Διαχείριση Αποβλήτων και Κλιματική Αλλαγή

Έργο της ΔΙΑΔΥΜΑ για το Πρόγραμμα «LIFE+2009»

Τα Αέρια του Φαινομένου του Θερμοκηπίου (ΑΦΘ) μπορεί να εκπέμπονται σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής ενός προϊόντος: κατά τις διεργασίες εξόρυξης πρώτων υλών,

μεταφοράς, μεταποίησης, χρήσης και τελικής επεξεργασίας ή διάθεσης των υλικών. Συσχετίζοντας τον κύκλο ζωής των υλικών – από τις πρώτες ύλες μέχρι την τελική διάθεση – με την ιεραρχία διαχείρισης των αποβλήτων, μπορούμε να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις του κάθε σταδίου στην κλιματική αλλαγή.

Η διαχείριση αποβλήτων δημιουργεί διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) και μεθάνιο (CH₄) που αποτελούν ΑΦΘ. Τα καθημερινά απόβλητα (π.χ. χαρτί, απορρίμματα κουζίνας και κήπου) περιέχουν βιοαποδομήσιμα οργανικά υλικά, με βάση τον άνθρακα. Η επεξεργασία και διάθεση των αποβλήτων αυτών έχει άμεση επίδραση στις εκπομπές ΑΦΘ. Μέσω της διαχείρισης της επεξεργασίας και διάθεσης των στερεών αποβλήτων, μπορούμε να διαχειριστούμε και τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρακας απελευθερώνεται στο περιβάλλον.

Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Ευρώπη παράγει εκπομπές ΑΦΘ, κυρίως μέσω της αποσύνθεσης βιοαποδομήσιμων υλικών στους χώρους υγειονομικής ταφής. Η διαδικασία αυτή εκπέμπει περίπου το ένα τρίτο των ανθρωπογενών εκπομπών CH₄ στην Ε.Ε. Στην Ελλάδα, πάνω από το 80% των αποβλήτων οδηγείται σε χώρους ταφής, δημιουργώντας ένα σημαντικό πρόβλημα όσον αφορά στη διαχείριση και τον έλεγχο των εκπομπών μεθανίου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της International Solid Waste Association (ISWA White Paper: Waste and Climate Change), οι δραστηριότητες διαχείρισης αστικών αποβλήτων στην Ε.Ε. αντιπροσωπεύουν το 18% του στόχου του Κυότο, για τη μείωση εκπομπών ΑΦΘ έως το 2012, όπως αυτός καθορίζεται για τα αρχικά 15 κράτη-μέλη της Ε.Ε. Το ευρωπαϊκό σύστημα διαχείρισης αστικών αποβλήτων μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό παράγοντα μείωσης των εκπομπών ΑΦΘ, καθώς η αύξηση της ανακύκλωσης υλικών και η ανάκτηση ενέργειας υπερκαλύπτουν τις άμεσες εκπομπές.

Ο κλάδος της διαχείρισης αποβλήτων προσφέρει βιώσιμες τεχνολογίες, οι οποίες, εφόσον προσαρμοστούν και αναπτυχθούν σύμφωνα με τις τοπικές συνθήκες, μπορεί να συντελέσουν στη εξοικονόμηση σημαντικών εκπομπών ΑΦΘ. Πιθανές λύσεις περιλαμβάνουν την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων, την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση, τη βιολογική επεξεργασία, την ανάκτηση ενέργειας και την υγειονομική ταφή. Η έρευνα και η ανάπτυξη προγραμμάτων στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων είναι ζωτικής σημασίας για τη συνέχιση της δημιουργίας λύσεων που θα ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις στους πόρους, στο περιβάλλον και στο κλίμα.

Στ πλαίσιο αυτό, η Διαχείριση Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. (ΔΙΑΔΥΜΑ) συμμετέχει στο έργο «Επιλογές διαχείρισης αποβλήτων για τον έλεγχο των εκπομπών αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου (WASTE-C-CONTROL)» που έχει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών ΑΦΘ, μέσω της ανάπτυξης ενός εργαλείου / λογισμικού που θα αξιολογεί, παρακολουθεί, ελέγχει και αναφέρει τις εκπομπές που προέρχονται από ολόκληρο τον κύκλο ζωής των δραστηριοτήτων διαχείρισης των στερεών αποβλήτων.

Χρησιμοποιώντας μια συστηματική προσέγγιση, το έργο θα εξετάσει διάφορες επιλογές διαχείρισης αποβλήτων σε σχέση με τις εκπομπές ΑΦΘ. Αυτό θα επιτρέψει να προσδιοριστούν διαδικασίες και πρακτικά εργαλεία στο πλαίσιο Τοπικών Σχεδίων Δράσης, τα οποία θα στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών ΑΦΘ από δραστηριότητες διαχείρισης αποβλήτων, σε τοπικό επίπεδο (Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και  Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, Κρήτης).

Το έργο θα υλοποιηθεί μέσω του προγράμματος LIFE+2009 «Environment Policy & Governance» (LIFE09 ENV/GR/000294) της Ε.Ε., και θα έχει διάρκεια 27 μήνες. Ο συνολικός Π/Υ του έργου ανέρχεται σε ~2,4 εκ. € και η χρηματοδότηση της Ε.Ε. είναι ~1 εκ. €.

Η Ε.ΠΕ.Μ. Εταιρεία Περιβαλλοντικών Μελετών Α.Ε. είναι ο Συντονιστής Δικαιούχος του έργου, ενώ Συνεργαζόμενοι Δικαιούχοι είναι οι τρεις ΦοΔιΣΑ, στην περιοχή των οποίων θα υλοποιηθεί το έργο: η Διαχείριση Απορριμμάτων Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης (ΔΙΑΑΜΑΘ), η Διαχείριση Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ) και η Διαδημοτική Επιχείρηση Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Χανίων (ΔΕΔΙΣΑ).