«Μέχρι που να’ρθει ο καιρός ν’αρχίσεις να μαθαίνεις όργωμα»

Γράφει η Φοίβη

Η σκέψη ότι στην πραγματικότητα δεν ξέρουμε τι κάνουμε η που πηγαίνουμε, και ότι είμαστε διανοητικά νήπια που παραπαίουν μέσα στο σκοτάδι, είναι πραγματικά τρομακτική. Είναι τόσο πιο βολικό, επομένως, να ζούμε μέσα στην ψευδαίσθηση ότι ξέρουμε πολύ περισσότερα απ’όσα πραγματικά ξέρουμε.

Αφού ξέρουμε τόσο λίγα, λοιπόν, γιατί νομίζουμε ότι ξέρουμε τόσο πολλά?
Υπάρχουν δύο λόγοι. Επειδή φοβόμαστε και επειδή είμαστε οκνηροί. Αν συνειδητοποιούσαμε την τρομερή άγνοιά μας, είτε θα έπρεπε να θεωρούμε τον εαυτό μας απίστευτα ανόητο, η, αν μη τι άλλο, να αφιερώσουμε τη ζωή μας στην κοπιώδη αναζήτηση της γνώσης. Καθώς  οι περισσότεροι άνθρωποι δε θέλουν να θεωρούν τον εαυτό τους ανόητο, ούτε και να αφιερώσουν τη ζωή τους σε τίποτα κοπιώδες, το βρίσκουν πολύ πιο άνετο και βολικό να ζουν μέσα στην όμορφη αυτή ψευδαίσθηση ότι ξέρουν πολύ περισσότερο απ’όσα πραγματικά ξέρουν.

Θυμηθείτε τι είπε ο Μέρλιν σχετικά με τη μάθηση: «Το καλύτερο πράγμα για να στεναχωρηθείς» απάντησε ο Μέρλιν ξεφυσώντας και φουσκώνοντας, «είναι να μάθεις κάτι. Είναι το μόνο που δεν αποτυχαίνει. Μπορεί να γεράσεις και να τρέμεις ολόκληρος, μπορεί να μείνεις άγρυπνος τις νύχτες ακούγοντας την ταραχή στις φλέβες σου, μπορεί να χάσεις τη μοναδική σου αγάπη, μπορεί να βλέπεις τον κόσμο γύρω σου λεηλατημένο από χυδαίους τρελούς, η να νιώθεις την τιμή σου τσαλαπατημένη από χυδαία πνεύματα. Ένα μόνο πράγμα υπάρχει για όλα αυτά τότε, να μάθεις. Μάθε γιατί ο κόσμος συγκλονίζεται και τι τον συγκλονίζει. Είναι το μόνο πράγμα απ’το οποίο, το πνεύμα δεν μπορεί να εξαντληθεί, να αλλοτριωθεί, δεν μπορεί ποτέ να βασανιστεί, δεν νιώθει φόβο η δυσπιστία και ποτέ δεν ονειρεύεται πως θα μετανιώσει. Η μάθηση είναι αυτό που σου χρειάζεται. Κοίτα πόσο πολλά πράγματα υπάρχουν να μάθεις – η καθαρή γνώση, η μόνη καθαρότητα που υπάρχει. Μπορείς να μάθεις αστρονομία μέσα σε μια ζωή, φυσική ιστορία σε τρεις ζωές, φυσιολογία σε έξι. Και μετά, αφού θα έχεις εξαντλήσει ένα εκατομμύριο ζωές στη βιολογία και στην ιατρική και στη θεοκριτική και στη γεωγραφία και στην οικονομία, για ποιο λόγο να μην αρχίσεις να μαθαίνεις ξυλογλυπτική η να περάσεις πενήντα χρόνια μαθαίνοντας πως ν’αρχίσεις να μαθαίνεις πως να κατανικάς τον αντίπαλό σου στην ξιφασκία. Ύστερα απ’αυτό μπορείς ν’αρχίσεις πάλι με μαθηματικά μέχρι που να’ρθει ο καιρός ν’αρχίσεις να μαθαίνεις όργωμα»*

Συνήθως, όμως, νομίζω ότι είναι καλό να μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Γενικά, όσο περισσότερο είμαστε προσαρμοσμένοι στην πραγματικότητα, τόσο καλύτερα λειτουργεί η ζωή μας. Αλλά μπορούμε να ζήσουμε στον κόσμο της πραγματικότητας μόνο αν μας αρέσει το μυστήριο. Γιατί η πραγματικότητα της κατάστασης είναι ότι οι γνώσεις μας μοιάζουν με ένα μικρό σκάφος που χοροπηδάει πάνω - κάτω στη θάλασσα της άγνοιάς μας, σε έναν ωκεανό μυστηρίου. Και οι άνθρωποι που βρίσκονται στην κατάσταση αυτή δε θα πάνε πολύ καλά αν δεν αγαπούν το νερό. Ο μόνος τρόπος για να τα καταφέρουν είναι να αγαπούν το μυστήριο, να αγαπούν να βουτούν μέσα του και να κολυμπούν και να το πίνουν και να το γεύονται. Τότε πραγματικά θα πετύχουν, γιατί δεν υπάρχει αυτό που λέγεται ανθρώπινη φύση.  Η φράση καθαυτή σκοπό έχει να ταξινομεί τους ανθρώπους και να δημιουργεί προφάσεις. Είστε το αποτέλεσμα των επιλογών σας και κάθε «είμαι» που αποθησαυρίζετε θα μπορούσε να επαναχαρακτηριστεί ως «Διάλεξα να είμαι».

Κάθε «είμαι» που σας εμποδίζει να ωριμάσετε είναι ένας δαίμονας που πρέπει να ξορκίσετε. Αν πρέπει να χρησιμοποιήσετε ένα «είμαι», δοκιμάστε αυτό: «Είμαι ένα ‘είμαι’ – εξορκιστής και αυτό μου αρέσει».

*Terence H. White, «The once and future King», Νέα Υόρκη, G.P. Putmam’s Sons, 1958