Οι ταχυδρόμοι και οι επιστολές

Από τα αριστερά ο Τάκης Μιχαηλίδης, ο Αναστάσιος Αναστασίου και ο Ευάγγελος Παππάς. 

Οι τρεις ταχυδρόμοι απολαμβάνουν την μπίρα τους μετά το πέρας της εργασίας τους, το έτος 1953

Γράφει ο Δημήτρης Μεκάσης

Η επικοινωνία σήμερα είναι πανεύκολη, χάρη στην τεχνολογία. Επικοινωνεί κανείς με όλα τα σημεία του πλανήτη την ίδια στιγμή. Πριν εκατό χρόνια και νωρίτερα η επικοινωνία των ανθρώπων ήταν δύσκολη υπόθεση. Τότε υπήρχε μόνο η επιστολή, το «γράμμα» όπως συνηθίζουμε

να λέμε. Ένα απλό χαρτί, όπου γράφανε αυτά που θέλανε να πούνε στον παραλήπτη και ένα φάκελο καλά κολλημένο, όπου γράφανε τον αποστολέα και τον παραλήπτη. Ακριβώς όπως γράφουμε και σήμερα τα γράμματα. Η επιστολή ήταν ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας για πολλά χρόνια.

Από τις προφορικές μαρτυρίες γνωρίζουμε ότι στα χρόνια του Αλή Πασά, ταχυδρόμοι του Αλή ήταν οι Τάταροι, που μετέφεραν την κρατική αλληλογραφία. Αργότερα, από τα μέσα του 19^ου αιώνα υπήρχε το Οθωμανικό Ταχυδρομείο, για όλους. Οι χριστιανοί όμως προτιμούσαν να στέλνουν τα γράμματά τους με τους αγωγιάτες. Από την Φλώρινα περνούσαν μεγάλα καραβάνια, που ξεκινούσαν από τα Ιωάννινα και έφταναν μέχρι την Ρουμανία και τις άλλες παραδουνάβιες χώρες. Ήταν και τα καραβάνια που ξεκινούσαν από την Κωνσταντινούπολη και έφταναν μέχρι την Κορυτσά. Τα καραβάνια των αγωγιατών μετέφεραν προϊόντα και επιστολές με πληρωμή. Οι αγωγιάτες ήταν άνθρωποι εμπιστοσύνης, αλλά και ικανότατοι πολεμιστές και έφταναν στον προορισμό τους, παρόλο που τα χρόνια εκείνα δρούσαν πολλές συμμορίες ληστών στα δάση και στα βουνά. Υπήρχαν και οι αγωγιάτες από τα χωριά της Φλώρινας με μικρότερα καραβάνια, που και αυτοί μετέφεραν την αλληλογραφία με πληρωμή.

Δεν έστελναν πολλά γράμματα οι Φλωρινιώτες παλιά, επειδή οι ξενιτεμένοι ήταν λίγοι. Η χώρα που προτιμούσαν ήταν κυρίως η Ρουμανία. Μετά το 1900 όμως όταν άνοιξαν οι δρόμοι προς την Αμερική, οι κάτοικοι της περιοχής της Φλώρινας, έφευγαν ομαδικά για να δουλέψουν στη νέα ήπειρο. Το μεγάλο κύμα μεταναστών έδωσε δουλειά στους ταχυδρόμους, καθώς οι μετανάστες έστελναν πολλά γράμματα, βάζοντας σε αυτά και λίγα δολάρια για να συντηρούνται οι οικογένειές τους στην πόλη και στα χωριά.

Μετά το 1912 το ελληνικό ταχυδρομείο έκαμνε χρυσές δουλειές. Όχι μόνο από τα γράμματα των μεταναστών, αλλά και από εμπορικές επιστολές, και τα τηλεγραφήματα. Οι ταχυδρόμοι ήταν πολύ αγαπητοί από όλους, καθώς τα γράμματα έφερναν νέα, αλλά και δολάρια. Σε όποιο σπίτι και αν πήγαιναν οι ταχυδρόμοι, τους περίμενε το κέρασμα, καθώς αυτοί έδιναν την επιστολή. Πολλοί περίμεναν έξω από τις πόρτες τους  την ώρα που περνούσε ο ταχυδρόμος, και με αγωνία ρωτούσαν αν είχαν γράμμα από τα ξενιτεμένα τους παιδιά. Και όταν άρχισε η μετανάστευση προς την Γερμανία, την δεκαετία του 1960, άρχισαν να καταφτάνουν και τα μάρκα, που ήταν μέσα στις επιστολές.

Κάποτε οι ταχυδρόμοι πήγαιναν και τις συντάξεις των ηλικιωμένων στα σπίτια τους, πριν ξεσπάσει η φοβερή εγκληματικότητα που μαστίζει την εποχή μας. Οι τσάντες τους ήταν γεμάτες χρήματα, που τα μοίραζαν από σπίτι σε σπίτι. Χαρά των συνταξιούχων να περιμένουν τον ταχυδρόμο την ημέρα της πληρωμής.

Στην πόλη μας, από την δεκαετία του 1950 τρεις ήταν οι ταχυδρόμοι: Ο Ευάγγελος Παπάς, ο Τάκης Μιχαηλίδης και ο Αναστάσιος Αναστασίου. Και οι τρεις ήταν πολύ αγαπητοί, επειδή τα γράμματα ήταν κυρίως των μεταναστών και περιείχαν χρήματα, που με αυτά θα συντηρούνταν η οικογένεια του μετανάστη, μέχρι το επόμενο γράμμα. Χαρακτηριστική εικόνα ταχυδρόμου ήταν η στολή και το πηλίκιο και η δερμάτινη τσάντα γεμάτη επιστολές. Ακούραστοι οι ταχυδρόμοι έκαμναν πολλά χιλιόμετρα για να μοιράσουν την αλληλογραφία και στα πιο μακρινά σπίτια. Πετούσαν από την χαρά τους οι νοικοκυρές, όταν ο ταχυδρόμος άνοιγε την πόρτα και φώναζε το όνομα του παραλήπτη. Και να τα κεράσματα. Ένα τσίπουρο στο πόδι ή ένα γλυκό κουταλιού, από αυτές που περίμεναν με ανυπομονησία το γράμμα. Ήταν η επικοινωνία με τον ξενιτεμένο τους, αλλά και τα δολάρια για να ζήσει η οικογένεια. Και αν καμιά γιαγιά δεν ήξερε γράμματα, ο ταχυδρόμος άφηνε την τσάντα του κάτω, άνοιγε το γράμμα και της το διάβαζε μια και δυο φορές.

Οι ταχυδρόμοι τότε ήταν πολύ αγαπητοί από όλους, κάτι που κράτησε για πολλά χρόνια. Όμως τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία έκανε άλματα. Τηλέφωνα έχουμε όλοι στα σπίτια μας και κινητά τηλέφωνα στις τσέπες μας. Υπολογιστή και διαδίκτυο με δωρεάν σκάιπ, όπου έχουμε άμεση επαφή με εικόνα και ήχο. Τώρα σχεδόν κανείς δεν γράφει στο χαρτί επιστολές. Όλα γίνονται ηλεκτρονικά και ψηφιακά. Οι ταχυδρόμοι όμως υπάρχουν και μεταφέρουν την αλληλογραφία. Χάρτινη αλληλογραφία που είναι μόνο λογαριασμοί, και ο κοσμάκης πρέπει να τους πληρώσει. Όσοι βλέπουν τον ταχυδρόμο έξω από το σπίτι τους δεν χαίρονται όπως παλιά. Αντίθετα στεναχωριούνται, επειδή σίγουρα κάποιος λογαριασμός ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ κατέφθασε και πρέπει να πληρωθεί. Οι ταχυδρόμοι έχασαν την αγάπη του κόσμου που είχαν παλαιότερα, χωρίς βέβαια να φταίνε οι ίδιοι.

Δημήτρης Μεκάσης