«Εθνικό συμφέρον» και ανακρίβειες

Οι δημοκρατίες στηρίζονται στη διαρθρωτική λειτουργία των πολιτικών κομμάτων

Πολλοί και πολύ πιπίλισαν το «εθνικό συμφέρον» στη διάρκεια του κωμικοτραγικού Σαββατοκύριακου όπου άπασα η Ελλάς αγωνιούσε για τον νέο πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του - ακόμη και οι κυριακάτικες αθλητικές εκπομπές μεταφέρθηκαν μετά τα μεσάνυχτα. «Είναι στο αξιακό σύστημα της ΝΔ να βάζει το εθνικό συμφέρον πάνω από το κομματικό», δήλωσε ένας βουλευτής, μια βουλευτής διαβεβαίωνε ότι «στο ΠΑΣΟΚ βάζουν πάνω απ' όλα το συμφέρον της χώρας». Παρόμοιες δηλώσεις είναι ανακριβείς.

Εάν και εφόσον κάθε φορά που η χώρα αντιμετωπίζει κρίσιμο πρόβλημα τα κόμματα προτάσσουν το «εθνικό» συμφέρον, όπως ισχυρίζονται, τότε γιατί δεν καταργούν εντελώς το «κομματικό» ώστε να επιδιώκουν ανεμπόδιστα και απευθείας το «εθνικό συμφέρον»; Ετσι θα γινόμασταν σταδιακά όλοι ένα κόμμα και μονοιασμένοι θα επιδιώκαμε το συμφέρον της Ελλάδος σκέτο. Τέτοια «μονοιάσματα» αναπαράγουν απλοϊκές σκηνές ως τρόπους επίλυσης σύνθετων πολιτικών ζητημάτων και επιπλέον προδίδουν έλλειψη δημοκρατικής αγωγής. Είναι δύσκολο να απαλλαγούμε από το σχολικό μελόδραμα της Μάχης των Θερμοπυλών - όπου, μην ξεχνούμε, νίκησαν οι Πέρσες. Και κυρίως, μη γελοιοποιούμε τον Λεωνίδα με τους Τριακόσιους και τους Θεσπιείς: δεν επρόκειτο για παλαβούς που θυσιάστηκαν για να λέμε σαχλαμάρες εμείς οι μεταγενέστεροι, παρά για εχέφρονες που πολέμησαν μέχρις εσχάτων για σοβαρούς επιχειρησιακούς λόγους.

Με την προϊούσα ενδυνάμωση της επικοινωνιολογίας κατά τη Μεταπολίτευση, τα κόμματα επιχείρησαν να γίνουν πιο ελκυστικά για το ευρύ ακροατήριο των πολιτών / πελατών, με αντίτιμο τη γοητευτική θολούρα στη θέση της πολιτικής σαφήνειας. Το κόμμα είναι μια εθελοντική οργάνωση πολιτών συγκροτημένη πάνω σε κοινή ιδεολογική βάση, που σκοπό έχει να πάρει την εξουσία και προπαντός να τη διατηρήσει.

Συνεπώς το οποιοδήποτε κόμμα δεν έχει συσταθεί «για να πάει η Ελλάδα μπροστά» παρά - καταρχήν και πρωτευόντως - για να παν οι οπαδοί και οι ιδέες του «μπροστά». Τούτο βεβαίως είναι ανέφικτο αν δεν γίνει το κόμμα πειστικό ή στοιχειωδώς ανεκτό από ένα ευρύτερο σύνολο κοινωνικών ομάδων.

Με την απαξιωμένη «κομματοκρατία» πορευθήκαμε από τη σύσταση του ελληνικού Κράτους (Αγγλικό, Γαλλικό, Ρωσικό Κόμμα) • επί «εθνάρχου» Καραμανλή και επί «μη προνομιούχων» του Αντρέα, κομματοκρατία επιδιώκαμε και είχαμε. Οσον καιρό τα κόμματα διόριζαν και μοίραζαν, εκπλήρωναν τις προσδοκίες και ξεσήκωναν τον ενθουσιασμό του πλήθους, ενώ τώρα που αυτές ελαχιστοποιήθηκαν λόγω Μνημονίου και το εκλογικό σώμα εμφανίζεται αβοήθητο και συγχυσμένο, οι πολέμιοι της παραδοσιακής πολιτικής έχουν βρει την ευκαιρία για να διοχετεύουν στα ΜΜΕ ψευδοαπολίτικες απόψεις ανεμπόδιστοι. Αυτοί είναι οι «ακομμάτιστοι», οι «υπεράνω», οι αρυόμενοι τσιφ από το «έθνος», από τον «λαό» ή από την «πραγματικότητα» απευθείας. Οι «υπεράνω κομμάτων» τιμητές έχουν βολευτεί σε θέσεις ελεύθερων σκοπευτών απ' όπου σημαδεύουν τους πολιτικούς αξιωματούχους και έτσι εντείνουν την πολιτική αστάθεια: αυτό είναι το νεοπαγές «Κόμμα των Ακομμάτιστων». Χωρίς την κομματοκρατία βαίνουμε προς το χάος, από το οποίο μόνον οι οργανωμένες μειοψηφίες θα βγουν ωφελημένες.

Αντί λοιπόν να καταφερόμαστε και να ωρυόμαστε είναι πιο πρακτικό να αποφασίσουμε για το κόμμα που θα μας υπηρετήσει καλύτερα (ως υπαλλήλους, ως εργάτες κ.ο.κ.) και να το υποστηρίξουμε. Και το πιο αξιόπιστο κριτήριο για να βρούμε το ωφέλιμο για εμάς κόμμα είναι (όσο κι αν ακουστεί γελοίο, εδώ που φτάσαμε) το καταστατικό, το πρόγραμμά του και η δράση του. Οχι ο αρχηγός με την όποια γοητεία του μήτε οι αστοχίες, οι ασυνέπειες, η φαυλότητα κ.λπ. της εκάστοτε ηγετικής ομάδας. Αυτά έπονται. Το επαληθεύσιμο είναι η μακροπρόθεσμη στόχευση. Γι' αυτό και ο ΣΕΒ δεν φεύγει ποτέ από τον δεξιό χώρο. Αλλά ενώ ο ΣΕΒ είναι ιδεολογικά, πολιτικά και κομματικά αλάνθαστος, οι υπόλοιποι (οι μικροαστοί και οι μεσοαστοί) παλινδρομούμε και παρασυρόμαστε σε εσφαλμένες εκτιμήσεις.

Οταν λοιπόν ο βουλευτής δηλώνει ότι προτάσσει το «εθνικό» έναντι του «κομματικού» συμφέροντος, τούτο συνιστά πολιτικό αυτοχειριασμό: γιατί αν είναι να «προτάσσουν» διαρκώς, είναι προτιμότερο οι βουλευτές να βάλουν λουκέτο στα κομματικά γραφεία τους. Το δέον είναι να αντιλαμβανόμαστε και να προωθούμε ανάμεσα στο ατομικό, στο κομματικό και στο εθνικό συμφέρον σχέσεις δυναμικής αλληλεξάρτησης, όπου το ένα συμφέρον να συμβάλλει στην ωρίμαση του άλλου.

Οι δηλώσεις και τα αυτεγκώμια για τις ατομικές και κομματικές «θυσίες» προδίδουν, όταν ιδίως είναι ειλικρινείς, πολιτική κουλτούρα μαυρόασπρου μελό που επιδέχεται ψυχιατρική ερμηνεία. Το πραγματικό ατομικό συμφέρον ωριμάζει σε αμφίδρομη σχέση με το κομματικό, ενώ το «εθνικό» είναι μια αφηρημένη εγελιανή οντότητα, υπαρκτή μεν αλλά χωρίς πιστωμένον φορέα και εκπρόσωπό της επί της πολιτικής σκηνής• καλό είναι να μείνουμε στο «εθνικό είναι ό,τι είναι αληθές», όπως το έχει πει ο Διονύσιος Σολωμός.

Μίμης Σουλιώτης

Πηγή: "Τα Νέα"