"Τοσκάνη των Βαλκανίων" οι Πρέσπες του αύριο

Στις Πρέσπες του αύριο, τα παραδοσιακά πλίθινα σπίτια δεν γκρεμίζονται για να δώσουν τη θέση τους σε νέα τσιμεντένια οικοδομήματα. Δεν αφήνονται έρμαια στη φθορά του χρόνου, αλλά δέχονται τη φροντίδα ειδικών, που κλείνουν τις «πληγές» τους και τους χαρίζουν την 

παλιά τους αίγλη. Δίπλα σ’ αυτά, οι νέες κατοικίες κατασκευάζονται με τον ίδιο τρόπο, με πλιθιά αλλά και με νέες οικολογικές τεχνολογίες και υλικά, που αναβιώνουν τον παλιό τρόπο δόμησης, σε ένα υπαίθριο περιβάλλον υψηλού φυσικού κάλλους, που εναρμονίζεται πλήρως με κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, είτε οικιστική, είτε αγροτική ή τουριστική.

Όλα τα παραπάνω στοιχεία συνθέτουν το όραμα του τοπικού Δήμου και μιας ερευνητικής ομάδας από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), για μια περιοχή που μπορεί να φιλοξενήσει διάφορες μορφές τουρισμού, οι οποίες θα συνδέονται με την αγροτική ζωή και θα κάνουν τις Πρέσπες μια νέα «Τοσκάνη των Βαλκανίων».

«Η περιοχή θα μπορούσε να γίνει η ‘Τοσκάνη των Βαλκανίων’, με την έννοια ότι σε ένα τέτοιο περιβάλλον με μεγάλη φυσική ομορφιά, η παραδοσιακή δόμηση με ωμοπλινθοδομές, δηλαδή με πλιθιά, μπορεί να διαδοθεί και στους οικισμούς αυτούς να φιλοξενηθούν τουριστικές και αγροτικές δράσεις» εξηγεί στο ΑΜΠΕ η καθηγήτρια Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ Ιωάννα Παπαγιάννη, με αφορμή την κατάθεση, σε συνεργασία με τον Δήμο Πρεσπών, σχετικής πρότασης για χρηματοδότηση από το Interreg.

Η ερευνητική ομάδα της κ. Παπαγιάννη, άλλωστε, εξετάζει εδώ και χρόνια αυτόν τον οικολογικό τρόπο δόμησης σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας- και όχι μόνο. «Τέτοια σπίτια βρίσκονται στις Πρέσπες και συγκεκριμένα στα χωριά Άγιος Γερμανός και Άγιος Αχίλλειος, όπως επίσης και στη Βέροια, το Σουφλί, την Καστοριά, τη Γουμένισσα, την Άνω Πόλη στη Θεσσαλονίκη, ακόμη και στην Καρδίτσα, όπως επίσης και σε χωριά της Βουλγαρίας, της ΠΓΔΜ και της Αλβανίας» σημειώνει χαρακτηριστικά.

Τα περισσότερα χτίστηκαν στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, με πλιθιά που κατασκευάζονταν με πηλό και ενώνονταν μεταξύ τους με πηλοκονίαμα.

Στα πλεονεκτήματά τους συγκαταλέγονται η χρήση πλήρως ανακυκλώσιμων υλικών που δεν χρειάζονται την κατανάλωση ενέργειας για να γίνουν, η οικονομία στην κατασκευή του κτίσματος, καθώς το κόστος μεταφοράς υλικών είναι μηδενικό, η υγιεινή του εσωτερικού περιβάλλοντος και η ενεργειακή αυτοτέλεια του σπιτιού που έχει μειωμένες ανάγκες για θέρμανση το χειμώνα και για κλιματισμό το καλοκαίρι.

«Σαν ερευνητική ομάδα ασχολούμαστε με τη συντήρηση των παλιών ωμοπλινθοδομών και την εφαρμογή της σύγχρονης τεχνολογίας για την δημιουργία νέων, οικολογικών, πάντα, υλικών και τεχνικών κατασκευής» σημειώνει η καθηγήτρια του ΑΠΘ και επισημαίνει το αυξημένο ενδιαφέρον, τα τελευταία χρόνια, για οικολογικούς τρόπους δόμησης.

Ενδεικτικά αναφέρει ότι τέτοια σπίτια χτίζονται σε μη αστικές περιοχές της κεντρικής Μακεδονίας, αλλά και της Κρήτης, ενώ πολλοί είναι εκείνοι που έχουν ζητήσει από το εργαστήριο λεπτομέρειες και πληροφορίες για τον τρόπο κατασκευής και τοποθέτησης των πλιθιών αλλά και αδιαβροχοποίησης των κτισμάτων.

Μέσα από τις προοπτικές, μάλιστα, του προγράμματος που υποβλήθηκε για έγκριση στο πλαίσιο του Interreg, προωθείται η σκέψη δημιουργίας στις Πρέσπες ενός κέντρου παροχής συμβουλευτικής και εκπαίδευσης πάνω στις ωμοπλινθοδομές, που θα προσελκύσει ενδιαφέρον ακόμη και από γειτονικές χώρες και θα δώσει μια σημαντική αναπτυξιακή διάσταση στον τόπο.

Τα πλιθιά, σύμφωνα με την κ. Παπαγιάννη, είναι ένα ταπεινό υλικό, πολύ οικολογικό και προσαρμοσμένο στον άνθρωπο, ενώ δεν στερείται καθόλου αισθητικής. Εκφράζει δε την αρχή της οικονομίας, μια αρχή που είναι πολύ γνώριμη στους Έλληνες από την αρχαιότητα, όταν χτίζονταν μεν ναοί από μάρμαρο, αλλά καθημερινά σπίτια από πηλό. Η ίδια αρχή επανέρχεται και σήμερα στο προσκήνιο, σε μια συγκυρία οικονομικής κρίσης, αλλά με μια διάθεση επαναφοράς της οικολογικής συνείδησης και του σεβασμού στο περιβάλλον.

Π. Γιούλτση

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ.