Άμεση ανακήρυξη χωρίς υπεκφυγές της ελληνικής ΑΟΖ τώρα

Παρακολουθώντας την  τοποθέτηση του υφυπουργού Ενέργειας κ. Μανιάτη για το θέμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στον Σκαϊ και στην εκπομπή Νέοι Φάκελοι αναρωτήθηκα, αν δεν γνωρίζει την αξία και την νομική οριοθέτηση της έννοιας της  ΑΟΖ  ή απλώς παριστάνει πως δεν γνωρίζει και διαστρέφει έτσι την πραγματικότητα. Υποστηρίχθηκε λοιπόν απαραδέκτως στην εκπομπή 

Νέοι Φάκελοι, ότι η ανακήρυξη της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Ελλάδας δεν πρέπει, να μας απασχολεί σε σχέση με την εκμετάλλευση του ορυκτού μας πλούτου, γιατί αυτός βρίσκεται στην υφαλοκρηπίδα και μόνο με την οριοθέτηση της θα μπορούσαμε, να προχωρήσουμε σε εξορύξεις. Επίσης τονίστηκε από τον κ Μανιάτη, ότι η ΑΟΖ θα μας ενδιέφερε, εάν θέλαμε, να ρυθμίσουμε θέματα προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος, χωροθέτησης αιολικών θαλάσσιων πάρκων και ρύθμιση των δικαιωμάτων αλιείας. Αυτό όμως  αποδεικνύει πλήρη άγνοια του δικαίου της θάλασσας, εάν δεν αποτελεί σκόπιμη διαστρέβλωση της αλήθειας.

Το δίκαιο της θάλασσας προβλέπει ρητά στο άρθρο 56{1}α της Σύμβασης ΔΘ, ότι στην ΑΟΖ το παράκτιο κράτος ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα για την εξερεύνηση εκμετάλλευση και διαχείριση των μη ζώντων πόρων των υπερκειμένων υδάτων, του βυθού και του υπεδάφους ξεκάθαρα. Η έννοια των μη ζώντων πόρων είναι αυτονόητη και αφορά τα μεταλλεύματα και τον ορυκτό πλούτο, που κατά κανόνα βρίσκονται στο βυθό και το υπέδαφος του. Για αυτό το περιεχόμενο των δικαιωμάτων του παράκτιου κράτους επι των μη ζώντων πόρων της ΑΟΖ ταυτίζεται με το περιεχόμενο των δικαιωμάτων, που ασκεί στην υφαλοκρηπίδα, μόνο που η ΑΟΖ οδηγεί σε διεύρυνση τους και πέραν αυτής, όταν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ δεν συμπίπτουν γεωγραφικά. Άλλωστε με βάση το άρθρο 56(3) Συμβασης ΔΘ το παράκτιο κράτος ασκεί στην ΑΟΖ κυριαρχικά δικαιώματα στον βυθό και το υπέδαφος, όπως αυτά ισχύουν στην υφαλοκρηπίδα. Η υφαλοκρηπίδα είναι πλέον ξεπερασμένη έννοια λόγω της ΑΟΖ και 137 κράτη έχουν ήδη ανακηρύξει την ΑΟΖ τους.  

Οι φοβίες απέναντι στην Τουρκία κάνουν την ελληνική γραφειοκρατία, να εφευρίσκει διάφορες δικαιολογίες, για να μην προχωρήσει στην αναγκαία ανακήρυξη της. Τα δικαιώματα αυτά μπορούν, να φτάσουν και στα 200 ναυτικά μίλια, όταν υπάρχει το γεωγραφικό περιθώριο τέτοιας οριοθέτησης. Είναι δε πολύ σημαντικό πως το άρθρο 121 (2) της Σύμβασης  ΔΘ προβλέπει ρητά, ότι όλα τα νησιά διαθέτουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα με την εξαίρεση βράχων, που δεν μπορούν, να συντηρήσουν αυτόνομα ανθρώπινη διαβίωση ή  οικονομική  ζωή, καταρρίπτοντας τις θέσεις της Τουρκίας, πως τα νησιά δεν διαθέτουν υφαλοκρηπίδα, γιατί βρίσκονται δήθεν πάνω στην υφαλοκρηπίδα της Ανατολίας.      

Η έννοια των βράχων αναφέρεται σε  μικρές βραχονησίδες και όχι βέβαια σε μεγάλης έκτασης  νησιά έστω και αν αυτά είναι ακατοίκητα. Επίσης η Σύμβαση ΔΘ σε άλλα άρθρα της προβλέπει τα δικαιώματα του παράκτιου κράτους επι των ζώντων πόρων και τις δυνατότητες και υποχρεώσεις  του για προστασία του περιβάλλοντος, την εκμετάλλευση των θαλασσίων ρευμάτων, την δημιουργία τεχνητών εγκαταστάσεων π.χ αιολικών  πάρκων και βεβαίως την  αλιευτική εκμετάλλευση. Άρα η υποβάθμιση της έννοιας της ΑΟΖ αποτελεί απαράδεκτο γεγονός από πλευράς του υφυπουργού Ενέργειας και αν δεν οφείλεται σε ανεπίτρεπτη άγνοια, τότε εντάσσεται σε σκοπιμότητες.

Ειδικά στις μέρες μας γίνεται μια περίεργη τουλάχιστον προσπάθεια, να υποβιβαστεί το θέμα της ΑΟΖ ως ζήτημα μόδας, για να μην ενοχληθεί η Τουρκία στις προκλητικές της αξιώσεις. Προσωπική μου θέση είναι, ότι η  Ελλάδα οφείλει άμεσα, να ανακηρύξει  την ελληνική ΑΟΖ, χωρίς να υποκύπτει στις εμμονικές φοβίες της απέναντι στην Τουρκία και να αξιοποιήσει αυτό το σύγχρονο εργαλείο του δικαίου της θάλασσας χωρίς χρονοτριβή, αφού αυτή καλύπτει τα συμφέροντα μας καλύτερα από την υφαλοκρηπίδα και τα διευρύνει .Όλα τα άλλα αποτελούν προφάσεις εν αμαρτίαις και εντάσσονται στην σκόπιμη παραποίηση της αλήθειας και όσων ισχύουν από το διεθνές δίκαιο. Μετά την ανακήρυξη της μπορεί, να προχωρήσει αμέσως σε διαπραγματεύσεις με τις γειτονικές της χώρες, για τον καθορισμό των ορίων της.

Παράδειγμα επιτυχημένης οριοθέτησης υπήρξε η μονογραφημένη συμφωνία με την Αλβανία το 2009 επι υπουργίας Ντόρας Μπακογιάννη, την οποία άφησε ανεξήγητα αναξιοποίητη η κυβέρνηση Παπανδρέου και επέτρεψε στην Τουρκία, να την υπονομεύσει με δόλιες μεθοδεύσεις και να μην προχωρήσει η τελική έγκριση της από την αλβανική βουλή, μετά την προσφυγή κατά της συμφωνίας ενώπιον του συνταγματικού δικαστηρίου της Αλβανίας από το αντιπολιτευόμενο σοσιαλιστικό κόμμα της χώρας αυτής και τον ηγέτη του Εντι Ράμα. Τι έπραξε άραγε, για να συνετίσει τον ηγέτη του αδελφού προς το ΠΑΣΟΚ κόμματος και μέλους της σοσιαλιστικής διεθνούς ο Γ Παπανδρέου; Απολύτως τίποτα δυστυχώς.

Το μόνο σίγουρο είναι, ότι όταν δεν εκπέμπεις αποφασιστικότητα προς τον αντίπαλο και δεν είσαι έτοιμος, να θέσεις όρια, τότε αυτός αποθρασύνεται και ζητά συνεχώς περισσότερα. Οι καιροί απαιτούν πλέον αποφασιστικές ηγεσίες, που δεν θα διακατέχονται από φοβίες και θα αξιοποιήσουν στο έπακρο όλα τα νέα εργαλεία του διεθνούς δικαίου, χωρίς να μένουν προσκολλημένες σε ξεπερασμένες θεωρίες και προσεγγίσεις της εξωτερικής μας πολιτικής της δεκαετίας του 1970.

Ευάγγελος Ιωαννίδης

Δικηγόρος

Στέλεχος της ΔΗ.ΣΥ