίπου 70 ημέρες (την περίοδο Μαρτίου - Μαΐου), κάτι που σύμφωνα με την επίσημη αιτιολογία έγινε για λόγους συντήρησης. Σύμφωνα ωστόσο με τους εργαζομένους, ο πραγματικός λόγος ήταν ότι δεν υπήρχαν ικανά αποθέματα λιγνίτη για να λειτουργήσει. Σύμφωνα με τους ίδιους, η συγκεκριμένη μονάδα ακριβώς λόγω της έλλειψης λιγνίτη δούλεψε με μειωμένα φορτία περισσότερες από δέκα ημέρες το 2011 και 27 ημέρες το 2010. Τροφοδοτείται από ένα γειτονικό ιδιωτικό ορυχείο (Αχλάδα) και με εισαγωγές από Βουλγαρία και Τουρκία.

Το προσωπικό

Γεμάτα γραφεία, άδεια ορυχεία

Οσον αφορά τις ελλείψεις και την κακή κατανομή του προσωπικού της Επιχείρησης, τις έχουν κατά καιρούς παραδεχθεί τόσο ο επικεφαλής της Α. Ζερβός όσο και ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος Γ. Παπακωνσταντίνου. Για την παραγωγή 4.400 MW στους 16 λιγνιτικούς σταθμούς της Δυτικής Μακεδονίας εργάζονται σήμερα μόνο 1.995 άτομα, ενώ για τη λειτουργία των ορυχείων - μαζί με τις υποστηρικτικές μονάδες - εργάζονται μόλις 3.360 άτομα. Συνολικά 5.355 άτομα, όταν η Επιχείρηση απασχολεί στο σύνολό της λίγο παραπάνω από 21.000 εργαζομένους. Επίσης, θέση στελέχους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αμοιβή τους και συνολικά τον τρόπο διοίκησης της εταιρείας, κατέχουν περισσότεροι από ένας στους δέκα εργαζομένους στη ΔΕΗ. Τα στελέχη, τα οποία είναι πολυπληθή σε επίπεδο διοικητικού προσωπικού, ανέρχονται σε 2.500 σε συνολικό αριθμό εργαζομένων 21.000 - το 1994 ήταν μόλις 1.100, αλλά η Επιχείρηση τότε είχε 37.000 εργαζομένους. Τα στελέχη συγκεντρώνονται κυρίως στο επίπεδο των διοικητικών υπαλλήλων στην Αθήνα. Ετσι, στο μεγαλύτερο ορυχείο των Βαλκανίων, το Νότιο Πεδίο της Πτολεμαΐδας, απασχολούνται 1.200 εργαζόμενοι με έναν διευθυντή και έξι τομεάρχες, όταν μία διοικητική μονάδα στην Αθήνα με λιγότερους από 210 εργαζομένους διοικείται από έναν διευθυντή, τρεις βοηθούς διευθυντές και... 16 τομεάρχες - κάτω από τον καθένα υπάρχουν τουλάχιστον ένας ή δύο υποτομεάρχες.

Πηγή: Τα Νέα